بسیاری از ابیات حافظ، بدون آنکه به لحاظ واژگان و ترکیبات دشواریی داشته باشد محل شبهه و نزاع است. این شبهه انگیزی جزء ذات غزلیات حافظ است و مربوط به رندانه سخن گفتن اوست؛ این روش درحقیقت بخشی از رندی حافظ است ما برای فهم رندی حافظ، ‌ناگزیریم روشی به‌ کار ببریم که آن شبهات را برطرف کند. با توجه به تبحّر حافظ در حوزة بلاغت اسلامی بویژه دانش معانی، شاید یکی از ابزارهای کارآمد در فهم رندی حافظ و حلّ ا...

فهم معانی دستوری واژگان قرآن بر اساس نحو سنّتی عربی دارای کاستی هایی است که زبان شناسی جدید با رویکرد علمی به زبان، برخی از این کاستی ها را جبران می نماید. در زبان شناسی جدید مکاتب متعددی وجود دارد. یکی از این مکاتب، مکتب چامسکی و زبان شناسی زایشی ـ گشتاری او است که در فهم معانی ساختاری واژگان قرآن بسیار راه گشاست. این مقاله در ابتدا به بیان دستور گشتاری ـ زایشی می پردازد، آن گاه این دستور را در...

انوری یکی از شاعران شاخص دوره ی خود می باشد که اشعارش از حیث بلاغت در اوج است.بیشترین توانایی انوری در ساختن انواع تصاویر انتزاعی، جهت مقایسه ی ممدوح با انواع نیروهای طبیعی و فراطبیعی است؛ ضمن این که به زیبایی ظاهر کلام اهمیت می دهد.او در این راستا از میان آرایه های بدیعی، بیشتر به بدیع معنوی توجه کرده است. در زمینه ی بیان، استعاره گرا می باشد و در زمینه ی معانی از میان عوامل مهم عیوب فصاحت می ...

چکیده این پژوهش به بررسی بیست شعر از اشعارِ برگزیده احمد شاملو می پردازد. هدف از این تحقیق دست یابی به برجستگی های شعر احمد شاملو است تا با نشان دادنِ نقاطِ برجسته شعر او ، خوانش اشعارش تسهیل گردد . به این منظور بیست شعر از اشعار شاملو گزینش شده و از شش جنبه مورد بررسی قرار گرفته اند . هر شعر از جنبه : تصویر ، بدیع ، معانی ، زبان ، موسیقی و عاطفه شعری تحلیل گردیده است. نتیجه حاصل از این پژوه...

ابن المقفع و رودکی دو نمایندۀ بزرگ ادبیات و فرهنگ فارسی تاجیکی هستند که اولی در نثر عربی و دومی در نظم فارسی گوی سبقت را از همگان ربوده اند. این مقاله کوششی فروتنانه برای مقایسه و یافتن معانی مشترک در آثار این دو نمایندۀ بزرگ نثر عربی و نظم فارسی است که در آن چند بیت رودکی ازحیث معنی با عبارات و اقوال حکیمانۀ آثار ابن المقفع مانند کلیله و دمنه، و رساله های الادب الکبیر و الادب الصغیر مورد مقایس...

چـــکـیـده فارسی شیـخ محمّد مشهوربه مــعـروف نـودهی ( 1166- 1254هـ ق ) ازعلماء بزرگ اسـلام و قوم کـُرد ، در زمینه علوم دینی بوده است . وی شا فعی مذهب و در عقیده متمایل به اَشـاعره است . خاندان وی نسب خود را به نبـیّ اکرم (ص) می رسانند وی عالمی بزرگ در دانش های منقول و معقول ، و ادیبی توانا درفنون ادب بوده است . شیخ معروف عالمی جامـع ومدرّسی کامل وشاعری کم نظیربودکه علاوه برزبان و فرهنگ کردی ، درزب...

چکیده پرسشی که در این مقاله پی گرفته می­شود، این است که آیا واژگان شرعی چون نماز، طهارت، زکات، روزه، حج و جز آنها که در آیات قرآن به کار رفته، پیش از اسلام به همین معانی شرعی معهود کاربرد داشته یا این معانی را پس از اسلام یافته اند. میان علمای اسلامی اختلاف نظر است. برخی بر این نظرند که این واژگان قبل از اسلام معنای شرعی نداشته اند؛ بلکه به معنای لغوی نظیر دعا، پاکی و قصد به کار می رفتند و پس ا...

این پژوهش به اسلوب های امر و نهی و رازهای بلاغی آنها در نامه ها و حکمت های نهج البلاغه می پردازد. امر و نهی از انواع انشاء می باشند. علمای بلاغت امر را به درخواست انجام کار به شرط استعلا و نهی را درخواست انجام ندادن کار به شرط استعلا و الزام تعریف نموده اند. اگر شرط استعلا وجود نداشته باشد امر و نهی از معنای حقیقی خود خارج شده و دارای معانی بلاغی می گردند. علمای بلاغت این معانی را در کتاب های خ...

چکیده اساسی تری وشاخص ترین موضوع علم معانی کارکردمجازی جملات و معانی ثانوی آنهاست.گوینده به این وسیله اغراض خودراابلاغ می کند تا بتواند سخن موثّر گویدو مخاطب را متوجّه لطایف وجنبه های هنری سخنش کند.هدف ما دراین تحقیق، تحلیل و بررسی معانی ثانوی جملات استفهامی درغزلیّات خواجوی کرمانی است.روش تحقیق باتکیه برمطالعه ی کتابخانه ای به بررسی تمامی غزلهای خواجوی کرمانی پرداخته است. جامعه ی آماری این ت...

فراء یکی از عالمان بزرگ مکتب کوفی است. مکتب کوفه یکی از مکتبهای نحوی است که اصطلاحات جدیدی را در نحو وضع نموده است. معانی القرآن یکی از مهم ترین تألیفات فراء می باشد که کتابی تفسیری به شمار می آید وفراء آراء نحوی خود را ضمن این تفسیر ارزشمند بیان کرده است.دراین پایان نامه سعی شده است تا نظرات فراء وسایر علماء نحوی معاصر با او، پیرامون محدوده ای از قرآن جمع آوری ومقایسه گردیده وبعضی از اصطلاحات ...