برهان­الدّین محقق ترمذی یکی از بزرگان طریقۀ مولویه است که در اوان جوانی به خدمت بهاءولد بلخی درآمد و در نزد او مراتب سلوک عرفانی را طی نمود؛ وی در تربیت مولانا نقش بسزایی داشت و توانست خداوندگار جوان را به وادی طریقت هدایت کند و او را در سلک عشاق عرصۀ ولایت قرار دهد. از سیّد سردان مجموعه­ای به نام «معارف» و چند تفسیر کوتاه از آیات قرآن کریم باقی مانده است که از علم دینی عمیق و بینش عرفانی بالای ا...

تغییرناپذیری خداوند از صفات اصلی باری تعالی و پایه اثبات بسیاری از صفات دیگر است. در متون کلامی نخستین ویژگی مبدأ هستی غیرحادث‎بودن است که آن را از متغیر‎نبودن نتیجه گرفته اند. استدلال های ممکن بر تغییر ناپذیری خداوند را می توان از طریق صفات ثبوتیه و سلبیه واجب الوجود نشان داد. صفات ثبوتیه ای که از طریق آنها تغییرناپذیری واجب الوجود اثبات می شود عبارت‏اند از اتمیت و اکملیت، وجوب وجود، بسیط الحق...

رابطه میان وحی و عقل از مسائل پر پیچ وتاب در میان عالمان ادیان مختلف بوده و هست. برخی از تحلیل گران گمان برده اند که می توان مومنان را در دو گروه نص گرا و عقل گرا دسته بندی کرد. در تقسیم بندی ایشان امور عقلی در برابر امور شرعی و تعبّدی تعریف می شود؛ آنگاه کسانی که در حوزه امور عقلی، انسان عاقل را بی نیاز از وحی می شمرند، عقل گرا و کسانی که در همین حوزه نیز آدمی را محتاج وحی و سمع می دانند، نص گر...

تغییرناپذیری خداوند از صفات اصلی باری‌تعالی و پایه اثبات بسیاری از صفات دیگر است. در متون کلامی نخستین ویژگی مبدأ هستی غیرحادث‎بودن است که آن را از متغیر‎نبودن نتیجه گرفته‌اند. استدلال‌های ممکن بر تغییر‌ناپذیری خداوند را می‌توان از طریق صفات ثبوتیه و سلبیه واجب‌الوجود نشان داد. صفات ثبوتیه‌ای که از طریق آنها تغییرناپذیری واجب‌الوجود اثبات می‌شود عبارت‏اند...

انسانها از دوران باستان مراسم های خاصی را به پاس شکرگزاری خداوند انجام می­دادند که از جمله می­توان به مراسم آیینی طلب نزول باران اشاره کرد.این شیوه آیینی یک مراسم نیایشی و مذهبی ویژه­ای نزد ایل بختیاری بوده است. مراسم باران خواهی انسانها در وقت سختی و دشواری که در تنگنا قرارمی­گیرند برحسب آموزه­های دینی، متعقدات و باورهای خود دست نیاز به سوی خدا و خالق خود دراز می­کنند و از وی طلب یاری و کمک می...

عزم از واژگان کلیدی قرآن کریم است.میزان اثرگذاری "عزمِ قرآنی" بر سرنوشت انسان،آن را به یک واژه اساسی تبدیل کرده است.پژوهش حاضر، واژه "عزم" را از نگاه معناشناسی ساخت‌گرا و براساس روابط هم‌نشینی و جانشینی بررسی می‌‌کند.با توجه به آیات "عزم"، دو واژه "امر" و "صبر" پربسامدترین هم‌نشین "عزم" است. واژگان "توکل"، "طلاق"، "عقده‌ النکاح"، "شاورهم"، "عهدنا"و "نسیان" دیگر همنشین‌‌های عزم است که هر کدام فقط...

مثنوی مولانا اثری گران‌بهاست که بیش از دیگر آثار، مورد توجّه شارحان بوده است بنابراین شرح‌های زیادی بر این کتاب نوشته شده است. تعدادی از شروح نوشته شده بر مثنوی معنوی تاکنون معرّفی و چاپ شده‌اند امّا هنوز تعدادی از این شروح، گمنام و در کنج کتابخانه‌ها در پردة نسیان باقی مانده‌اند. یکی از این شروح، شرح مصطفی بن شعبان سروری از عالمان قرن نهم و دهم هجری است. شرحی که تا به حال تصحیح و معرفی نشده؛ توان...

ذهن­آگاهی به عنوان یک روش درمانی و پیشگیرانه در سال­های اخیر توجه روان­شناسان، روان­درمانگران و محققان را به خود جلب کرده و به نظر می­رسد برخی مفاهیم دین اسلام با آموزه­های آن ارتباط و همپوشی­هایی دارد که کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. هدف این مقاله بررسی و معرفی مفاهیمی در متون دینی اسلامی است که با ذهن­آگاهی مرتبط می­باشند. برای این منظور متون دینی، عرفانی و تحقیقی مربوط به دین اسلام از منظر...

پس از جنگ جمل و تلاش طلحه و زبیر برای به حاکمیت رساندن یکی از همسران پیامبر a امام علی j از این جریان تعبیر به « تحکیم النساء » فرمودند و زنان را با صفت « النواقص العقول » خطاب فرموده و به  شهادت دو زن در برابر یک مرد استناد نمودند، در مورد این عبارات و تعابیر مذکور، این سؤال مطرح می گردد که ارتباط نقص عقل زن با حکم شهادت دو زن در برابر یک مرد چیست و این مطالب چه تأثیری برتصدی حاکمیت زن دارد؟ ع...

مثنوی مولانا اثری گران‌بهاست که بیش از دیگر آثار، مورد توجّه شارحان بوده است بنابراین شرح‌های زیادی بر این کتاب نوشته شده است. تعدادی از شروح نوشته شده بر مثنوی معنوی تاکنون معرّفی و چاپ شده‌اند امّا هنوز تعدادی از این شروح، گمنام و در کنج کتابخانه‌ها در پردة نسیان باقی مانده‌اند. یکی از این شروح، شرح مصطفی بن شعبان سروری از عالمان قرن نهم و دهم هجری است. شرحی که تا به حال تصحیح و معرفی نشده؛ توان...