از نگاره‏های اسطوره‏ای روی مفرغ‏های لرستان زنی است که به نظر می‏رسد الهۀ باروری باشد. گاهی فقط چهرۀ این زن به همراه انار، ماهی و... حک شده است و گاهی به صورت برهنه و در حال زایمان و به همراه قوچ و گل هشت‏پر مصور شده است. هدف از پژوهش حاضر رازگشایی از تصویر این بانوی منقوش روی سرسنجاق‏های برنزی محوطۀ سرخ‏دم لرستان بود. بنابراین، با روش توصیفی‌ـ تحلیلی کوشیدیم نمادهای این سرسنجاق‏ها را بررسی و تح...

بررسی متون تاریخی و داده­های باستان­شناسی حاکی از آن است که ولایت مهرجان­قذق یکی از مناطق مهم ایران بوده که در محدودۀ شهرستان دره­شهر، به‌ویژه درۀ سیمره، شکل گرفته و تاریخ حیات آن به دورۀ اشکانی بر‌می‌گردد. داده‌های باستان‌شناسی در تأیید متون تاریخی، هم توالی استقرار از دورۀ اشکانی تا قرن 4 هجری در درۀ سیمره را نشان می­دهد و هم بیانگر آن هستند که این منطقه طی قرون 3 و 4 هجری بیش از سایر دوره­ها...

The ancient site of Tchogha Zanbil was a complex in the Elamite city of Dur Untash. It was protected inside three concentric walls. The ziggurat, temples and palaces and other urban facilities were inside the walls of the ancient city. Tchogha Zanbil is also famous because of its water technologies, especially the water system in the third enclosure of the ancient site. Roman Ghirshman (1895-19...

شهرستان طارم در شمال شرقی استان زنجان واقع و با استان های گیلان و اردبیل همجوار است. این موقعیت سبب تأثیرپذیری از فرهنگ های این مناطق در ادوار پیش از تاریخ و تاریخی شده است. علی رغم اهمیت این منطقه کاوش های باستان شناسی برای روشن شدن این تبادلات و همچنین شناخت فرهنگ های این منطقه صورت نگرفته است. یکی از این محوطه ها که نشان دهندۀ این تبادلات است، محوطۀ تشویر است که بر اثر فعالیت های راه سازی در...

سالمندی به دلیل ویژگی‌های جسمی و روحی خاص، مراقبت‌‌ها و نیازهای متفاوتی را طلب می‌‌کند. یکی از فضاهای معرفی‌شده برای نگهداری و مراقبت آن‌ها، آسایشگاه سالمندان است. آسایشگاه‌‌های سالمندان فضاهایی بدون غرابت و هماهنگی با فرهنگ جامعۀ ماست. سالمندان ساکن آسایشگاه‌‌های شبانه‌روزی اغلب مسائلی مانند تنهایی، دلتنگی، ناامیدی و بی‌پناهی را تحمل می‌کنند. این در حالی است که رعایت اصول و راهکارهای طراحی محی...

یکی از هنرهای تزیینی دورۀ اشکانی نقاشی دیواری است که آثار آن از چند محوطۀ کلیدی مانند دورا اروپوس به دست آمده است. این نقاشی ها در خانه های خصوصی و پرستشگاه های شهر اجرا شده است. پرسش اساسی این پژوهش بررسی سبک و تأثیر و تأثرات فرهنگی نقاشی های پرستشگاه خدایان پالمیری، مهرابه، کلیسا و کنیسه است. در این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی توصیفی- تطبیقی سبک نقاشی ها پرداخته شده است و هدف...

مورّخین و جغرافی­نویسان را به خود معطوف کرده باشد. بقایای این شهر در دشتی وسیع و حاصلخیز در شمال غربی شهرستان صحنۀ کرمانشاه واقع شده و به جهت قرارگیری در مسیر ارتباطی ایران به بین النهرین، از موقعیت ممتازی برخوردار بوده است. قدیمی ترین آثاری که در بررسی های نگارندگان از بقایای شهر دینور به دست آمده، مربوط به دورۀ سلوکیان (64–312 ق. م) است. داده­های باستان­شناختی، ضمن تائید اطلاعات تاریخی، از تدا...

محدودۀ مورد بررسی در این مقاله، حاشیۀ شمالی دشت کویر مرکزی ایران است. نظر به وسعت پهنۀ یاد شده، این نوشتار تنها به محوطه­های پارینه­سنگی موجود در استان سمنان امروزی اختصاص دارد. محوطه­های پارینه­سنگی کشف شده در این حوزه شامل میرک، دلازیان، صوفی­آباد و چاه­جم هستند که شواهدی از حضور گروه­های انسانی در طول آخرین چرخۀ یخچالی ارایه می­کنند. تحولات فرهنگی پهنۀ یاد شده در فلات مرکزی ایران در طول آخری...

با وجود مطالعات و کاوش‌هایی که در محوطه­های دورۀ اسلامی صورت گرفته و به وسیلۀ آن تا اندازه­ای وضعیت سفالگری ایران دورۀ اسلامی مشخص شده است، هنوز ابهامات فراوانی در این زمینه، به­ویژه دربارۀ مراکز سفالگری و تفاوت‌های سبک­شناسی بین آنها وجود دارد. در این بین، کاوش‌های باستان­شناسی همراه با مطالعات دقیق داده‌ها می‌تواند تا حد زیادی به حل مسئله کمک نماید. در این مقاله سفال‌های ایلخانی حاصل از سه فص...

شهر باستانی اسفراین که در منابع نوشتاری به شهر «بلقیس» موسوم است، از شهرهای مهم و باشکوه ایران دوران اسلامی در ناحیۀ فرهنگی شمال شرقی ایران است که آثار قرون اولیۀ اسلامی در آن جای دارد. این مقاله با معرفی یکی از مهم­ترین  شاخصه­های مواد فرهنگی در باستان‌شناسی، یعنی سفال با تکیه بر نقش، پس از تبیین و طبقه­بندی سفال‌های این محوطۀ فرهنگی و مقایسۀ آن با سایر سفال‌های کشف ­شده در فاصلۀ زمانی قرن دوم...