در کنار روابط انسانی، زبان‌ها نیز در حال داد و ستد هستند. بارزترین مصداق تعاملات زبانی وجود وام‌واژه‌های بیگانه در یک زبان است. با توجه به قدمت روابط ایران و عرب، زبان فارسی، تحت تأثیر زبان عربی، واژگانی را از آن به‌عاریت ‌گرفته‌است. بررسی و شناسایی این واژه‌ها در نظام ساخت‌واژی زبان فارسی اهمیت بسزایی دارد، از این رو، مقالۀ پیش‌رو سعی خود را برآن‌ گذاشته تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده ...

الحکمه کانت نوعاً من التعبیر الّذی یکثف الشعراء بها تجاربهم الذاتیّه أو ممارساتهم الیومیّه، وکانوا یعبّرون بها فی داخلهم من فکرهٍ أو رأی، ینقلون ذلک إلی من حولهم فی مجتمعهم فی القبیله أو فی الأسواق والمواسم. والیازجی شاعرٌ حکیم وهو من الشعراء الذین تطرّقوا إلی جوانب الحکمه العدیده، خاصّهً حکمه الصبر کما إهتمَّ بها اهتماماً تاماً. والیازجی یُعلی مقامَ الصبر ویشوّق الناسَ إلیه لأنَّ ثمرته حلوهٌ تجعل الإنسان متمسکاً بح...

در دو سده ی اخیر، اسلام و قرآن از موضوعاتی است که به صورت آکادمیک، در کانون توجه خاورشناسان بوده است. از ویژگی های این دوره از خاورشناسی، لزوم ارائه ی نظریات در قالب روش های علمی معتبر و آمادگی برای پذیرش نقد علمی از سوی نظریه های رقیب است. از این رو، قرآن پژوهی خاورشناسان، با تحوّلی چشم گیر نسبت به گذشته همراه بوده است. یکی از محورهایی که قرآن پژوهان غربی درباره ی آن آثاری را پدید آورده اند، می...

مصادر اسلامی جنگهای صلیبی در طیفی وسیع از سنت های تاریخنگاری یافت می شوند که هر چند از زاویه نگرش مسلمین این جنگها را ارزیابی می کنند لیکن بواسطه نزدیکی به رویدادها و دسترسی به اسناد و روش علمی که تاریخنگاران اسلامی بویژه ابن اثیر به آن پایبند بوده اند از اعتبار بسیار برخوردارند. بررسی روش های تاریخ نگاری و ارزیابی شیوۀ علمی گزینش و چینش روایات مصادر اسلامی و میزان و حوزۀ اعتبار این روایات در ج...

آنچه تاکنون در حوزه فرهنگ های لغت فارسی به عربی به نگارش درآمده است ، حدود پانزده فرهنگ لغت دو زبانه است که شامل همه انواع واژگان است. اما تخصصی بودن کار مترجمان و همچنین دانشجویان و استادان عربی دانشگاههای کشور اقتضا می کند تا در این حوزه فرهنگ های لغت با محدوده دستوری ویژه به رشته تحریر درآید. یکی از این فرهنگ ها می تواند «فرهنگ مصادر فارسی و معادل عربی آن ها» باشد. از آنجا که این کار نیازمن...

چون موضوع تاویل به عنوان یک مساله نحوی به طور وسیع بررسی نشده است ، نگارنده با بررسی فراوان در کتب لغت ، واژه تاویل را تا حدودی معرفی کرده است و اطلاعات مختصری در مورد تاریخچه تاویل ، مظاهر و تجلیگاههای آن و نیز در مورد کسانی که در میان مسائل نحوی به وفور از تاویل استفاده می کردند و یا کسانی که اعتقاد چندانی به این پدیده نداشتند را جمع آوری کرده است.

بازشناسی مؤلفه‌های مهدی‌باوری پاره‌ای از زیدیان هم‌زمان با ظهور محمدعبدالله بن حسن مثنی ملقب به نفس زکیه (145 ـ 100) موضوع اصلی پژوهش پیش روست. در این مقال بررسی تحلیلی عناصر مهدی‌انگاری نفس زکیه پی گرفته شده است که از کارکردهای ویژه‌ای در قیام محمد و همچنین تبیین روند باور به مهدویت در میان زیدیه برخوردار است. به نظر می‌رسد مهدی‌باوری نفس زکیه از مؤلفه‌ها و شاخص‌هایی چون اهتمام به نام و نسب و ...

زید بن وَهْب جُهَنی (84 ه‍ ) یکی از اصحاب امام علی(ع) و از نخستین گردآورندگان خطب حضرت بود که اثری با عنوان «خطب امیرالمؤمنین علی المنابر فی الجُمَع و الأعیاد و غیرها» تألیف کرد. این کتاب که از کهن ترین مصادر نهج البلاغه نیز به شمار می رود، تا زمان شیخ طوسی (460 ه‍ ) وجود داشت و مورد استفاده نویسندگان اسلامی قرار می گرفت، لکن پس از قرن پنجم هجری همچون بسیاری از میراث مکتوب اسلامی دستخوش حوادث قرار گر...