سلم بن عمرو خاسر، شاعر عصر نخست عباسی در بصره به دنیا آمد. وی شاگرد و راوی اشعار بشّار بن بُرد بود. او را خاسر نامیدند، زیرا نسخه ای از قرآن را فروخت تا دیوان شعری بخرد. دلایل دیگری نیز برای این لقب وی گفته شده است. در دوران جوانی، سلم به بغداد رفت و به مدح خلفای عباسی، برمکیان به ویژه فضل برمکی، و دیگر امیران پرداخت. وی با ابوالعتاهیه، مروان بن ابی حفصه، والبه بن حباب و ابو الشمقمق معاشرت داشت. ...

مجادلات فکری از ویژگی­های تاریخی قوم ایرانی است که هرچند به پرورش فکری جامعه کمک کرده اما به سبب افراط ­گرایی لطمات سنگینی به فرهنگ مردم و خواص جامعه وارد ساخته است. حکّام نیز از این مناقشات جهت مقاصد سیاسی خود بهره ­برداری کرده ­اند. صوفیان یکی از گروه­هایی هستند که از همان آغاز مورد نقد و هجمه خواص جامعه بوده و به اتّهاماتی منسوب گشته­ اند. در این مقاله برآنیم تا بدین سوال پاسخ دهیم که چرا صوفی...

محمد بن سنان زاهری (م. 220 ق) از راویان کثیرالرّوایه و تأثیرگذار بر فقه و حدیث امامیّه، بر اساس دلایل و شواهدی که غالباً از رجال کشّی نشأت می گیرند؛ مورد تضعیف رجالیون و بالتّبع، فقیهان شیعه واقع گردیده است. منقولاتی معتبر از موثّقین شیعه، مانند ایّوب بن نوح و فضل بن شاذان، اتّهام غلو و همچنین مذمّت وی توسّط امام جواد (ع)؛ از جمله شواهد و مستندات ضعف این راوی محسوب شده اند. ما در این نوشتار به اعتبارسنجی...

اگرچه منشأ نحوۀ ساخت و روش استفاده از ترازوی منسوب به ارشمیدس برای حل مسألۀ تعیین اجزاء یک جسم مرکب نامشخّص است، دغدغۀ دانشمندان بعدی در بارۀ پیچیدگی نحوۀ ساخت و خطای آزمایش انجام شده با آن واضح است. منلائوس برای حل این مشکل روشی برای حل مسأله مبنی بر محاسبات ریاضی عرضه کرده است. این روش به اطّلاعات اوّلیه‌ای احتیاج دارد که شامل وزن قطعات هم‌حجمی از خود فلزات و آلیاژ‌های تشکیل دهندۀ آن جسم است، ال...

احتجاج کردن در لغت به مفهوم حجت آوردن، استدلال کردن، اقامه دلیل و خصومت کردن می باشد. کتاب احتجاج طبرسی شامل احتجاجات فراوان از اهل بیت با مخالفین خود می باشد. احتجاج انتخاب شده ما بررسی محورهای اصلی احتجاج امام علی ? با مهاجرین وانصار می باشد. با توجه به مظلومیت امام علی?و غصب خلافت ایشان و سکوت مهاجرین و انصار، امام ? برای احیای دین و حقانیت اسلام و زحماتی که پیامبر ? متحمل شده بود سکوت 25 سا...

از مهم ترین ابهامات تاریخ کلام امامیه رابطۀ دوره نخست کلام امامیه (مدرسۀ کوفه) با کلام امامیه در مدرسه بغداد در سده چهارم و پنجم است. سرشناس ترین متکلم امامیه در دورۀ حضور هشام بن حکم است. در این مقاله سعی شده است تا امتداد جریان فکری وی و پیروانش را تا سده چهارم بررسی شود. در همین راستا در بخش نخست، با پی گیری امتداد شاگردان این جریان فکری به این نتیجه رسیدیم که آراء کلامی این جریان فکری از طر...

هدف این پایان نامه که کار تحقیق و تطبیق "آراء و نظرات فقهی در تفسیر مجمع البیان" را از دو بخش "طهارت و صلوه" آغاز کرده، راهگشایی برای تدوین فقه قرآنی در تفسیر بزرگ امام المفسرین طبرسی است . با توجه به اینکه در این مختصر به نظرات فقهای متقدم شیعه و فقهای مذاهب اسلام، راویان و احادیث مرویه از پیامبر اسلامی (ص) و ائمهء معصومین (علیهم السلام) و آراء مفسران پیشین در تفاسیر گوناگون اشاره شده است ، می...

موضوع این پژوهش «بررسی سندی روایات تفسیر مجمع البیان» است. و از آنجا که اکثر روایت این تفسیر بدون سند آمده هدف یافتن منابع و بررسی سند این روایات است. بنابراین پس از تبین برخی واژگان و مفاهیم مربوط به حدیث و معرفی طبرسی و تفسیر مجمع البیان، در بخش اصلی تحقیق با مراجعه به جوامع روایی شیعه و سنی روایات تفسیر مجمع البیان منبع یابی شده است. سپس با مراجعه به کتاب های رجال و مشاهده اقوال علماء درباره...

چکیده شیخ طبرسی از دانشمندان جامعی است که آثار گرانبهایی از خود یه یادگار گذاشته است که از جمله این آثار تفسیر کبیر مجمع البیان است. جامعیت، استحکام و استواری مطالب از ویژگی های این تفسیر است. وی به عنوان یک عالم و مفسر به تمامی جوانب تفسیر آگاهی دارد، و در زمینه نحو و معنا شناسی لغات قرآن روش خاصی ارائه کرده است. مفسر برای نیکو فهماندن آیات به مخاطبان و قابل فهم بودن مباحث، ابعاد زیبایی از وا...

روزبهان بقلی در مشرب‌الارواح طرحی جامع در باب منازل سیر الی الله ارائه می‌دهد. هرچند که او در دیگر آثار خود به صورت پراکنده مطالبی را در باب مراحل سیر و سلوک عرفانی مطرح کرده است، اما در این کتاب به آراء پراکنده خود در این زمینه نظم و سامانی می‌بخشد. روزبهان بین بنده و حق هزار مقام در نظر می‌گیرد و به تشریح جزئیات آن می‌‌پردازد. تمامی مقام‌هایی که وی در مشرب‌الارواح از آن یاد می‌کند از یک نوع ن...