چکیده واو آغازین در دورۀ نثر فارسی مرسل بسامد بالایی دارد و با عدول از زبان معیار یک پدیدۀ سبکی به شمار می‌آید. قرار گرفتن این حرف در آغاز جمله‌‌ها، چه نقشِ زیبایی‌شناختی در نثر مرسل دارد؟ این مقاله برای یافتن پاسخ مناسب با روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر سبک شناسی ساختارگرا با تأکید بر علم معانی، آرای بلاغیون و نحویون را مطالعه نموده و با تکیه بر نظریۀ قطب مجازی زبان به شیوۀ استقرایی متون ن...

منشآت قائم‌مقام فراهانی، تابعی از نثر گلستان سعدی شمرده شده است. منشآت، مجموعه‌ای از نامه‌ها، دیباچه‌ها، رساله‌ها و... است که قائم‌مقام در موافقت یا مخالفت به رجال عصر قاجار نوشته و به‌خاطر نثر شیوا و صحیحی که دارد، به‌عنوان نمونه یک نثر عالی در عصر قاجار، موردتوجه کارشناسان و منتقدان قرار گرفته است. صاحب‌نظران، بیشتر، جنبه‌های بلاغی منشآت را در زمینه سجع‌های دلپذیر و جملات کوتاه موردتوجه قرار ...

اراده و بیان هر نوع معنی، قالب مخصوص و کلام ویژه خود را می طلبد و مثلاً زبان شعر، غالباً، گویای مفاهیم و محتوای مربوط به نثر نیست. بنابراین، انتخاب نوع کلام با توجه به مقاصد و اهداف ادیب از تألیف و تصنیف، ضرورت تام و تمام دارد. استفاده از نثر موزون و مسجّع به عنوان کلامی مستقل در زبان و ادبیات فارسی، برای اولین بار در متون عرفانی رواج و شیوعی گسترده یافت. هدف از طرح این بحث، چرایی انتخاب این نوع ک...

قرینه ‏پردازی، تکرار متوازن الگوی واحدهای زبانی در متن و از فنون مهم صورتگرایانه است که در شکل گیری فرم نثر و نظم پارسی، به ویژه نثر فنی و مصنوع روایی، داشته است. مشخص کردن وزن و جایگاه قرینه‏ پردازی، نه تنها در بازشناسی بوطیقای متن، بلکه در شناخت سازمان ذهنی مؤلف نیز اهمیت زیادی دارد؛ چراکه قرینه‏ پردازی، متن منثور را به متن منظوم شاعرانه مانند می کند. هدف از این پژوهش توصیفی- تحلیلی که مبتنی ...

با نگاهی گذرا بر آثار بزرگان ادب فارسی پیداست که بسیاری از عبارات و تعبیرات و اشارات آنان به اقتباس یا الهام از این کتاب مبین و یا احادیث ائمه معصومین (ع) است. تمکین از ادبیات قرآنی توسط شاعران و نویسندگان عامل مهمی در اعتلا وفخامت بخشیدن به آثار آنان بوده است. اصولاً نمی‌توان در حوزه تاریخ ادبی ایران اثری یافت که متأثر از قرآن و حدیث نباشد. در قرن چهارم که اوج تمدن اسلامی بوده سهم ایرانی‌ها چه...

در بخش اول این پایان نامه به بررسی اوضاع سیاسی، از جمله چگونگی پیدایش سلسه پادشاهی سامانی، مدت زمامداری امیران آن ، عوامل سقوط و محدوده قلمرو آنان پرداخته شده است. در فصل دوم که در باره اوضاع اجتماعی آن دیار است ، وضعیت طبقات جامعه، بردگان و غلامان و آداب و رسوم این محیط را مورد بحث قرار داده است. در فصل اوضاع فرهنگی از عوامل گسترش علوم و انواع شاخه های آن و نیز از زبان رسمی و ادبی سخن گفته شده...

نادر ابراهیمی نمایشنامه ­نویس، مستندساز، ترانه­ سرا و یکی از داستان­ نویسان برجستۀ معاصر است که افزون بر داستان‎های کوتاه خود و دیگر آثارش، رمان هفت جلدی آتش بدون دود را نوشت که با نگارش آن جایزۀ "نویسنده برگزیده ادبیات داستانی ۲۰ سال بعد از انقلاب" را به خود اختصاص ­داد. علاوه ­بر قدرت داستان­ نویسی، انتخاب زبان ادبی و نثر شاعرانه، یکی از برجستگی­ های آتش بدون دود و دیگر آثار ابراهیمی است که و...

هدف از این تحقیق مشخص کردن تأثیر آیات قرآنی بر غنای صوری و ساختاریِ نفثۀالمصدور شهاب‌الدّین محمّد زیدری نسوی و برجسته نمودن ارزش ادبی و بلاغی والای این آیات در ارتقای این متنِ ادبی و تاریخی به یکی از بهترین نمونه‌های نثر کهن مصنوعِ فارسی است. بررسی و تحلیل متن با روش مطالعه‌ی کتابخانه‌ای و متن‌پژوهی نشان می‌دهد که در نفثۀالمصدور جلوه‌های گوناگون هنرنمایی و نکته‌پردازی نویسنده در بهره‌گیری از آیات قر...

(قرن نهم هجری) دوره تیموریان یکی از ادوار مهم تاریخ نگاری در ایران است ، تاریخ نویسی که در دوره های قبل نیز رواج داشت در این دوره بر اثر عوامل سیاسی و فرهنگی رو به فزونی نهاد و تألیفات متعددی در حوزه تاریخ نگاری عمومی ، محلی و سلسله ای شکل گرفت. یکی از تاریخ های مهم عمومی در ان دوره روضه الصفا اثر میر خواند است . این اثر تا مدتها به عنوان یک اثر تاریخی مهم در ایران و غرب به شمار می رفت ، تحلیل ...

با نگرشی عمیق در میان متون کهن نثر فارسی نفثه‏المصدور نسوی به عنوان یکی از بهترین نمونه‌های نثر فنی فارسی به زیبایی می‌درخشد این اثر که از معروف‌ترین کتب ادبی ـ تاریخی قرن هفتم و نمونة عالی نثر فنی، متکلف محسوب می‌شود روایت‌گر یک برهه تاریخ است. این اثر با برخورداری از عناصر زیباشناختی آثار شعری نظیر تکرار و توازن، برجسته‌سازی، توصیف‌های بی‌اندازه، جملات معترضه، استشهادات عربی تا حد یک اثر منظ...