امروزه خسارت های فراوان مخاطره های طبیعی و انسانی به محیط و کالبد شهرها موجب شده است که مفهوم تاب آوری برای کاهش آثار سوانح، به حوزه ای مهم در عرصة مدیریت بحران تبدیل شود. این پژوهش کاربردی است و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، با هدف شناسایی شاخص ها و عوامل مؤثر بر تاب آوری کالبدی محله­های شهری، سنجش و ارزیابی میزان تاب آوری کالبدی در محله­های منتخب شهر تهران و ارائة چارچوبی برای سنجش میزان ...

یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های ارتباط انسان با محیط، حس تعلق به مکان است که در راستای تداوم حضور انسان در مکان نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. احساس تعلق خاطر به مکان در بین ساکنین بافت‌های کهن سبب پایداری آن، در ابعاد مختلف می‌گردد. محله نوغان در بافت پیرامون حرم حضرت امام رضا (ع) در شهر مشهد واقع شده که در محدوده طرح بهسازی و نوسازی قرار گرفته است. با توجه به اهمیت حس تعلق به محله به عنوان یکی از مهمترین...

الگوی توسعة محله‌های شهری به‌موازات رشد و گسترش شهر، دستخوش تحولات زیادی در گذر زمان شده است. این تغییرات در شهرهایی که پیشینة تاریخی دارند مشهودتر است؛ به‌گونه‌ای که می‌توان تفاوت بارزی میان محله‌های قدیمی که بدون برنامه ایجاد و پس از شکل‌گیری مشمول طرح و برنامه شده‌اند با محله‌های جدید از پیش برنامه‌ریزی‌شده مشاهده کرد. یکی از فنونی که می‌تواند در بررسی این تفاوت و مقایسة تطبیقی الگوی محله‌ها...

توزیع عادلانة خدمات و امکانات شهری، از مهم‌ترین موضوعات در مطالعات شهری به‌شمار ‌می‌آید. ازنظرِ جغرافیایی، عدالت اجتماعی شهر مترادف با توزیع فضایی عادلانة امکانات و منابع، بین مناطق مختلف شهری و دستیابی برابر شهروندان به آنهاست و از اهداف آمایش شهری به‌شمار می‌آید‌. عدم‌توزیع عادلانة این امکانات و منابع، به بحران‌های اجتماعی و مشکلات پیچیدة فضایی خواهد انجامید. هدف اصلی این پژوهش، بررسی چگونگی ت...

سلسله مراتب قلمروهای اجتماعی در کالبد شهر و عناصر معماری تجلی می یابد. در فرآیند طراحی معماری و طراحی شهری شناسائی، ارزیابی و الگوپردازی از این قلمروها در ایجاد محیط پایدار اجتماعی اهمیت دارد. در این مقاله سلسله مراتب قلمرویی و تفاوت ارزش فضایی آن در ساختار محلات و معماری واحدهای مسکونی سنتی ایران مطالعه شد. در این مطالعه دو محلة فهادان و تل در بافت تاریخی یزد و پنج خانة سنتی جهت مطالعه انتخاب ...

این مقاله با قرارداشتن در دستة سیاست‌پژوهی، به‌دنبال شناخت و تبیین مفاهیم و ارکان پایداری شهری و ردیابی آن‌ها در چارچوب احیای نواحی دچار افت شهری است. با گذشت بیش از دو دهه از طرح انگاشت توسعة پایدار در مجامع جهانی، متون حاضر به سه رکن مردم-اقدامات در ارتباط با کیفیت زندگی، سیاره-عوامل زیست‌محیطی مانند انرژی و آلودگی‌ها و سود-ارزیابی کسب‌وکار و عملکرد اقتصادی اشاره دارند. نواحی دچار افت شهری، ع...

حمام خان یکی از حمام های قدیمی سنندج است که در کنار بازار قدیمی شهر قرار دارد. به استناد نگاره ی سردر ورودی، حمام خان به دستور والی کردستان به سال 1220 هـ.ق. در زمان قاجار ساخته شده است. یکی از ویژگی های معماری حمام خان، ارتفاع فضاها و نقشه ی طولی آن است. اجرای آرایه های پرکار آهکبری و کاشیکاری روی تمام دیوارهای آن ویژگی دیگر حمام است. آرایه ها شامل؛ طرح های گونه گون هندسی، اسلیمی، گیاهی، گل و ...

فضاهای شهری عرصه‌های زندگی اجتماعی و مکانی برای فعالیت‌های شهری، وابستگی اجتماعی، مبادلة اجتماعی و برخورد رسمی با دیگران است. این فضاها با درنظرگرفتن ویژگی‌ها و کارکردهایشان و با توجه به میزان کیفیت خود، توانایی گسترش حوزة عمومی را دارند و قادرند بر شکل‌گیری پیوندها و معاهدات اجتماعی، اعتماد، انسجام و مشارکت اجتماعی (مؤلفه‌های سازندة سرمایة اجتماعی) تأثیر مثبت یا منفی بگذارند. در این میان، یکی ...

مقاله حاضر، پیامدهای معنایی تغییرات فضا را در محلة عودلاجان تهران بررسی کرده است. این محله، یکی از قدیمی‏ترین محلات شهر تهران است که در سال‏های اخیر، با هجوم منطق اقتصادی بازار، تغییرات فراوانی کرده و از یک محلة فرهنگی‌تاریخی به یک محدودة اقتصادی حاشیه‏ایِ بازار تهران، تبدیل شده است. این تغییرات فضا بافت معنایی و نشانه‏ای محله را هم تغییر داده است. در این تحقیق، با روش نظریة داده‏بنیاد، فرآیند ...

زمینه‌ها، سازوکارها و فرایندهای متفاوتی در شکل‌گیری ابعاد فضایی فقر شهری دخیل هستند که ضروری است در نحوة برخورد با این پدیده، همة جوانب، مشکلات و پتانسیل‌ها درنظر گرفته شود. در پژوهش تحلیلی-کاربردی حاضر، به شناخت محله‌های دارای فقر شهری شهرکرد، ریشه‌یابی مشکلات و برنامه‌ریزی راهبردی توانمندسازی برای محله‌های هدف پرداخته شده است. هدف این پژوهش شناسایی و رفع مشکلات گوناگون کالبدی، اجتماعی-فرهنگی،...