شهرآشوب متنی است که موضوع آن نکوهش یا ستایش مردمِ یک شهر یا درباریان، و توصیفِ عاشقانۀ صاحبان شغل-های اجتماع باشد. شهرآشوب¬ها با جامعه پیوندی نزدیک دارند. پژوهش در حوزة شهرآشوب اندک¬ است، و برخی زوایای آن، هنوز در مُحاق. در این رساله، مهم¬ترین شهرآشوب¬های ادبیّات فارسی ؛ یعنی شهرآشوب¬های مسعود سعد سلمان، مهستیِ گنجوی، امیرخسروِ دهلوی، کلیمِ همدانی، سیدای نسفی، صنایع¬البدایعِ سیفیِ بخاری، مجمع¬الاصنافِ ...

طنز یکی از جلوه های ادبی اطت که با بیانی کنایی و به تعری به رونمایی تضادها ناطازگاری ها و ناهنجاری ها در امور حاکم بر جامعه و رواب انسانی می پردازد . عبید زاکانی یکی از طنزپردازان ادبیات فارطی طده ی هشتم هجری اطت که آگاهانه و به ورت ج دی و حرفه ای به طرح کاطتی ها و ناراطتی های مشهود در لایه های مختلف اجتماع روزگار خود در آثاری منحصراً طنزآمیز پرداخته اطت . طنز او طنزی بیدار و تکان دهنده اطت ...

از میان انواع ادبی در ادبیات کودک ونوجوان، طنز از جایگاه ویژه ای برخوردار است. میان طنز کودک و بزرگسال تفاوت هایی دیده می شود.اگر در ادبیات بزرگسال هدف طنز انتقاد و اصلاح جامعه است،در طنز کودک لزوماً نباید در پی انتقاد بود.هدف طنز کودک سرگرم کردن کودک و نشاندن لبخندی بر لبان او می باشد،اما نمی توان گفت که در طنز کودک انتقاد وجود ندارد.نویسندگان ادبیات کودک می توانند تا جایی که به کودک ارتباط دار...

حافظ در نزد ایرانیان پایگاهی بس بلند دارد. زبان شیرین و کلام تأثیر گذار او شهره­ی خاصّ و عامّ است. هنر مطایبه و طنز، جزو مختصّات بیان خواجه است. حافظ در زمانه­ای  می­زیسته که ریاورزی و ظاهر پرستی­های زاهدان و جور و تزویر حاکمان، دل شاعر را به درد می­آورده است. حافظ با زبان فاخر و شوخ طبعانه، معایب زمانه و زاهدان و پارسایان و شیوخ وابسته درباری را بر ملا می­کند و قصد اصلاح­گری دارد. دوره صفوی نیز گ...

یکی از وجوه مهم هر فرهنگ و اجتماعی عرصه شوخ‌طبعی و مطایبه است. بر این اساس، در پژوهش حاضر هدف اصلی محققان، مطالعه تاریخچه شوخ‌طبعی‌های قومیتی در ایران، انواع و گونه‌های آن و ارائه تبیینی جامعه‌شناختی از ریشه‌های تاریخی-اجتماعی شوخی‌طبعی‌های قومیتی در ایران بوده است. لذا، با اتخاذ روش «مطالعه اسنادی» و با بررسی اسناد و منابع ادبی و تاریخی موجود، تلاش گردید تا به سؤالات تحقیق پاسخ داده شود. یافته...

این پژوهش، با هدف شناسایی شیوه‌های زبان طنز در ضرب‌المثل‌های سیستانی انجام شده است. گویش سیستانی، متعلق به مردم سرزمینی است که در شمال شرقی استان سیستان و بلوچستان، ناحیة سیستانزندگی می‌کنند. سیستان با قدمتی چند هزار ساله، سرزمینی است که از زبان، فرهنگ و آدابی کهن برخوردار است. وجود مثل‌های فراوان در این گویش، مؤیّد این موضوع است. گردآوری داده‌ها به روش کتابخانه‌ای و مصاحبه...

با توجّه به شواهد فراوان در متون منظوم و منثورادب فارسی، می توان گفت که تمامی پدید آوردندگان آثارادبی، جلوه‌هایی زیبا وماندگاری از قرآن کریم ومعارف بلند آن را انعکاس داده‌اند، و برخی ازآنان، عمرخود را وقف خدمت به مکتب قرآن کرده و در این راه ازهیچ کوششی دریغ نورزیده‌اند. تأکید رسول اکرم (ص) در بارۀ فضیلت آوای خوش (صورت حَسَن) و احادیثی که از آن حضرت نقل شده، سبب گردید، تا توجّه برخی از شاعـران و نوی...

چکیده جریان بازگشت دوره‌ای نسبتا طولانی از ادبیات فارسی به ویژه شعر را شامل می‌شود که از اواخر عصر صفوی آغاز شده و به دوره‌ی مشروطه ختم می‌شود. گرایش به بی‌پردگی‌های زبانی، رکاکت لفظ و مضمون و به‌طورکلّی رعایت نکردن حدود ادب و اخلاق، از ویژگی‌هایی است که به شکلی برجسته و فراگیر در شعر شاعران مختلف این دوره روایی یافته و در دیوان‌های شعری به شکل هجو صاحب‌منصبان، نکوهش و استهزای...

انس سعدی با قرآن کریم، به­عنوان والاترین جلوه­گاه فرهنگ اسلامی، میزان اثرپذیری وی از قرآن را بسیار نظرگیر نمود. برخی از عمده­ترین مولفه­های قرآنی که سعدی به­شدت متاثر از آنها بود، عبارتند از: تعلیمی بودن بوستان و گلستان به­عنوان محوری­ترین ویژگیِ برداشت شده از قرآن، سادگی و روشنی کلام، حکایت­ها و مثل­ها، زبان مطایبه و طنز، آهنگین بودن کلام و ایجاز هنرمندانه. پژوهش حاضر، ادب تعلیمی و برخی ابزارها...

طنز و مطایبه قالب‌ها و سبک­های متعددی دارد که یکی از این قالب‌ها «کاریکلماتور» است؛ گونه‌ای از نوشته کوتاهِ مطایبه‌آمیز که به قصد برجسته­سازی تضادها، با نگرشی متفاوت به دنیا و پدیده‌های پیرامون آن توجه می‌کند. در میان طنزپردازان معاصر عربی، «احمد مطر» یکی از پرکارترین و نامدارترین آنان در این زمینه محسوب می‌شود؛ وی به عنوان شاعری متعهد، در اشعار خود سیرت سوژه‌های خود را بازآفرینی می‌کند و از رهگ...