فیروزه سنگی قیمتی یا نیمه قیمتی با رنگی متمایز از بافت زمین شناسی است. در فلات ایران از هزاره ششم و پنجم پ.م انسان ها از کانی فیروزه و خصوصیت رنگ متمایز آن بهره برداری می کرده اند. از منظر طبیعی کانی فیروزه در فلات ایران آنجا که شاهد کمربند کانی زایی مس هستیم وجود داشته و استفاده می شده است. از منظر فرهنگی قرارگیری استقرارهای باستانی با شواهد فیروزه در این کمربند و در نزدیکی منابع فیروزه نشان د...

شکل گیری اجتماعات انسانی پیرامون منابع آب، یکی از پایه های اصلی رشد تمّدن های بشری محسوب می گردد. فلات مرکزی ایران تا دوره نئولیتیک (نوسنگی) از شرایط اقلیمی متفاوتی برخوردار بوده و فراوانی جریان های سطحی آب در گذشته بسیار بیشتر از وضع موجود برآورد شده است، اما تغییرات اقلیمی به تدریج موجبات خشکی منطقه را فراهم آورد. ساکنان بخش هایی از این فلات که سابقاً متکی به جریان های آب های سطحی بوده اند، اند...

ساختار سرعتی پوسته و عمق ناپیوستگی موهو در زیر 7 ایستگاه لرزه نگاری باند پهن آفریز ((AFRZ، کوهدشت (TKDS)، پرواده (TPRV)، نستنج ((TNSJ، انارک (ANAR) و کارشاهی (KRSH) مربوط به مرکز لرزه‌نگاری کشوری (IRSC) و ایستگاه یزد (YZKH) مربوط به مرکز ملی شبکه لرزه-نگاری باندپهن ایران ( (INSNواقع در مرکز ایران با استفاده از روش برگردان همزمان توابع انتقال گیرنده موج P و منحنی‌های پاشندگی سرعت گروه امواج رایل...

فلات ایران یکی از مناطق پیچیده ازنظر زمین‌شناسی است که از دیرباز فعالیت‌های تکتونیکی آن موردتوجه دانشمندان علوم زمین بوده است. با استفاده از نقشه آنومالی ایزوستازی باقی‌مانده می‌توان به دید بهتری از واقعیت‌های زمین‌شناسی دست یافت و پدیده‌های زمین-شناسی و عوارض بزرگ‌مقیاس را با دقت بیشتری تحلیل کرد. برای تهیه نقشه آنومالی ایزوستازی باقی‌مانده می‌بایست ابتدا نقشه آنومالی بوگه محاسبه گردد. در این ...

منطقه کرمانشاهان در طول تاریخ ایران ، یکی از مناطق حساس و مهم در غرب فلات ایران بوده است . این سرزمین واقع در غرب ایران همراه با کوهپایه های زاگرس از دیرباز سکونت گاه و زیستگاه اولیه و محل اجتماع و زندگی بوده است . از قدیم الایام این مناطق، مانند پلی بوده است بین فلات ایران وجلگه بین النهرین ، به همین دلیل این سرزمین را "دروازه آسیا "نام نهاده اند و چون در کنار دشت های حاصلخیز سواد (بین الن...

مطالعه و درک ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جوامع عصر آهن، یکی از جنبه‌های مهم مطالعات باستان شناسی این دوره به شمار می‌رود. تاکنون پژوهشهای باستان شناختی عصر آهن ایران تا حدّ زیادی به مطالعه و مقایسة گونه شناختی یافته‌های حاصل از کاوش در گورستان‌های این دوره پرداخته و کمتر توجّهی به مطالعه و بازسازی جنبه‌های گوناگون ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جوامع این دوره شده است. آگاهیهای باستان ش...

دو گروه اصلی و مهم مارهای سمی دارای دندان نیش پیشین، کبری ها و افعی ها هستند. خانواده ی viperidae با تعداد کلی حدود دویست گونه در سرتاسر جهان به استثنای استرالیا- اقیانوسیه و جزایر اقیانوسی پراکنش دارد. این خانواده به سه زیرخانواده تقسیم می گردد و اکثریت گونه های آن متعلق به دو زیرخانواده ی viperinae و crotalinae هستند. فون افعی های ایران مشتمل بر 16 گونه و زیرگونه متعلق به 8 جنس و دو زیرخانو...

طالقان مانند مناطق مجاورش از قبیل ساوجبلاغ، دشت تهران و ... از جمله مناطق مستعد شکل گیری استقرارهای عصرآهن شمال مرکزی فلات ایران است. طیّ بررسی باستان شناختی این منطقه در سال 1380، نوزده محوطه به عصرآهن منتسب گشت که در نتیجة مطالعة دوبارة یافته های حاصل از این بررسی، تنها ده محوطه دارای سفالهای شاخص قابل تأمّل و تاریخ نگاری بوده اند. مقایسة سفالهای این محوطه ها نشان میدهد که اینها مربوط به عصرآهن...

ضحّاکمحوری­ترین موجود اهریمنی شاهنامه و معادل اژی دهاک اوستایی و اژدهای سه ­سر هند و ایرانی است که یکی از بارزترین موجودات زیان کار در نوشته های مزدیسنا بشمار می­رود. تفسیرهایی متعدّد از اسطورة ضحّاک انجام شده است که با توجّه به تازی بودن ضحّاک در شاهنامه و یک سان پنداشتن دشت سواران نیزه­گذار با صحاری عربستان، برخی از تفسیرها اسطورة ضحّاک را یادمانی از پیکارهای مهاجران با تیره­های سامی­نژاد چون آشوری...

بر مبنای نظریۀ پویایی فرهنگی عصر آهن فلات ایران، پیدایش و گسترش سنت سفالگری خاکستری- سیاه رنگ در اواخر هزارۀ دوم ق. م نشانۀ مهاجرت مردمانی تازه‌ وارد است که از فراسوی کوهستان قفقاز بزرگ آمده و با گذر از رود ارس در پیرامون دریاچۀ ارومیه و دیگر صفحات فلات ایران ساکن شده‌اند؛ بنابراین، در تأیید صحت و سقم نظریۀ پویایی فرهنگی در عصر آهن فلات ایران بسیار لازم می‌نماید که شواهد و قرائن باستان‌شناختی ق...