این پایان¬نامه به تحلیل واژه¬ی «ألست»، یکی از رمز¬های بزرگ غزلیّات شمس، اثر جاودانه¬ی جلال¬الدین محمد بلخی می-پردازد. در این تحلیل با استفاده از کاربرد¬های گوناگون «ألست»، معانی مختلف آن دریافت و بازتاب این مفهوم آشکار می¬شود. بهره¬گیری مولوی از واژه¬ی «ألست» با مفهومی فرا¬تر از معنای واقعی خود به کار گرفته شده است، از این¬رو ما در این پایان¬نامه بر آن شده¬ایم تا نخست جایگاه «ألست» را در غزلیّات ...

مسئله ی وحدت وجود در اندیشه ی اسلامی خصوصاً در فلسفه و عرفان یکی از مسائل مهم در نحوه ی ارتباط کثرت با وحدت یا کثیر با واحد می باشد که نظریات مختلفی در این خصوص در حوزه های فلسفی و عرفانی ارائه گردیده است؛ این نوشتار به منظور بررسی اندیشه های مولانا جلال الدین بلخی در عرفان و حکیم الهی، صدرالمتألهین شیرازی در فلسفه پیرامون موضوع وحدت وجود فراهم آمده است. در آثار و تألیفات مولوی نمونه هایی از تل...

نگاه جامعه شناختی به ادبیات می تواند وضعیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هر دوره را تا حدودی نمایان سازد. ما با توجه به این ویژگی، می کوشیم، به مقایسه تفکرآزادگی و آزادی در شعر جلال الدین محمد بلخی و ملک-الشعراء بهار بپردازیم و چگونگی تحول مفهوم آزادی را در دوره مشروطه همگام با تحولات اجتماعی ـ سیاسی و تحول ادب فارسی را بررسی کنیم. ما در پژوهش پیش رو، ابتدا با بررسی زمینه های سیاسی ـ اجتماعی زندگی هر...

این رساله ، پژوهشی است ، پیرامون «سیمای جامعه ، مشاغل و مناصب درباری در مثنوی معنوی» و تاثیر پذیری «مولانا جلال الدّین بلخی» از جامعه ی خود ، که تلاش شده ، نگرش وی را در مثنوی نسبت به آنها مطرح نماید . این رساله به ما خواهد گفت که:« بسیاری از مناصب و مشاغل مثنوی نماد چه ویژگیهای انسانی- اخلاقی قرار گرفته اند و عرفان مولوی از پرداختن بدانها چه هدفی را دنبال می کر ده است.» همچنین در می یابیم، منا...

دیدگاه مولانا جلال الدین بلخی دربارة مسئله امکان و چگونگی شناخت خدا به دلیل برخورداری وی از میراث متنوع مشربهای کلامی، فلسفی و عرفانی پیشینیان اهمیت دارد. دو ایستار به ظاهر متخالف در آثار وی قابل رؤیت است: ناتوانی عقل در شناخت خدا و امکان شناخت خدا برای بشر. تحلیل آراء وی در هر دو ایستار نشان می دهد که عقل استدلال گر بشر از شناخت ذات و صفات خدا عاجز است اما آثار خداوند به ویژه اوامر و نواهی خدا...

مثنوی معنوی از آثار بی نظیر عرفانی در ادبیّات فارسی است . افکار و تعالیم دینی یا عرفانی ای که در این شاهکار مطرح می شود در قرآن مجید ، احادیث نبوی ، اندیشه و کلام عالمان دینی و متصوّف? مقدّم ، ریشه و سابقه دارد ؛ و سرچشم? آنها در مواردی ، کلام و اندیش? امیرالمومنین علی (ع) ، امام صادق (ع) ، حکیمان و اندیشمندان یونانی و غیرمسلمان است . اگر چه مفاهیم و اندیشه های مولوی به کمک وزن و قافیه و در جام? ت...

وجود واژه های ترکی در زبان و ادبیات فارسی نشانه ارتباط این دو زبان با یکدیگر است. از آنجایی که آثار مولانا جلال الدین بلخی نیز تحت تأثیر این ارتباط زبانی بوده است؛ در این رساله سعی شده است تا واژه هایِ ترکیِ موجود در این آثار، در دو بخش، معرفی و با استناد به منابع موجود مورد بررسی قرار گیرد. بخش اول مربوط به ریشه شناسی لغات ترکی هر پنج اثر مولاناست و در بخش دوم مصرع ها و ابیاتی را که به طور کامل ...

بررسی و مقایسه تحلیلی آثار بزرگان علاوه بر نشان دادن تأثیرپذیری آن‌ها از یکدیگر می­تواند در طبقه‌بندی و تقسیم جریان‌های فکری و ادبی یک فرهنگ مفید باشد. ناصرخسرو قبادیانی و جلال‌الدین مولوی بلخی ظاهرًا هم در اصول فکری و بنیان­های اعتقادی و هم در تمثیل­ها، تشبیه­ها و تأویل­ها همانندی‌های تأمل ‌برانگیزی دارند. هدف این مقاله نشان دادن این اشتراکات با توجه به دو کتاب وجه دین ناصرخسرو و مثنوی مولوی اس...

یکی از مباحثی که در پژوهش های ادبی به صورت گسترده مورد نظر محققین قرار داشته، طرح پژوهش های مقایسه ای به منظور تبیین مضامین مشترک و متضاد آراء و نظرات ادبا و شعرای معاصر و کلاسیک بوده است. احمد غزّالی و مولوی جلال الدین بلخی، بخصوص در رابطه با اندیشه های عرفانی و عاشقانه از مهمترین رهیافت هایی بوده که مد نظر تحقیقی قرار داشته است. این پژوهش به دنبال بررسی و مقایسه اندیشه های احمد غزالی در سوانح ...

بررسی تجربه های روحانی مولانا جلال الدین بلخی(604ـ672 ه‍.ق) در زندگی و آثارش نشان می دهد که او همواره به دنبال نیازهای نو، پویا و کمال طلبانه است. این رویکرد، نگرشی مثبت و غایی نسبت به انسان دارد که روان شناسان انسان گرا1 در نظریه های خود، در این باره سخن گفته اند. در این مقاله، نگاهی روان شناختی به زندگی پر حادثه و سراسر نیاز مولوی افکنده می شود و با انطباق محتوای آثار و زندگی نامه وی در نظریه...