ابوالقاسم لاهوتی کرمانشاهی، شاعر، نویسنده، معلم و روزنامه‌نگار معاصر(1264- 1336 ش) از پیشگامان تجدد در شعر معاصر فارسی است. خروج از وزن عروضی و سرودن شعر در وزن هجایی از مهم‌ترین جنبه‌های نوگرایی او در شعر محسوب می‌شود. در این مقاله، بیست و هشت قطعه شعر او که دارای وزن هجایی است مشخص گردیده و پس از تقطیع، اوزان آن‌ها بررسی شده است؛ سپس این اوزان با وزن‌های مشابه در زبان کُردی ـ که لاهوتی گویشور ...

نامه و نامه نگاری از فروع انواع نثر است. نامه ها به دو دستة نامه های اداری و رسمی، و نامه های دوستانه تقسیم می شوند. نامه های عاشقانه ـ که می¬توان آن‏ها را از فروع نامه¬های دوستانه خواند ـ از جمله نامه هایی هستند که به نوشته های میان عاشق و معشوق اختصاص دارد. این پژوهش به نامه های عاشقانة فروغ فرخزاد(1345-1313)، غلامحسین ساعدی(1364-1314) و نادر ابراهیمی(1387-1315) از منظر شکل، زبان، محتوا، لحن ...

تشبیه در شعر فارسی، در زمره برجسته­ترین نوع صور خیال محسوب می‌شود؛ و در شعر اکثر شاعران جایگاهی ویژه دارد. بنابر این شاعران با استفاده از پدیده‌های طبیعی اطراف خود، دایره تشبیهات خویش را گسترده‌تر ساخته‌اند. یکی از این پدیده‌ها، مشبه‌ٌبه قرار ‌دادنحروف الفباست که درشعر فارسی و به ویژه در اشعار سبک عراقی و پس از آن، نقش ویژه‌ای دارد. در این جستار با تمهید مقدمه‌ای در باب تشبیه و حروف الفبا، و مرا...

تا پیش از عصر مشروطیت، معشوق شعر فارسی، غالباً با سیمایی کلّی، مبهم، فاقد هویت عینی و غرق در هاله‌ای از تقدس و رازناکی در شعر شاعران تجلی می‌یافت. اما از عصر مشروطه با ظهور گفتمان‌ های تازه؛ از جمله توجه به جایگاه زن و فردیت او در عرصه‌ی جامعه و خانواده، ماهیت معشوق دگرگون شد و چهره‌ای ملموس و عینی یافت. آن معشوق رازآمیز، آرمانی و آسمانی، مبدل به معشوقی زمینی و این جهانی شد با جلوه‌های مادی و محس...

چکیده عشق یکی از مضامین شورانگیر مبحث ادبیات است که همواره محور اندیشه ها و سخن پردازی های شاعران شیرین سخن بوده و عاملی است نیرومندکه طبایع را برمی انگیزد و جوش و خروش و دل انگیزی آن سبب شکوفایی استعدادهای هنری می گردد آن چنان که محور اصلی ادبیات غنایی جهان را تشکیل می دهد. در ادبیات فارسی نیز غزل بهترین جلوه گاه آن می باشد . غزل زبان دل و تجلی گاه عاشق و معشوق است. از آنجا که یکی از مباحث م...

هیچ ملتی نیست که در ادبیات خود، از عشق، سخن نگفته باشد و داستانهای منثور و منظومی را در این باب، سامان نداده باشد یا احساسات عاشقانه خود را با شور و التهاب تمام، در قالب زیباترین واژه ها و جمله ها و اشعار نریخته باشد و قالب ها و اوزان مختلف ادبی را پدید نیاورده باشد؛ اما هیچ ملتی هم نیست که در نوع انتخاب معشوق و شیو? عشق ورزیدن خود، دقیقا همانند ملتی دیگر باشد. حتی آحاد یک ملت هم مانند یکدیگر ع...

چکیده اصلی ترین موضوع شعر غنایی عشق و مهم ترین رکن مضامین عاشقانه معشوق است. معشوقی که در ادوار مختلف شعر فارسی تحول یافته است. این تغییر و تحول زاییده شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه عصر شاعر است. بر این اساس، معشوق گاهی در اختیار عاشق بوده است یعنی جزوی از دارایی های عاشق به شمار می آمده است. گاهی نیز لباس رزم به تن کرده و در میدان جنگ حضور می یابد و گاهی نیز در کوی و محله ظاهر گشته و عا...

ادبیات تطبیقی از حوزه های میان رشته ای است که به ارتباط و زمینه های مشترک می پردازد. دو مکتب معروف ادب تطبیقی یعنی مکتب فرانسوی و آمریکایی، هر یک از نظرگاهی به متن می نگرند؛ اگر مکتب فرانسوی به زمینه های تأثیر و تأثر دو نویسنده یا دو متن بر یکدیگر می پردازد و ارتباط های فرهنگی دو متن را مورد بررسی قرار می دهد، مکتب آمریکایی به بررسی مسایل زیبایی شناختی و مشابهت های معطوف به آن نظر دارد. این مقا...

ناز و نیاز یکی از مضمون های غنایی متداول در غزلیّات عاشقانه و عارفانه ُ ادبیّات فارسی است و شاعران و عارفان هر یک به نوع خویش این مضمون را در اشعار به کار گرفته اند. اساس روابط در اشعار عاشقانه و عارفانه بر پایه ُ عشق استوار شده و معشوق اهل ناز و عاشق پر از حسّ نیاز است. در تمامی این روابط، زمانی که معشوق روی به ناز می آورد، طرف مقابل یعنی عاشق نیز خریدار ناز شده و احساس نیازمندی در او نمایان می گرد...

اصطلاح قاهری و دلبری درکلیات فارسی اقبال به معنای صفات جلال و جمال خداوند و تجلی این صفات بر مؤمن به کار رفته است. از دیدگاه اقبال، عارف واقعی دارای هر دو صفت جلال و جمال الهی است و فقدان هر یک از این صفات الهی برای عارف نقص محسوب می شود. اما از آنجایی که جمال خداوند بر جلال او می چربد، عارف نیز به تبع معشوق خود پیش از آنکه دارای صفات قهرآمیز باشد، دارای صفات مهرآمیز است.