چکیده: رجز، گفتمانی تهاجمی میان دو رقیب و از عوامل تأثیر گذار میان دو کنشگر است. کنشگر در پی آن است تا با بیانی که جانشین جنگ می شود، یا مقدمه ای قوی برای شروع آن می باشد، بر حریف غلبه کند. در این شیوه دو عنصرگفتمانی مهم: نازش و مباهات به خود؛ نکوهش رقیب و تحقیر نژاد به عنوان پروتز گفتمانی مطرح می شوند. منظور از پروتزگفتمانی امری بیانی با نقش صیانت از حریم کنشگر است. این مقاله در پی آن است که ب...

چکیده: جوامع گوناگون متناسب با شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود به نحوی با پدیده «فقر» مواجه هستند. در واقع «فقر» یکی از عمده ترین مسائل و مباحث جوامع بشری است و جوامع گوناگون به اقتضای جوهره اجتماعی خود مجبور به مواجهه با «فقر» می باشند. اهمیت این موضوع باعث دامن زدن به انواع و اقسام مناقشات زبانی و گفتمانی بر حول مفهوم «فقر» شده است. در بررسی و تحلیل «فقر» عمدتاً بر ابعاد عینی آن تاکید م...

از کسانی که مبنای اندیشه در امر اجتماعی را با نظریه معنا در هم آمیختند، لاکلا و موف هستند. نظریه این دو یعنی تحلیل گفتمان در حوزه جامعه شناسی رهگشا و ثمر بخش است. زیرا معنا در بستر گفتمانی سوسور و نظریه اجتماعی این دو ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. لاکلا معتقد است حوزه اجتماع به نحوی همان نظام نشانه شناختی است که در آن مبارزه بر سر تعریف نشانه‌ها و تلاش برای تثبیت معنا جاری و ساری است. کارویژ...

با پایان عصر انقلاب‏های کلاسیک و آغاز قرن جدید، شاهد برپایی و پیروزی انقلاب‏هایی هستیم که به رنگی یا مخملی شهرت یافته‏اند. مقاله حاضر، ضمن بازنمایی ویژگی‏های عام و مشترک انقلاب رنگی در جوامع دستخوش این دگرگونی، از طریق مطالعه موردی یوگسلاوی، به تحلیل شرایط امکان و امتناع آن در جامعه ایرانی می‏پردازد. برای این منظور، نویسنده، ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی و شیوه‏های عمل آن در محیط اجتماعی را ت...

از رویکردهای روایت شناسی ساختگرا، نشانه ـ معناشناسی ساختارهای داستانی است که چگونگی کارکرد، تولید و دریافت معنا را بررسی می کند. گریماس، بنیانگذار مکتب نشانه شناسی پاریس، با مطرح کردن نظریه معناشناسی روایت، هر داستان را دارای فرایند تحولی و نظام گفتمان روایی می داند که ناشی از کارکردهای کنشی و شَوِشی است. با توجه به این روش، پنج داستان کوتاه پایداری لبنان «لقاءٌ فی لحظه رحیلٍ، قفز فوق الزمن، موسم ...

«قلمروسازی» یکی از مقوله های مهم جغرافیای سیاسی است و محور فلسفی و مبنای نظری آن را تشکیل می دهد. بحث قلمروسازی گفتمانی و فرایند شکل گیری آن، هرچند در جغرافیای سیاسی پیشینه ندارد، اغلب توسط سیاستمداران و سیاست سازان برای بهره برداری از اهداف سیاسی به کار گرفته شده است. آنچه در این نوشتار شایان توجه است، چگونگی فرایند قلمروسازی گفتمانی با بهره گیری از مدل تحلیل گفتمانی است. قلمروسازی گفتمانی، فر...

پژوهش حاضر با بهره گرفتن از الگوی سه لایه ای فرکلاف و روش زبان شناسی نقش گرای هلیدی در صدد بر آمد تا با توصیف، تفسیر و تبیین ساختار زبانی و سازو کارهای گفتمانی مناظره های تلویزیونی دهمین انتخابات ریاست جمهوری ایران در خرداد 1388 روابط متقابل میان ساختار های زبانی و سازو کارهای گفتمانی این مناظره ها رانشان دهد. از این رو، طیفی از عمده ترین مفاهیم صورت بندی شده ی گفتمانی و عبارات و متون ساخت مند ...

تحلیل گفتمانی متن مذاکرات مجلس پیرامون ترور شاه در سال 1344 چکیده در 21 فروردین سال 1344 شاه از سوی یکی از سربازان گارد سلطنتی مورد سوءقصد قرار گرفت. این حادثه در محافل خبری داخلی و رسانه های خارجی به صورت های گوناگون مورد تفسیر و ارزیابی قرار گرفت. مساله این است که مجلس شورای ملی نسبت به این حادثه چه واکنشی نشان داد. نظر به اهمیت و حساسیت این حادثه، مجلس در چند نوبت به این موضوع پرداخت و نماین...

هدف اصلی این پایان نامه، بررسی چگونگی نمایش مولفه های جنسیتی در گفتمان دو فیلم روسری آبی ساخته رخشان بنی اعتماد و لیلا اثر داریوش مهرجویی در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی و نشانه شناسی است؛ پرسش هایی در این باب که نظام مردسالارانه، به مثابه یک گفتمان، چه نظام معنایی بصری ای راایجاد کرده است؛ این نظام در بطن خود حاوی چه نشانه هایی است و برای به حاشیه راندن گفتمان رقیب، از چه ابزارهایی بهره می گیرد...