یکی از مکاتب اخلاقی ـ عرفانی شیعه که مورد توجه و استقبال علمای زیادی قرار گرفته مکتب مرحوم آخوند ملاحسینقلی همدانی می‏باشد. از آنجا که ساختار نظام‏مند و منسجمی برای این طریق? اخلاقی ـ عرفانی تدوین نشده است، این نوشته در صدد بررسی و تنظیم این روش سیر و سلوکی است. هدف اصلی این مکتب شریعت‏مدار، رسیدن به «توحید» است با اهتمام ورزیدن بر دو امر اساسی «مراقبه» و «معرفت نفس». مراقبه یعنی غافل نشدن از ح...

دیدگاه کلامی مولوی با دیدگاه عرفانی او در باب جبر تفاوت دارد. او از منتقدان جبر کلامی، و از مدافعان جبر عرفانی است. مولوی دیدگاه اهل جبر نکوهیده را، به دلیل نتایج نامطلوب دنیوی و اخروی آن، نمی‌پذیرد ولی جبر در مفهوم عرفانی رضا و معیّت با حق و توحید افعالی را قبول دارد. نفس‌پرستی، دنیاگرایی و حقیقت‌ستیزی را از دلایل نقد و ردّ جبر نکوهش شده‌ی اهل جبر، و خداگرایی، حقیقت‌طلبی و نفس‌ستیزی را از دلایل ...

هدف این مقاله بررسی آثار مشهور دو نویسنده بزرگ، صادق هدایت و هاروکی موراکامی از دیدگاه هستی شناسی(مرگ و زندگی) است، که تأکید بر دو اثر معروف این نویسندگان به نام‌های «بوف کور» و «کافکا در کرانه» است، تا شباهت‌ها و تضادهای بین این دو اثر دریافته شود. روش کار این پژوهش، روش سندی، کتابخانه‌ای و فیش برداری از کتاب‌های دو نویسنده، و بررسی محتوای آثارشان و رجوع به منابعی که...

مارسل پانیون نویسنده معاصر و عضو آکادمی فرانسه (اوبان 1895 پاریس 1974) که با آغاز نویسندگی، معلمی زبان انگلیسی را رها کرد و آثاری دراماتیک در زمینه تأثر از خود به یادگار نهاد. آثار نمایشی او بیشتر در زمینه فرهنگ و ادبیات مردم است و بویژه فرهنگ عامۀ سرزمین آبا و اجدادی اش مارسی. آثاری به یاد ماندنی در زمینه تأثر از قبیل توپاژ، فانی، ماریوس، سزار و زن نانوا را نوشته و به روی صحنه برده است. در بین...

ابن فارض از بزرگ‌ترین سرایندگان شعر صوفیانه در ادبیات عرب است؛ از طرفی حافظ، خداوندگار غزل‌های عاشقانه - عارفانه است. موضوع عرفان از لطیف‌ترین و بااهمیت‌ترین موضوعات بشری است و آن، دستیابی به کنه حقیقت و فناشدن در ذات حضرت معشوق است. هدف عرفان و عارف رسیدن به صفای باطن، فانی شدن از صفات رذیله و غرق شدن در دریای حضرت حق از طریق کشف و شهود، و نایل شدن به معرفت حقیقی و اتّحاد با حضرت حق است که اهمیّ...

نفس از واژه‌های کلیدی در حوزة انسان‌شناسی است؛ ازاین‌رو، از دیرباز مکاتب کلامی، عرفانی، تفسیری و روایی به آن توجه کرده‌اند. این پژوهش با استفاده از روش معناشناسی، مفهوم نفس از دیدگاه قرآن کریم را تبیین کرده است؛ زیرا معناشناسی به‌دلیل نگاه تحلیلی و دقیق به متن، روشی سودمند برای دستیابی به معنای حقیقی کلمه است. با بررسی واژة نفس با رویکرد هم‌زمانی، روشن شد نفس بر محور همنشینی صفتی با مفاهیم واحد...

آثار اندیشمندان و متون مقدس از عناصر تأثیرگذار بر سبک زندگی هر جامعه هستند و با فرهنگ، ارتباطی تنگاتنگ برقرار می‌کنند؛ تجلی باورها و اعتقادات فرهنگ‌ها که در آثار اندیشمندان و شاعران جامعه قابل ردگیری است، در آثار هنرمندان نیز خود را ظاهر می‌کنند. ردیابی مفهوم مرگ در فرهنگ کهن ایران به شناختی پیرامون نظر اندیشمندان، شعرا و عرفا که برگرفته از متون مقدس هستند وابسته است.همچنین اندیشۀ صاحب نظران بر...

موضوع امکان اعاده معدوم و هویت انسان در قیامت، یکی از مهم ترین و در عین حال چالش برانگیزترین مباحث فلسفی و کلامی در تفکر اسلامی است. این موضوع با همه انضمام ها و بایسته های آن در تقریرات فلاسفه مسلمان به شکل ها و صورت های متنوعی آورده شده و مورد بحث قرار گرفته است. آرای علامه حلی به عنوان یکی از دانشمندان مسلمان به سبب غنای مطالب و شرح پیوسته آن ها با سایر موضوعات، بسیار مورد توجه است. وی نوع د...

ابن فارض از بزرگ­ترین سرایندگان شعر صوفیانه در ادبیات عرب است؛ از طرفی حافظ، خداوندگار غزل­های عاشقانه - عارفانه است. موضوع عرفان از لطیف ترین و بااهمیت­ترین موضوعات بشری است و آن، دستیابی به کنه حقیقت و فناشدن در ذات حضرت معشوق است. هدف عرفان و عارف رسیدن به صفای باطن، فانی شدن از صفات رذیله و غرق شدن در دریای حضرت حق از طریق کشف و شهود، و نایل شدن به معرفت حقیقی و اتّحاد با حضرت حق است که اهمیّ...

با وجود آنکه هر دو گسترش ردة تاریخ ایران در دو نظام دیویی و کنگره توسط یک سازمان (کتابخانه ملی ایران) و یک فرد (کامران فانی) انتشار یافته اند، چه به لحاظ حجم و چه به لحاظ تعداد شماره های اختصاص داده شده به هر یک از مدخلها، اختلاف چشمگیری با یکدیگر دارند. نوشته حاضر بر آن است تا از طریق مقایسة گسترش ردة تاریخ ایران در دو نظام رده بندی دهدهی دیویی و کنگره، ابتدا دلایلی را که نگارندة هر دو...