نگاهی گذرا به نقدهای محمّد حسین ذهبی مؤلّف «التفسیر و المفسّرون» بر مجمع البیان طبرسی است. نگارنده پس از شرح حال اجمالی از طبرسی و تفسیر مجمع البیان به نقدهای محمد حسین ذهبی از این تفسیر می پردازد و در آغاز بر این نکته تأکید می ورزد که ذهبی بیش از آنکه به نقد تفسیر مجمع البیان بپردازد به مذهب مفسّر توجه نشان داده است، چنان تلقی از نقد ذهبی، نگارنده مقاله را به بررسی دیدگاه و مبانی فکری ذهبی واداشته...

رساله پیش رو به «بررسی و نقد ادله ضرورت امامت در کلام اسلامی»، می پردازد. اساس رساله بر اثبات اصل ضرورت، فلسفه، مقاصد امامت و بر رد دیدگاه منکران آن مبتنی است. پس از اثبات ضرورت، دلائل شرعی و عقلی وجوب امامت نزد فرق اسلامی در شیعه و غیر شیعه در مورد نقد و بررسی قرار گرفته که هشت دلیل نقلی ازسوی غیرشیعه و حدود بیست دلیل عقلی از جانب شیعه مورد تحقیق و تحلیل قرار گرفته است. در پایان به روند شکل گی...

پس از واقعه سقیفه دو طیف فکری شیعه و اهل سنت در مناطق مختلف سرزمین اسلامی همواره برای اثبات حقانیت خود در مقابل یکدیگر صف آرائی فکری داشتند؛ در این میان فتح اسلامی سرزمین استراتژیک شام در زمان دو خلیفه اول و توسط فرماندهانی که یا اموی بودند یا گرایشات اموی داشتند؛ و پس از آن خلافت چندین دهه امویان زمینه ایی را فراهم آورد تا تعصبات مذهبی ضد شیعه در این سرزمین نمود بیشتری داشته باشد؛ اما با این و...

برای عارفان درمراحل سلوک ‘ مقامات و احوالی پیش می آید که تنها برای کسانی قابل فهم است که آن مراحل را طی کرده باشند . زیرا عرفان مانند هر علمی دیگر علاوه بر موضوع و مسائل خاص خود به روح لطیف و ذوق ظریف و عشق عفیف نیز نیاز دارد ‘ تا قابل فهم و درک شود . اما برای غیر عارف اگر بخواهد از راه مطالعه آن مسائل را بفهمد ناچار است آن مقدمات و مسائل را بداند . به این خاطر به بحث ((صحو))‘((سکر))‘((جمع))‘(...

اختلافات مذهبی مسلمانان سه ریشه اصلی دارد: نخستین آن ها موضوع خلافت و جانشینی پیامبراکرم است که بر اثر آن امت اسلام به دو جامعه شیعه و سنی تقسیم شده و فرقه خوارج درنتیجه جدال شدیدی که پس از جنگ صفین و داستان حکمیت در میان مسلمانان روی داد پدیدآمده است. دومین اختلاف مسلمانان در اصول و مسائل اعتقادی است که سبب پیدایش مذاهب کلامی متعددی شده که عمده ترین آن ها مذاهب معتزله، اشاعره و مرجئه است. سومی...

تاریخ نگاری از حوزه های چالش برانگیز در تاریخ اسلام و در میان گروه ها و فرق مسلمان می باشد. برخی مخالفان شیعه به ویژه وهابیان در رقابت و نزاع با شیعه می کوشند اولا نقش شیعیان را در تاریخ نگاری اسلامی و تدوین آثار تاریخی بسیار برجسته و پررنگ نشان دهند و ثانیا راویان و مورخان شیعه را به تاریخ سازی و جعل أخبار و روایات شیعی متهم کنند. یکی از نمایندگان این تفکر، عبدالعزیز نورولی است که در کتاب اثر...

با توجه به دریافت معنای شفاعت مبنی بر وساطت انبیاء و اولیای الهی به اذن خدا برای نجات گناهکارانی که در عین گناهکار بودن رابطه ایمانی خود را با اولیاء خدا قطع نکرده اند و با بررسی آراء بزرگان فرق مختلف اسلامی بویژه کنکاش در اعتقادات فرقه ضالّه وهابیت که با شبهه افکنی و متهم ساختن مسلمانان به شرک ، آنهم به واسطه اعتقادشان به اموری همچون توسل ، شفاعت، تبرک و زیارت قبور مطهر پیامبر(ص) و سایر اولیاء ...

بررسی مدارس شیعی در چهار قرن اول هجری محدود به جهان اسلام نبود ، بلکه بیشتر در محدوده تجمع و زندگی شیعیان جلوه گر بوده است . شیعیان بنا به وضعیت خاص خود که از جانب حکومت های وقت مورد تعقیب و شکنجه و قتل قرار می گرفتند نوع خاصی از آموزش ها را به وجود آوردند . این آموزه ها از الگوی تبلیغات و تکیه ها توسط افراد با سواد انجام می گرفت و شامل قرآن ، فقه ، حدیث و تفسیر و رجال و کلام می گردید . به جز چ...

در این رساله به بررسی چگونگی تحقق شرک در عقاید وهابیان از منظر قرآن و روایات پرداخته شده است. از آن جایی که یکی از مبنایی ترین اصول دین اسلام توحید و اعتقاد به یگانگی حق تعالی می‏باشد و تمامی انبیای الهی بر این اصل تأکید و تکیه داشته اند، یکی از مباحث بحث برانگیز، بین ادیان و فرقه‏های مختلف همین امر توحید است. شیعه به پیروی از ائمه ^ از ابتدای امر در پی اثبات حقانیت دین اسلام و گرایش بشریت ب...

نگارنده در این پژوهش، شبهه هایی که برخی از مستشرقین مانند گلدزیهر در باره قرآن کریم و تفسیرآن به شیعیان وارد کرده اند؛ نقد و ارزیابی شده و با توجه به مندرجات کتاب "مذاهب التفسیر الاسلامی" تألیف گلدزیهر، به برخی از ادعاهای وی در مورد وجود تناقض در تفاسیر شیعه امامیه پرداخته و به آن ها پاسخ داده است. در مقدمه پس از ارائه تعریفی از استشراق و تاریخ آن، اهداف مستشرقان و حجم اقدامات فرهنگی آنان بر ضد...