انتشار و آمیختگیِ اندیش? ایرانی در علوم و هنرهای مختلف نظیر معماری در گذشته، از شاخصه های اصلی آن به شمار می رود. برخورداری هنر ایرانی از پشتوانه های فکری، حِکمی و اعتقادی در سیر تکاملی آن، به گونه ای آن را بالنده ساخته است که خود، نقش و حضوری چشمگیر در معرفی و بیان این نوع نگاه و اندیش? متعالی دارد. مع الوصف همانند آنچه در حوز? اندیشه رخ می دهد، سیرِ تکاملیِ هنر نیز بنا بر مقتضیات زمانی، در درون خ...

همچنان که هنر هر دوره ، میراث دار هنر پیشین خود است ، سنت کتابت نسخ خطی در هر زمان، مواریث کهن هنر ایرانی را به نسل های بعد از خویش ، منتقل کرده است ، در این میان ، نسخه خطی "شاهنامه رشیدا" که در نیمه دوم حکومت صفویان بر پایه های مکتب اصفهان بنا گردید بر سنت کتاب آرایی شاهکارهای پیشین ، قوام یافت و سلیقه دوران خویش را با مولفه های جدید و اشاراتی هم گام ، با زمان خود ماندگار کرد . هدف پژوهش حاضر...

همزمان با حکومت شاه عباس اول و اقدامات سیاسی و اجتماعی او نوعی رفاه اقتصادی، آزادی اندیشه، و تعالی هنر و صنایع، نه تنها در پایتخت آن زمان یعنی اصفهان، بلکه در تمامی ایران به وجود آمد. مکتب نقاشی اصفهان که یکی از باشکوه ترین مکتب های هنری ایران است، همزمان با مکتب فلسفی اصفهان در این دوره شکل گرفت. این مکتب، به سردمداری رضا عباسی و پیروانش، به ویژگی های عمده خود از قبیل جسمیت یافتن پیکره ها، اهم...

تشکیل دولت صفوی در قرن دهم هجری (17 میلادی) سبب می گردد تا حیات عقلی شیعی به اوج خود رسد، تشیع اثنی عشری به هویت سیاسی و فرهنگی مستقلی دست یابد و این هویت و شخصیت را به عنوان خمیرمایه فرهنگی همه شئون زندگی پس از خود قرار دهد و زمینه را برای شکفتن آراء حکمی اشراقی ، فلسفی و عملی مهیا سازد. این حکمت در سراسر عصر صفوی در عراق، سوریه و هندوستان ، که پیوندهای بسیار نزدیک با ایران داشتند، رواج یافت ...

در قرون اولیه اسلامی در ایران، علی رغم تبدیل برخی از نیایشگاه های ادیان باستانی ایرانی به مسجد، هم چون مسجد جامع بروجرد، نیریز، یزدخواست و...، شیوه غالب بنای مساجد، با بهره گیری از الگویی که پیامبر گرامی اسلام در ساخت نخستین مسجد به کار برده، شبستانیِ ستون دار بوده است (شیوه خراسانی). در قرن پنجم هجری (دوره سلجوقی)، شاهد تغییر کالبدی برخی مساجد شبستانی (هم چون مسجد جامع اصفهان ) به مساجدی با فرم...

بازارها ستون فقرات شهر ایرانی محسوب می‌شوند و از طرفی سرمایه‌ی اجتماعی به عنوان زیربنای توسعه‌ی اقتصادی هر جامعه شناخته شده و از آن به عنوان ثروت نامریی یاد می‌کنند. مهمترین مسأله‌ای که در بازارهای جدید نسبت به بازارهای سنتی دیده می‌شود توجه نکردن به سرمایه‌ی اجتماعی است؛ از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی و مقایسه وضعیت سرمایه‌ی اجتماعی با استفاده از چهار شاخص روابط اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت...

رضا عباسی هنرمند شهیر دربار شاه عباس صفوی، نخستین هنرمندی است که نگاره هایی تک برگی از زنان به تصویر کشیده است. او با این اقدام جسورانه خود مبدع تصویرسازی تک برگی از زنان شده، تحولی عظیم در سنت نگارگری ایرانی بوجود می آورد. هدف از پژوهش حاضر دستیابی به ساختار زیبایی شناسانه فرمی و بصری آن دسته از آثار رضا عباسی می باشد که دربرگیرنده تصویر زن است. این پژوهش تلاش دارد به سوالات زیر پاسخ دهد که: 1...

مکتب فقهی اصفهان که ابتدا توسط عالمان مهاجر جبل عامل تأسیس و سپس با همراهی عالمان ایرانی و مقارن با تأسیس دولت صفوی به کار خود ادامه داد، یکی از موفق ترین و کارآمدترین مکاتب فقهی شیعه بوده است. در این مکتب، دو گرایش کلان اصولی و اخباری وجود دارد که هر کدام، ضمن داشتن برخی اشتراکات، تعامل ویژه ای با حوزه سیاست داشته اند. بی شک، تجربه ورود آشکار و حداکثری فقه در هسته قدرت سیاسی در این دوره، سرمای...

شاهنامه رشیدا با 93 نگاره بدون رقم، متعلق به قرن یازده ه.ق محفوظ در موزه کاخ گلستان، یکی از شاهنامه های مهم دوره صفویه به شمار می رود. خوشنویسی و نگارش زیبای آن به عبدالرشید دیلمی منسوب بوده؛ ازاین رو به شاهنامه «رشیدا» معروف شده است. به دلیل اینکه این شاهنامه امضا و شناسه ای ندارد، این مقاله به بررسی شیوه های شکل گیری در نگاره ها پرداخته و همچنین هنرمندان آن را شناسایی و معرفی کرده است. سؤال ا...

چکیده در این تحقیق سعی شده است تا نقوش و تصاویری که توسط هنرمندان اصفهان قلم زنی شده است از نقطه نظر طراحی گرافیک بررسی گردد. این نقوش شامل طرح های گیاهی، انسانی، حیوانی، هندسی و گاهی تلفیقی از همه ی آن ها است. از آن جا که مکتب اصفهان تاثیر زیادی بر روی هنرمندان بعد از خود داشته است، بررسی آثار به جای مانده از مکتب اصفهان نیز در این پژوهش مورد نظر قرارگرفته است. هدف از بررسی آثار مکتب اصفهان ا...