بر اساس دیدگاه تجربه‌گرایان منطقی، که به دیدگاه مورد قبول شهرت دارد، نظریة علمی مجموعه‌ای از گزاره‌هاست که در منطق مرتبة اول صورت‌بندی می‌شوند. مطابق با دیدگاه رقیب که با نام دیدگاه معنایی یا غیرگزاره‌ای شناخته می‌شود، نظریة علمی مجموعه‌‌ای از مدل‌هاست. در این مقاله سعی می‌شود نشان داده شود که دیدگاه مورد قبول نمی‌تواند الگوی قابل قبولی از تعین نیروهای تعمیم‌یافته در مکانیک کلاسیک ارائه کند. بر...

نفس‌شناسی ملاصدرا تحت تأثیر مبانی وجود‌شناختی اوست. در وجود‌شناسی ملاصدرا، اصول مهمی چون اصالت وجود، بساطت وجود، وحدت وجود، اشتداد وجود، صورت به عنوان ملاک شیئیت یک شیء، تساوق وجود و وحدت، و نیز تساوق وجود و صفات کمالی دیده می‌شود. توجّه به این مبانی سبب گردید که ملاصدرا نظریّات بدیعی را در نفس‌شناسی ارائه کند؛ از جمله می­توان به این نظریات اشاره کرد: نفس در عین وحدت، جامع تمام قواست؛ میان نفس و ...

نگاه عرفانی امام خمینی به عوالم کلی، نگاه اجمالی،کل نگر و از زاویة ارتباط با اسمای مبدأ آنهاست. بنابراین دیدگاه، عوالم، مراتب ظهور اسمای فعلی است که بنابر قاعدة امکان اشرف از مرتبة اشرف، که عقول مجرد است، تا انتهای مرتبة ملک و اخس مراتب آن امتداد می‌یابد. همة اشیاء دارای وجهه ملکوتی و غیبی‌اند و در نهان خود حامل اسراری از حقایق غیبی می‌باشند. انتهای عوالم در قوس صعود بروز...

یکی از شرایط شکل­گیری زیباشناسی جدید یا  استتیک در دورة روشنگری، استقلال زیبایی از خیر و حقیقت بوده است. اما در فلسفة پیش از دوران تجدد، یعنی در دورة یونان باستان و قرون وسطی، زیبایی جدای از خیر و حقیقت فهم و تبیین نمی­شد. این تفکیک­ناپذیری در رویکرد مابعدالطبیعی و هستی­شناختی به این سه معنای ارزشی ریشه دارد. یک نمونة برجسته از این رویکرد را نزد توماس آکوئینی می­توان دید. توماس در بستر مبحث صفا...

از نگاه منابع دینی، عقل جایگاهی ارزشی دارد. شئون ارزشی عقل هم شامل دریافت و نیل به حقایق امور و ادراکات شایسته و بایسته است، که شأن علمی و ادراکی یا به تعبیری عقل نظری خوانده می شود، و هم شامل بعث و تحریک عقل و نقش آن در امامت و ادارة امور نفوس و ابدان مادی و مثالی موجود در انسان و تدبیر ادراکات و تحریکات نفوس و ابدان و، درپی آن، اراده و صدور فعل ادراکی و تحریکی از نفوس و ابدان است، که شأن تحری...

محبت مقامی الهی است. حق تعالی خود را به محبت وصف نموده و به صفت « ودود »خوانده است.این از آن روست که او ابتدا به خود محبت ورزید، آنگاه دوست داشت که خود را در غیر مشاهدهکند، پس عالم را به صورت جمال خویش آفرید. به عالم نظر کرد و به آن محبت ورزید. پسخدای تعالی عالم را تنها به صورت خود آفریده است و عالم تماماً زیباست و خدای سبحان هم، بهزیبایی و جمال محبت می ورزد. اگر عشق و محبت وجود نداشت، پروردگار ...

آلکسیوس ماینونگ یکی از فیلسوفان معاصر است که با نگرش خاص به مباحث وجودشناسی تأثیرات فراوانی را در بسیاری از فلسفه‌های مابعد خود و نیز مباحث منطق جدید بر جای گذاشته است. تفکرات او تا حد زیادی متأثر از سنت فلسفی یونان و نیز فلسفه‌های برنتانو و تواردوفسکی است. از جمله مباحث برجسته در فلسفة ماینونگ بررسی چیستی اشیاء صرف نظر از هستی آن‌ها است. به گفتة او چیستی یک شی فراتر از هستی و نیستی آن است. ...

چکیده رابطة بازنمایی و نسبت آن با واقعیت همواره موضوع مورد توجه اندیشمندانی بوده است که فرایند ادراکی انسان را مدّ نظر داشته اند. به طور کلی پس از ظهور تفکر متافیزیکی در یونان و طرح نظریة مثل، حضور نداشتن واقعیت پدیده ها نزد انسان، به عنوان فاعل شناسایی، پذیرفته شد و به تدریج شناخ تشناسی بر هستی شناسی مقدم گشت و بازنمایی نوعی ضرورت به شمار آمد. همزمان با این تغ ییر در نوع ادراک واقعیت، معنا...