مطالعة آثار و عملکردهای مکانی و فضایی به عنوان بخشی از رفتارهای انسان در مطالعات نشانه‌شناختی امروزی کاربرد دارد. این آثار انسان‌ساخت حاوی اطلاعات و معانی است که موضوع بحث دانش نشانه‌شناسی است. از‌آنجا‌که چشم‌انداز فرهنگی منعکس‌کننده فرهنگ حاکم بر آنهاست، می‌تواند معانی مورد نظر خالق اثر یا «انسان» را نشان دهد؛ از‌این‌رو نشانه‌شناسی «چشم‌اندازهای فرهنگی» یکی از راه‌های فهم و کشف معنا در محیط زن...

روایات جری که بخش زیادی از روایات موجود در تفاسیر روایی ما را شامل می شود، همیشه مورد توجه مفسران ما بوده و هست و در ضمن مباحث تفسیری، به این روایات نیز اشاره می کنند. اما این سؤال در ذهن ایجاد می شود که اصولاً آیا این دسته از روایات، تفسیری به شمار می روند یا خیر؟ به نظر می رسد این روایات صرفاً در صدد انطباق مفهوم عام آیه بر مصداقی عرفی و بدون در نظر گرفتن سیاق آیات قبل و بعد هستند و ازاین رو با...

استعاره یکی از زیباترین و بلیغ ترین شیوه های بیانی قرآن کریم است. این کتاب مکنون بسیاری از حقایق پوشیده خود را در قالب این فن بیان فرموده و از آنجا که اکثر علمای فن بلاغت، استعاره های به کار رفته در قرآن را تنها از جنبة ادبی، بلاغی و زیباشناختی مورد بحث و بررسی قرار داده اند و ظاهراً تاکنون کسی متعرض جنبة تأویلی آن نشده، لذا مقالة حاضر در صدد آن است تا با استمداد از روایات وارده از ائمة معصومین(...

یکی از مباحث مهم علوم قرآن که ریشه در روایات پیامبر و اهل بیت (ع) دارد، بحث ظاهر و باطن قرآن است. تاکنون محققان زیادی به بحث درباره مقصود از باطن و تأویل قرآن و معرفی معیارهایی برای شناخت ظاهر قرآن از باطنش روی آورده­اند. معمولاً محققان برای تنزیل و ظاهر قرآن، معانی روشن و تحت‌اللفظی قرآن، چیزهایی که قرآن درباره آن نازل شده، تفسیر و شأن نزول، تطبیق آیات قرآن بر مصادیق طبیعی و معانی دیگری نزدیک ب...

در این پژوهش آن دسته از روایات معصومین (ع) که به نحوی به بیان معنای واژه های قرآن و ایضاح مفاهیم آن پرداخته اند در کنار اقوال لغویان «در ذیل مفردات سوره مبارکه ابراهیم (ع)» آورده شده و به ارزیابی تطبیقی میان آن دو پرداخته شده است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع کتابخانه ای و با توجه به موضوع مورد پژوهش از نوع تطبیقی و تحلیلی است. نتیجه تحقیق حاضر بیانگر این نکته است که معصومین (ع) در بیان معانی...

این مقاله پس از اشاره‌ای به نظریه کولریج درباره تخیل هنری، با توجه به سه قوه یا حواس باطنی که قدما از فلاسفه و پزشکان عقیده داشتند جایگاه آنها در سر است و امر ادراک به یاری آنها تکمیل می‌شود، سعی دارد به تخیل هنری از نظرگاهی تازه بنگرد. این سه حس باطنی عبارتند از: خیال که خزانه صورت‌های ادراک شده به وسیله حواس ظاهری است و حافظه که خزانه معانی جزیی است. متخیله قوه سوم است که از یک طرف به حافظه و...

سنایی جزو آن دسته از شاعران زبان فارسی است که به کلام الله، توجه خاصی نشان داده است. وی مسلمانی آگاه بود و شاعر، و کاملا تحت تأثیر فصاحت و بلاغت قرآن. اصلی ترین وجوه اعجاز آن را، الفاظ فصیح، نظم ویژه و تقلیدناپذیر و معانی مشتمل بر همه علوم و سخنان بشری می داند و امت اسلام را برای بهره مندی از این سرچشمه حیات و منبع هدایت و در کنار آن، عترت پیامبر(ص)، فرا می خواند. از منظر وی، کسانی می توانند از...

مسأله عشق از قرن دوم هجری و در اندیشه عارفانی نظیر رابعه عدویه به طور جدی مطرح شد و در قرون بعدی به رغم مخالفت های برخی از فقها و اهل حدیث، همچنان به روند رو به رشد خود ادامه داد و در اندیشه کسانی چون روزبهان بقلی (608-522 ق.) به اوج خود رسید. روزبهان، بنای طریقت خویش را در تصوف بر عشق نهاد و این موضوع در عرفان وی بسیار برجسته و چشمگیر است؛ به گونه­ای که در تمامی آثاری که از او برجای مانده، خصو...

مَثَل، یکی از شیوه های بیانی قرآن کریم است. این کتاب عظیم الهی بسیاری از حقایق مکنون خود را در قالب مثل بیان می دارد. از آنجا که در روایات مأثوره از ائمة معصومین(ع) نیز در ذیل بعضی از آیات امثال القرآن تأویلات دقیق و لطیفی ارائه شده که به سبب آن تا حدودی معانی باطنی امثال القرآن روشن می شود؛ مقالة حاضر نیز برآن است تا برخی از امثال قرآنی را از منظر تأویل مورد کنکاش قرار دهد، بدان امید که عروس طلع...