مسیح و سیاوش به عنوان انسان‏هایی که معصومیّت و پاکدامنی آنان در تضادِّ با واقعیّت زمانۀ آنهاست، زندگی خویش را زیر فشار جبری ویران‏گر می فرسایند و با همۀ تفاوت‏هایی که در شیوۀ زندگی دارند در مرگی معصومانه با یکدیگر این‏همانی می یابند. کشمکش بین دو بُعد تن و جان، عنصر مشترک حیات و هستی آن دو است و از آن‏جا که شیوه و فلسفۀ مرگ آنان زندگی را معنا و مفهوم می بخشد، پژوهش حاضر از منظری اسطوره ای و حماسی، ب...

سیاوش یکی از محبوب ترین و مظلوم ترین قهرمانان شاهنامه است که در این داستان نقش یک قربانی بی گناه و مقدس را بازی می کند.داستان سیاوش در زمرة داستان های پهلوانی و عارفانة شاهنامه است که در آن، پهلوانی و عرفان به سختی با یکدیگر درآمیخته اند. سیاوش در مسیرِ داستان، سیر و سلوکی عارفانه دارد، یعنی همان رسیدن از مرحلة طلب تا فنا که در حقیقت عبارت است از نجاتِ نفس انسانی و امیال بشری. بنابراین، چهرة او س...

     این نوشتار، با بهره­گیری از نظریه­های زیگموند فروید و کارل یونگ، به بررسی روان­شناختی شخصیت سیاوش در شاهنامة فردوسی می­پردازد؛ سیاوش دوران کودکی خود را در پرتو سرپرستی و آموزش­های رستم، سپری می­کند. با مطالعة ساختار توصیفی روان سیاوش، خصیصه­های اخلاق­مداری و عواطف غایی انسانی در وجود او به وضوح دیده می­شود. این امر شاید از «فراخود» و فعالیت عالی آن در وجود سیاوش نشأت گرفته است، بر خلاف پدر...

یکی از دستاوردهای مایکل ریفاتر در زمینة نقد بینامتنی، نشانه­شناسی بینامتنی است. وی با طرح مباحثی چون غیردستورزبانی، تفسیرگر، هیپوگرام و ماتریس، گامی مؤثّر در کاربردی­کردن نظریة بینامتنیّت در متن و کشف دلالت­های معنایی و ضمنی متون برداشت. در خوانش نشانه­شناسانه، مخاطب در مواجهه با متن، ابتدا با «غیردستورزبانی»­ها برخورد می­کند. سپس منتقد با بررسی «انباشت»، «منظومة توصیفی» و «هیپوگرام»، می­تواند دل...

داستان سیاوش دربردارندة بن‌‌مایه‌‌هایی از اسطوره‌های کهن است و به همین سبب سیاوش، شخصیتی اسطوره‌‌ای ـ آیینی به شمار می‌رود. برای بررسی جنبه‌‌های مختلف از داستان سیاوش، شناخت آیین‌‌های کهن بایسته است. این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی، سیاوش را در متون کهن و شاهنامه بررسی می‌کند. در این مقاله، برخلاف نظریه‌های پژوهشگران پیشین، چنین دریافت شد که سیاوش دربردارندة نشانه‌‌هایی از آیین میترائیسم است. ...

جهان شمولی واژه ای کلیدی در دو مکتب کهن الگویی و اسطوره شناسی است. این موضوع توسط کارل کوستاو یونگ در ناخوداگاه جمعی او پرورش پیدا کرد. یونگ (????-????) دراین فرضیه خود بشر و پیشینه او در همه زمان ها و همه مکان ها به هم پیوند داده است. او معتقد است که همواره ایماژها، سمبل ها، و الگوهایی وجود دارد که در میان انسان ها مشترک است و این الگوها راه خود را برای ظهور در ادبیات پیدا کرده اند. بعد از یون...

  با توجه به دیرینگی ایران کهن و اوستا، مقایسه داستان سیاوش با اسطوره‌های محدود که تناسب ساختاری و اخلاقی با آن ندارند واقعیت داستان سیاوش را که پیوندی استوار با شخصیت رستم دارد، خواسته یا ناخواسته، نادیده می‌گیرد. توجه به قدمت اوستا از دیدگاه برخی پژوهندگان منصف اروپایی و نگاهی نو به پیشگامی ایرانیان در پدیدارشناسی و هستی‌شناسی علمی، بن‌مایه‌های ایرانی داستان سیاوش و ناهمگونی آن با اسطوره‌های...

در میان سازه‌های متنی شاهنامه فردوسی، بافت‌های زیادی از متن با برون‌متن شاهنامه ارتباط دارد؛ چرا که شاهنامه، بازتابی از بافت کلانِ اجتماعی – فرهنگی روزگار فردوسی است که در آن به مراسم آیینی چون، ازدواج، تشرّف و مرگ اشاره شده است. بخشی از بافت رواییِ شاهنامه با مفاهیم و  آیین‌های مربوط به مرگ و تدفین و عقاید زروانی، زرتشتی و اسلامی در جامعه ایرانی مرتبط است. این جستار با مطالعه موردی برخی از داستا...

سیاوش با جایگاه اساطیری و رازناکش، یکی از شخصیت های مهم در اساطیر و حماسه های ایرانی است. این شخصیت تاکنون موضوع تحقیقات فراوانی هم در داخل و هم خارج ایران بوده است. در چند سال اخیر، کتابی با عنوان آفرینِ سیاوش به قلم خجسته کیا منتشر شده است که حاوی دیدگاه هایی چالش برانگیز و کم سابقه درمورد سیاوش است. با توجه به جایگاه مهم سیاوش در ادبیات حماسی و نیز مطالعات اسطوره شناختی، در این نوشتار با نگاه...

پیرنگ در ادب داستانی، ساختمان و اسکلت بندی یک داستان است، به طوری که ضمن رعایتِ قصه ( توالی زمانی کارکردها)، بر روابطِ علّی و معلولی نیز استوار باشد. در داستان سیاوش، گرچه با داستانی حماسی رو به رو هستیم؛ وجود مشترکاتِ ساختاری میان این داستان و درام و تراژدی، اپیزود نخستِ این داستان؛ یعنی تا ترک وطن سیاوش را «داستانی دراماتیک» و اپیزود دوم آن را، از ورود به توران تا کشته شدنش، به عنوان «داستانی تراژ...