س از سقوط خلافت اموی به دست سپاهیان ابومسلم خراسانی و روی کار آمدنپ خلافت عباسی ، پایتخت خلافت از شام به عراق منتقل شد و ایرانیان که در روی کار آمدن عباسیان و استحکام پایه های قدرت ایشان نقش عمده ای داشتند ، فرصتی یافتند تا با تکیه برمیراث فرهنگی و تمدن کهن ایرانی علاوه بر صحنه های سیاسی در زمینه های علمی ، ادبی و فرهنگی نیز استعداد و نبوغ خود را به نمایش بگذارند و طولی نکشید که به همت خاندانها...

ادبیات و فرهنگ کشورِ ما جایگاه ویژه‌ای را به اسطوره‌ها، اعم از اسطوره‌های کهن و نو، اختصاص داده است. علیرغم گستردگی اسطوره‌های ایرانی، ادبیات معاصر این سرزمین شاهد حضور چشمگیر اسطوره‌های بیگانه و نشأت گرفته از ادبیات خارجی، اعم از شرق و غرب بوده است. در این مقاله، پژوهندگان کوشیده‌اند تا با بهره‌گیری از نظرات پیر برونل که رویکرد نوینی را در عرصة نقد اسطوره‌شناختی ارائه کرده است، به اهمیت نقش و ج...

درخت آسوری یک اثر منظوم به زبان پارتی است که به خط پهلوی تحریر شده است. این اثر به دلایلی چند از مهم‌ترین آثار ادبی ایران در دورۀ میانه محسوب می‌‌شود. گذشته از این که تحقیقات روش‌‌مند وزن‌‌شناختی ایرانی میانه با آن شروع شد، خود اثر نمودار انواع گوناگونی از تجربیات ادبی در دورۀ میانه است؛ تجربیاتی که در شعر فارسی به‌ویژه در قصاید سخنوران پارسی‌‌گوی پس از اسلام نیز دیگربار مجال ظهور یافت. در این ...

این پایان نامه شامل ترجمه و تحلیل ادبی موضوعی اشعار سیزده نفر از شاعران تازی گوی ایرانی است که از کتاب ارزشمند « دمی? القصر و عصره اهل العصر » تألیف ادیب نام آور ایرانی در سده پنجم هجری « ابوالحسن باخرزی » گرفته شده ، و جنبه های ادبی - بلاغی و محتوایی آن مورد بررسی قرار گرفته است . این پژوهش همچنین به ذکر موارد فراوانی در زمینه بلاغت و صرف و نحو پرداخته و استعداد و مهارت ایرانیان را در آفرینش آ...

وضعیت زنان ایرانی در دورة پس از انقلاب اسلامی، همواره موضوع بحث و گفت‌‌وگو بوده است. این مباحث مربوط به موقعیت، کارکرد، حقوق و نیز چهرة اجتماعی آنان می‌شوند. همانطور که می‌دانیم، هر نوع تغییر و تحول اجتماعی متاثر از افراد و گروه‌هایی‌ است که آن جامعه را تشکیل می‌دهند. در این زمینه، به ویژه وضعیت زنان ایرانی قابل توجه است. از میان این زنان که به طور کلی اعضای غیر فعال و خاموش جامعه و البته اکثر...

بخش زیادی از اشعار دورۀ میانۀ ایران را مانویان پارسی، پارتی و سغدی زبان سروده اند. این اشعار یا ستایشی و آیینی اند؛ یا سرودهایی عرفانی که سرگذشت غریبانۀ نور را در زندان ماده روایت می کنند. سرودهای اخیر چون با انسان پیوند بیشتری دارند، عنصر عاطفه و خیال در آنها آشکارتر است و هنر سخنوری شاعران مانوی را در آنها بهتر می توان دید. در این اشعار از صنایع ادبی در هر دو حوزۀ بدیع لفظی و معنایی استفادۀ چ...

باروی کار آمدن بنی عباس و حضور ایرانیان در ساختار اداری حکومت آنها، شالوده ی یک جنبش فراگیر فرهنگی-ادبی، پی ریزی شد. در عصر نوسازی ادبی سنت های ادبی و اجتماعی و آثار فکری ایرانی در رأس فرهنگ هایی قرار دارد که در زبان و فرهنگ عربی تأثیر گذاراست. تجلی و ظهور سنت و فرهنگ ایرانی در شعر شاعرانی همچون«ابونواس»و«بشار بن برد» در عصر عباسی اول و «ابن رومی» و «ابن معتز» در عصر عباسی دوم به گونه ای بود که...

با بررسی ادبیات ایرانی و آلمانی دیده می شود که چارچوب داستان در داستان‘که روشی شرقی است و از راه ایران به ادبیات اروپایی راه یافته در ایران و اروپا با هدف های مختلفی به کار برده شده است. در اروپا روش داستان در داستان گونة جدیدی در ادبیات داستانی را پدید آورد که در آغاز به عنوان یکی از ویژگیهای گونة ادبی نوول (داستان کوتاه) شناخته شد. (تئوری) نظریة شهباز(سمبل نقطة عطف یا چرخش داستان) که برای نوو...

یکی از صنایع ادبی به­کار­رفته در متون ودایی، متون ایرانی باستان (کتیبه­های فارسی باستان، اوستای متقدّم و اوستای متأخّر) و متون ایرانی میانۀ غربی (متون زردشتی، مانوی و کتیبه­ها) صنعت ادبی قلب نحوی است. صنعت قلب نحوی، وارونه­سازی ساختارهای دستوری در عبارات یا بندهای پیاپی است. این صنعت را با صنعت طرد و عکس و نیز صنعت تشابه­الاطراف در بلاغت فارسی مقایسه کرده­اند. طرد و عکس یکی از نمونه­های قلب نحوی ...

بومی­سرودهای مناطق مختلف ایران گنجینۀ فرهنگی زبانی و ادبی بزرگی است که مردم در مناطق مختلف ایران و طی هزاران سال فراهم آورده­ اند. یکی از ابعاد این میراث عظیم بررسی جنبه­های زبانی و ادبی و مطالعۀ پیرامون آن‌هاست. در این مقاله تلاش می­شود گوشه­هایی از دو جنبۀ زبانی و ادبی بومی­سرودها کاویده شود. در بعد زبانی سادگی زبان، کاربرد واژگان محلی و بومی و واژگان دشوار و مهجور و غیر فارسی و برخی کاربردها...