فراگیر شدن رایانه ها و برنامه های نرم افزاری، در پژوهشها و مطالعات دینی نیز، تحول بزرگی پدید آورد. برای اولین بار، این استاد عبدالرزاق نوفل (ت 1984) بود که واژه«اعجاز» را در زمینه تناسب اعداد در قرآن به کار برد و در کتاب الاسلام دین و دنیا چنین آورد که دو واژه دین و دنیا در قرآن به تعداد برابر به کار رفته اند؛ اما پر سر و صداترین پژوهشها را دکتر محمدرشاد خلیفه، شیمیدان مصری مقیم آمریکا (ت 1990)...

یکی از مباحث جدی و اساسی علوم قرآنی بحث نسخ در قرآن است. اهمیت این بحث را از روایات ائمه (ع) که در این باره رسیده می توان فهمید.این مقاله، نسخ در قرآن را از دیدگاه شیخ طوسی (ره) با استفاده از دو کتاب « التبیان فی تفسیر القرآن» و « العده فی اصول الفقه» ایشان مورد بررسی قرار داده است. نسخ در قرآن بر سه قسم قابل تصور است: نسخ حکم بدون لفظ، نسخ لفظ بدون حکم، نسخ حکم و لفظ با هم نسخ حکم بدون لفظ ب...

«را» یکی از حروف اضافه یا وابسته سازهای پرکاربرد زبان فارسی است که در کتابهای دستور زبان فارسی اقسام و معانی گوناگونی را برای آن برشمرده‌اند. یکی از موارد کاربرد این حرف که دستوریان کمتر به آن پرداخته‌اند، در جمله‌های مرکّب است. این قسم «را» مختص جمله‌های مرکّبی است که در آنها جمله‌وارة پیرو در درون جمله‌وارة پایه و پس از «را» قرار گرفته است؛ اما فعل جمله وارة پایه لازم و یا بی‌نیاز از «را» است؛ ...

ظهور اسلام، باعث دگرگونی مبانی اعتقادی اعراب جزیرهالعرب و تغییر آداب و عادات مرسوم ایشان گردید؛ این تغییر به ادبیّات مردمان آن دیار نیز سرایت کرد. یکی از فنون ادبی آن زمان، خطابه بود و خطبای دوره اسلامی که از معروف ترین آنان علی(ع) می باشد؛ به خطبه های خود صبغه دینی داده و از ادبیّات قرآن بهره جستند. حضرت علی(ع)- که پیوند عمیقی با قرآن داشت و علم و آگاهی وی به شأن نزول و زوایای مختلف آیات قرآنی و...

 اثر تفسیری ملاصدرا در میان دیگر آثارش، مزیت ویژه‌ای در رهیافت قرآنی او دارد. صدرا دو پایه اساسی تفسیر را نقل صریح و کشف تام می‌داند؛ از این رو، نه جمود بر لفظ را می‌پسندد نه فراموشی آن را، بلکه با حفظ ظاهر باید به مشاهد حقایق و بطون معانی پرداخت. ملاصدرا روش‌های تفسیری را به چهار قسم عمده تقسیم می‌کند و روش صحیح را روش راسخین در علم می‌داند؛ یعنی کسانی که به دور از افراط فلاسفه و تفریط اهل حدی...

تقدیم و تأخیر از جمله مسائلی است که در تفسیر و فهم قرآن به آن توجه می‌شود، مفسر گرانقدر آیت‌الله جوادی آملی از آن دسته افرادی است که در تفسیر آیات قرآن کریم، جوانب این امر را مورد توجه قرار می‌دهد که در واقع پرداختن به آن، سبب فهم هر چه بهتر آیاتی می‌شود که در آنها تقدیم و تأخیر صورت گرفته است. مقالۀ حاضر با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی شناخت تقدیم و تأخیر در فهم قرآن با تکیه بر تفسیر آیت‌الله ...

یکی از مسائل مورد توجه در جوامع بشری، موضوع تربیت فرزند است. این موضوع که تبیین کنندۀ مناسبات و مسئولیت های والدین دربرابر فرزندان است، توجه بسیاری از بزرگان علم و ادب ملت تاجیک، ازجمله میرسیدعلی همدانی را به خود معطوف داشته است. اگرچه مسئلۀ تربیت فرزند و ارتباط والدین و فرزندان در بسیاری از رساله های سیدعلی همدانی مطرح شده، در این مقاله مطالب مندرج در «ذخیره الملوک» درزمینۀ امور تربیتی مورد تو...

چکیده: حکایات جوامع الحکایات و لوامع الروایات متضمن بسی فواید تاریخی و ادبی است که در کتاب دیگری به دست نمی آید. نویسنده ی این کتاب عوفی از جمله ی فضلا و اهل انشا بود. این رساله به بررسی ریخت شناسی شصت حکایت از این اثر براساس نظریات ولادیمیر پراپ پرداخته است. پراپ در کتاب خود با عنوان «ریخت شناسی قصه های پریان» ساختار این نوع از قصه ها را مورد بررسی قرار می دهد. او به منظور دستیابی به ساختار ...

چکیده حیض که از آن به عنوان خون ریزی ماهیانه زنان تعبیر شده است، یکی از موضوعاتی است که زندگی نیمی از جمعیت هفت میلیارد نفری امروز دنیا را تحت الشعاع خود قرار داده است. این امر حاکی از اهمیت این موضوع است. عادت ماهانه که اکثریت قریب به اتفاق زنان دچار آن می شوند، خونیست که غالباً سیاه، سرخ، گرم و غلیظ است که با فشار و سوزش همراه است. صدق این عنوان با این شروط محقق می شود: زن بالغ باشد، یائسه ...

با تأمّل در آیات قرآن کریم، از ساختار و معانی برخی از الفاظ و عبارات قرآن چنین بر می‌آید که یک لفظ، در عبارتی واحد، دو معنا را با خود به همراه دارد که این شیوه کاربرد در علوم قرآن و تفسیر «تضمین» نام دارد. مفسران اسلامی در تفسیر آیات الهی برای نشان دادن برجستگی‌های ادبی ـ بلاغی قرآن به‌صورت گسترده از این صنعت ادبی استفاده نموده‌اند. ابن عاشور نویسنده تفسیر «التّحریر و التّنویر» به‌طور چشمگیر از ای...