چکیده این پژوهش با هدف بررسیِ ضرورت مفهوم شناسی، در پژوهش های روان شناختی و ارائة برخی تفاوت دیدگاه ها در مفاهیم روش شناختی، از دیدگاه روان شناسی اسلامی ‐ بومی انجام شده است. برای پاسخگویی به این پرسش که آیا در فلسفة روان شناسی، دربارة مفاهیم روش شناختی مانند «روش علمی»، «نیمه علمی»، «غیر علمی»، «مشاهده»، «درون نگری»، «اندازه گیری» و... اتفاق نظر وجود دارد یا خیر، به دیدگاه های برخی فیلسوفان رو...

هر چند ملاصدرا - در منطق - متأثر از دیدگاه های حکمت سینوی است؛ اما نوآوری هایی در منطق دارد که به حق می توان منطق او را منطق صدرایی قلمداد کرد. ملاصدرا علاوه بر آن که در دو بخش تعریف و استدلال، نظرات ابتکاری ای دارد، در رابطه با علم منطق به عنوان یک مجموعه در کنار علوم بشری دیگر و نیز در مباحث مقدماتی آن، صاحب رأی است. ملاصدرا بر اساس تقسیم علوم حقیقی به حکمت نظری و حکمت عملی، علم منطق را مندرج...

در این مقاله، دیدگاه کانت دربارة مابعدالطبیعه بررسی شده است. پس از بیان معانی لغوی و اصطلاحی واژة مابعدالطبیعه دراندیشة ارسطو، به نظام های مختلف مابعدالطبیعی از افلاطون تا دکارت و پیروان او اشاره شده است. سپس معانی مابعدالطبیعه در فلسفة کانت بررسی شده و جنبه های مثبت و منفی آن در فلسفة او مورد بحث قرار گرفته است. مقاله به این نتیجه می رسد که کانت مابعدالطبیعه به معنی سنتی کلمه (یعنی علم نظری یق...

مسئلة (نا)پیوستگی در سیر تحول علم از مباحث مناقشه خیز تاریخ نگاری علم است، که در هر دو جبهه طرفدارانی دارد. عده ای از مورخین، به اقتفای ، سعی کرده اند تا مواردی از پیوستگی را در دوره های مختلفِ سیر تحول علم نشان دهند. در همین راستا در مقالة حاضر سعی شده است تا این بحث در زمینة طبیعیاتِ فلسفة اسلامی، مورد بررسی قرار گیرد و به مواردی از پیوستگی با نظریه های علمی جدید در این دوره از علم اشاره شود. ب...

مسئلة (نا)پیوستگی در سیر تحول علم از مباحث مناقشه‌خیزِ تاریخ‌نگاری علم است، که در هر دو جبهه طرفدارانی دارد. عده‌ای از مورخین، به اقتفای ، سعی کرده‌اند تا مواردی از پیوستگی را در دوره‌های مختلفِ سیر تحول علم نشان دهند. در همین راستا در مقالة حاضر سعی شده است تا این بحث در زمینة طبیعیاتِ فلسفة اسلامی، مورد بررسی قرار گیرد و به مواردی از پیوستگی با نظریه‌های علمی جدید در این دوره از علم اشاره شود. ب...

کارل پوپر، به دلیل مواضع­اش راجع به فلسفه و روش علم، و نیز به خاطر جهت­گیری­هایش در اندیشة سیاسی، جایگاهی را در تاریخ اندیشه­های سدة بیستم کسب کرده است. سهم پوپر در فلسفة علم، عمدتاً به نقد و تخطئة استقراگرایی و دفاع از ابطال­گرایی مربوط می­شود و سهم اصلی او در اندیشة سیاسی به دفاعی که از جامعة باز انجام داده بر‌می­گردد. هم در روش علم و هم در اندیشة سیاسی تأکید او بر "خردباوری انتقادی" است. علم ...

فلسفة رسانه اصطلاحی است با سابقة کمی بیش از یک دهه. هنسن Mark B.) (Hansen، هارتمن (Frank Hartmann)، و سنبوث (Mike Sandbothe) از جمله کسانی‌اند که به‌طور اثباتی یا انتقادی این اصطلاح را مورد استفاده و بحث قرار داده‌اند. برخی نیز همانند دیبری (Regis Debray)، مارک تیلور (Mark Taylor)، و والتر بنیامین (Walter Bengamin) در مقابل فلسفة ‌‌رسانه از رسانه‌‌شناسی (Mediology) سخن گفته‌اند و فلسفة ‌‌رسانه ...

در این مقاله، دیدگاه کانت دربارة مابعدالطبیعه بررسی شده است. پس از بیان معانی لغوی و اصطلاحی واژة مابعدالطبیعه دراندیشة ارسطو، به نظام‌های مختلف مابعدالطبیعی از افلاطون تا دکارت و پیروان او اشاره شده است. سپس معانی مابعدالطبیعه در فلسفة کانت بررسی شده و جنبه‌های مثبت و منفی آن در فلسفة او مورد بحث قرار گرفته است. مقاله به این نتیجه می‌رسد که کانت مابعدالطبیعه به معنی سنتی کلمه (یعنی علم نظری یق...

دراین نوشته براساس مسئلة «تمیز» یا «تحدید» که از مباحث مهم در فلسفة علم به شمار می رود ,تلاش به عمل آمده تا موضوع«مکان» به عنوان موضوع اصلی ومحوری دانش جغرافیا معرفی وتعیین گردد . سپس با ارائة آرا ونظرات تنی چنداز فلاسفه ودانشمندان دراین خصوص , نهایتاً براساس دیدگاه ما مکان به عنوان یکی از عوارض ذاتی اشیا ومعادل ابعاد هندسی اجسام مادی درنظر گرفته شده است که اوّلاً: مفهومی کاملاً عینی ومحسوس تلقی شد...

در فلسفة اسلامی طرح مسئلة علم حضوری به صراحت در آثار سهروردی یافت می شود و پس از او صدرالمتألهین آن را بسط داده است. سهروردی علم را به ظهور و نور تعریف کرده و ملاصدرا از این تعریف سود جسته است. هر چند ملاصدرا در مسئلة ابصار با سهروردی مخالفت می کند، اما در مواردی همچون حصول مدرکات خیالی از او متأثر است. از جمله موارد اختلاف این دو می توان به مسئلة ابصار، مادی یا مجرددانستن قوة خیال، و اتصال یا ...