تأثیرگذاری و تأثیر­پذیری آثار تاریخی از یکدیگر شرایط ویژه­ای را برای مکالمه آن ها در بستر تاریخ فراهم کرده است و همواره در رابطه­ای ترامتنی با یکدیگر قرار گرفته­اند، تا جایی که حتی عنوان­های این آثار نیز از این تأثیر و تأثر بی­بهره نمانده است. عنوان­های متون تاریخی نقش مهم و تأثیرگذاری در آفرینش عناوین آثار تاریخی پس از خود دارند؛ از این رو می­توان گفت این عناوین نیز در طول حیات خود، همواره در ...

در حوزة زبان شناسی و نظریه های ادبی، زبان فارسی و عربی معاصر سخت متأثر از ترجمه است. با مقایسة کتاب ها و مقالات فارسی و عربی در حوزة نقد ادبی در می یابیم که مترجمان عرب زبان به رغم ترجمه های متعدد برای هر اصطلاح، عملکرد مقبول تری دارند. شاید از دلایل این موفقیت قابلیّت اشتقاقی زبان عربی باشد. اصطلاح «intertextuality» در زبان عربی به «التّناصّ»، «تداخل النّصوص»، «التفاعل النّصی» و معادل های دیگری ترج...

چکیده: بافندگی یکی از هنرهای صناعی است که شامل بافته¬های داری، بافته¬های دستگاهی و دستی می¬باشد؛ پارچه¬بافی در گروه بافته¬های دستگاهی قرار می¬گیرد و دیبا نیز یکی از دستبافته¬های دستگاهی است. این دست¬بافته نفیس یکی از پارچه¬های ابریشمی است که در طول قرون گذشته بافته می¬شده است؛ شواهد و مستندات نشان می¬دهد در دوره ساسانی و سده¬های نخستین اسلامی این بافته ارزشمند به سفارش دیگر کشورها بافته و ص...

چکیده بزرگمهر بختگان از جمله مشاهیر مربوط به ایران قبل از اسلام است که در بسیاری از متون فارسی و عربی به ویژه در آثار منثور، بسیار به آن پرداخته شده است. برخی متون مربوط به اوایل قرون اسلامی، حکمتها و پندهایی را، از قول او بیان کرده اند. درحالیکه تعدادی محدود از این آثار به ارائه زندگینامه او پرداخته اند. حکایتها و حکمتهایی که حول محور این شخصیت در متون آمده، در برخی موارد منحصر به فردند. با ...

The newfound term “Wilāyat Takwīnī (Ontological Guardianship) has its origin in opinions of early Sufis. This paper has written by descriptive analytical method, Based on mystic’s works that has shown that Hakim Termezi (295or 300 A.H.) was the first Sufi who brought up the issue of “Wilāyat Takwīnī” without any philosophical ideas. The Sufis since him, such as: Tousi (378 A.H.), Kilābādhī...

در حوزه زبان شناسی و نظریه های ادبی، زبان فارسی و عربی معاصر سخت متأثر از ترجمه است. با مقایسه کتاب ها و مقالات فارسی و عربی در حوزه نقد ادبی در می یابیم که مترجمان عرب زبان به رغم ترجمه های متعدد برای هر اصطلاح، عملکرد مقبول تری دارند. شاید از دلایل این موفقیت قابلیّت اشتقاقی زبان عربی باشد. اصطلاح «intertextuality» در زبان عربی به «التّناصّ»، «تداخل النّصوص»، «التفاعل النّصی» و معادل های دیگری ترج...

هدف این مقاله نشان دادن تأثیر حکمت‌های خسروانی و اندیشه‌های ایرانشهری در ادب عربی است. با آنکه این سخن جدید نمی‌نماید، موضوع از زاویة جدیدی مطالعه شده که تا به حال به آن پرداخته نشده است. این مقاله مدعی است علاوه بر حضور گسترده حکمت‌های ایرانی در ادب عربی، بخش اعظم بیش از هزار مثل مُوَلََّدی (غیر عربی) که در منابع عربی وجود دارد، ایرانی است. لذا پس از ترسیم زمینه‌های تاریخی برای انتقال این اندرزها ب...

کتاب کنوز الودیعة من رموز الذّریعة با هدف ترجمة کتاب الذّریعة إلی مکارم الشّریعة نوشته شده است و نمونة درخشانی از ترجمة پویا در متون کهن ادب فارسی است؛ گونه‌ها و گفتمان‌های مختلف فرهنگی و ادبی رایج در تاریخ ایران تا قرن هشتم در آن گرد آمده است.در این مقاله، با استفاده از روش ترامتنیّت ژنت، به تبیین نقش این گونه‌ها و گفتمان‌ها در تعیین جایگاه کتاب کنوز الودیعةدر متون ادب تعلیمی پرداخته شده است. نتای...

نقش متون علمی و فلسفی تمدن اسلامی در بیداری و پیشرفت علمی، عقلی و صنعتی غرب، بر بسیاری از محققان تاریخ علم و حکمت، پوشیده نیست. در فاصله قرون یازدهم تا سیزدهم میلادی، انبوهی از آثار و نوشته های علمی و فلسفی مسلمانان از زبان عربی به زبان لاتینی برگردانده شد و در این فرایند حتی متون و منابع علمی و فلسفی یونانیان به ویژه فلسفه ارسطو نیز از طریق مسلمانان به دنیای غرب لاتینی شناسانده شد؛ به گونه ای ...