باستان شناسان و تاریخ دانان به دنبال زبان شناسان سال ها در تشخیص قومیت «هندواروپایی» و موطن اولیۀ آن ها به جست وجو و مطالعه در آثار به جا مانده از این مردم پرداختند. در این مطالعات فرهنگ هایی همچون «آندرونوو» (andronovo) و «جیحون» در استپ ها و واحه های آسیای مرکزی به اقوام «هندوایرانی» شناخته شدند که احتمالاً در اواخر هزارۀ چهارم را اوایل هزارة سوم قبل از میلاد، در استپ های آسیای مرکزی از اقوام ...

با وجود پژوهش‌های گوناگون صورت‌گرفته در حیطة فرهنگ ایران باستان، تا کنون ارتباط میان عقل و عشق و نسبت میان معرفت‌های ناشی از این دو،یعنی معرفت حصولییا عقلی و معرفت حضورییا شهودی در ایران پیش از اسلام کمتر مورد توجه قرار گرفته است. درحالی‌که این موضوع در فلسفه،عرفان و ادبیات و به‌طورکلی، فرهنگ ایران دوران اسلامیبسیار مهم و مورد توجه بوده و میان آنها در متون گوناگون جلوه‌های مختلفییافتهاست. این م...

دربارة واحد های اندازه گیری در ایران باستان اطلاعات کمی در دست است. مهم ترین متنی که از ایران باستان باقی مانده است، یعنی اوستا، آگاهی چندانی در این باره به دست نمی دهد. خوش بختانه یکی از فصول فرهنگ نامه ای کهن، مشتمل بر واژه های اوستایی و ترجمة پهلوی آن ها، دربردارندة تعدادی از واحدهای سنجش طول در دوران باستان است. در فصل بیست و هفتم فرهنگ اویم، نام واحدهای اندازه گیری طول و نسبت آن ها با یک د...

«آفرین پیمان کد خدایی» نام متنی است که در شمار اسناد ازدواج بازمانده از دوران کهن ایران بویژه فرهنگ مزدایی قرار دارد. تا جایی که نگارنده اطلاع دارد در مجموع به جز متون کوتاه که نمی توان مسائل ازدواج را در آنها به دقت بررسی کرد، سه متن بلند بعنوان اسناد ازدواج نمونه، از فرهنگ مزدایی و کهن ایران در دست است که به شرح زیر عبارتند از: نخست «درباره پیمان کدخدایی» تنها با تحریر پهلوی، دیگر، نکاح از رو...

متن های کهن ایران باستان نشان دهنده اعتقادها ،باورها و شاخص های فرهنگی ،اجتماعی و تاریخی ایرانیان پیش از اسلام است. این باورها و اعتقادهای کهن، بخشی از نگرش مردم را به برگزیدن نام زنان از نمادها و سمبل های مادی مانند آسمان ،خورشید و ستارگان و در بعد معنوی، اعتقاد به خدایان و ایزدان کهن  نشان می دهد. هدف از این پژوهش بررسی باورهای اعتقادی و فرهنگی مردم ایران به تاریخ و ادیان پیش از اسلام ،در مور...

خورشیدنیایش نخستین نیایش از پنج نیایش مذکور در خرده‌اوستا است. خرده‌اوستا یا اوستای کوچک یکی از بخش‌های اوستای متأخر است. تدوین خرده‌اوستا به آذرباد مهرسپندان، موبدان‌موبد زمان شاپور دوم ساسانی (309- 379 م.)، نسبت داده شده است. در دورۀ ساسانی موبدان زردشتی بر آن شدند تا اوستا را که تا آن زمان به‌ صورت شفاهی حفظ و نقل می‌شد و برای مردم قابل فهم نبود به زبان زندۀ آن عهد...

مینوی خرد و روایت پهلوی، دو اثر به زبان پهلوی هستند که بن مایه شان مباحث دینی آیین زرتشتی است. از نویسندگان این آثار و نیز تاریخ نگارششان، اطّلاعی در دست نیست امّا، با توجّه به محتوای آثار، می توان به آگاهی دقیق نویسندگان و تسلّطشان بر مسایل دینی زرتشتی و مباحث مربوط به آن، پی برد. با توجّه به محتویات و مضامین مینوی خرد، این کتاب را می توان، نوعی اندرزنامه به شمار آورد. آفرینش آسمان، گیاه، زمین و بش...

تغییر و تحول زبان به مانند همه پدیده های اجتماعی امری اجتناب ناپذیر است. زبان فارسی امروزی شکل تحول یافته از زبانهای کهن ایران باستان است. بسیاری از واژگان رایج در زبان فارسی با توجه به ریشه آنها به هزاران سال قبل باز می گردد و شکلهای کهن آنها را می توانیم در زبانهایی که امروزه خاموش هستند جستجو کنیم. زبان فارسی باستان و زبان اوستایی، متعلق به دوره باستان از تحول تاریخی زبان فارسی است و اوستا، ...

باستان‌شناسان و تاریخ‌دانان به‌ دنبال زبان‌شناسان سال‌ها در تشخیص قومیت «هندواروپایی» و موطن اولیۀ آن‌‌ها به جست‌وجو و مطالعه در آثار به‌جا مانده از این مردم پرداختند. در این مطالعات فرهنگ‌هایی همچون «آندرونوو» (Andronovo) و «جیحون» در استپ‌ها و واحه‌های آسیای مرکزی به اقوام «هندوایرانی» شناخته شدند که احتمالاً در اواخر هزارۀ چهارم را اوایل هزارة سوم قبل از میلاد، در استپ‌های آسیای مرکزی از اقوا...