بیدل دهلوی (1054-1133 ه.ق.) یکی از بلندآوازه­ترین شاعران پارسی­گوی سرزمین هندوستان و بزرگترین شاعر شاخة هندی سبک مشهور به هندی است؛ اما اشعار او در ایران به قدر کافی نقد و بررسی نشده است. وزن یکی از عناصر اصلی شعر و از مهمترین عوامل تأًثیرگذاری آن است. بنابراین، در مسیر ارزیابی و نقد شعر، یکی از گامهای اصلی، بررسی کیفیت وزن آن است. اغلب بیدل­خوانان و بیدل­شناسان، غزل های او را ارزشمندترین محصولا...

شعر غنایی شعری است که با احساسات و عواطف شخصیِ شاعر در ارتباط است و ممکن است دربرگیرندۀ معانی و اندیشه های متفاوتی باشد. پیشینیان غزل را، که ازجمله مصادیق شعر غنایی است، شعری دانسته اند که مضمون عاشقانه دارد. با مطالعۀ سیر غزل درمی یابیم به مرور زمان، مضامینی غیر از مضمون عاشقانه در غزل وارد شده و با توجه به نوع مضمون، صورت های متفاوت غزل، ازجمله غزل مدحی، غزل انتقادی، و غزل تعلیمی شکل گرفته است...

بابا فغانی شیرازی (م.925ق) از شاعران دوران ساز ادبیات فارسی است. طرز تازه او 200 سال شعر فارسی را به انحای گوناگون تحت ﺗﺄثیر خود قرار داده است. شاعران بسیاری در عصر صفوی دیوان او را تتبّع کرده و در زمین غزل های او غزل سروده اند. بررسی دواوین تنها هفت تن از شاعران عصر صفوی؛ یعنی عرفی، نظیری، شانی تکلو، شاپور تهرانی، شفایی، طالب آملی و صاﺋﺐ حاکی از آن است که این شعرا حدود هزار غزل در جواب اشعار با...

هدف مقاله­ی حاضر آن است که با نگاهی تحلیلی، چگونگی کاربرد قاعده­کاهی گونه‌ای جغرافیایی را به­عنوان یک «هنرسازه» و جلوه­ی بومی زبان در غزل معاصر نشان دهد. سوال مقاله این است که انگیزه­های غزل­سرایان امروز از بهره­گیری از گویش منطقه­ای و لهجه­های محلّی در غزل معیار امروز و اشکال و انواع آن چه بوده است؟ بدنه­ی اصلی مقاله را تحلیل رویکرد غزل­سرایان معاصر به قاعده­کاهی جغرافیایی و نمود جلو...

موتیف از اصطلاحات رایج در حوزه ی هنر و ادبیات است و منظور از آن، عناصر تکرار شونده در اثر ادبی است که ویژگی هایی از قبیل تکرار شوندگی و معنی افزایی داشته باشند. یکی از عرصه های تجلی بن مایه های تکرار شونده در شعر فارسی، تصاویر شعری است و این تصاویر بیانگر رویکرد بلاغی و ترجمان ذهن و ضمیر شاعر به حساب می آیند. موضوع تحقیق حاضر بررسی موتیف های تصویری در غزل سعدی و حسین منزوی به عنوان سرآمدان غزل ...

معشوق غزل فارسی باچهره مبهم و مه آلود، یکی از موضوعاتی است که به سختی می توان نظری جامع وشامل را در باره آن بیان کرد. در این نوشتار از زاویه روانکاوی فروید به تحلیل و بررسی این مخاطب یا معشوق پرداخته می شود تا همزمان با آوردن نمونه های شعری و بیان سنت های غزل فارسی مطرح شود که مخاطب اصلی وبنیادی در غزل عاشقانه فارسی در واقع مادر یا شخصیتی با ویژگی های مادر گونه است. مادری که از دیدگاه کودک تثبی...

این پایان نامه برآن است که با ذکر مقدمه ای برجریان شناسی غزل ، جریانات شعری به وجود آمده در غزل پس از انقلاب اسلامی را مورد نقد و بررسی قرار داده و در این راه، زمان مورد بررسی را به سه دوره تقسیم کرده و درهر دوره با شرح جزئیات جریانات شعری به وجود آمده و معرفی شاعران موثر در هر دوره ، به بررسی و نقد ویژگی های محتوایی و ساختاری ـ زبانی غزل ِ هر دوره می پردازد. در فصل اول (مقدمات و کلیات)، ضمن ب...

بررسی اشعار دوره‌های گوناگون، از جنبه­های مختلف مرتبط با معنا، می‌تواند ارزش‌هایی بارز و سودمند داشته باشد و ما را با کارکردهای محتوایی ادبیات آشنا کند. یکی از این جنبه­ها، بررسی کاربرد اسامی خاص در شعر است. اَعلام و اسامی خاص، شامل جزئیاتی متنوّع و متعدّد؛ مانند اسامی اشخاص، مکان‌ها، حیوانات و پرندگان، گیاهان، اشیاء و سایر پدیده‌ها، از گذشته تا کنون، حضوری مؤثّر و تعیین­کننده در ادبیات ملل؛ از جمل...

عشق مهم ترین مضمون غزل است که در دو شاخه ی عشق آسمانی و عشق زمینی حضور داشته و غزل فارسی را غنی و دلنشین ساخته است. بیان معانی عاشقانه از هر نوع (آسمانی و زمینی )که باشد مستلزم بیان رابطه عاشق و معشوق است. معشوق مرکز و محور غزل های عاشقانه است، تصویر او نشان دهنده ی دیدگاه غزلپرداز نسبت به عشق و معشوق است. شاید در نگاه اول بپنداریم معشوق در غزل فارسی به صورت کلی توصیف شده ، چنانکه می توان گفت ی...

شاعران با به کار‏گیری تونایی‏های بالقوه زبانی می‏توانند در ایجاد  بسترهای اجتماعی و فرهنگی نقش تعیین‏کننده‏ای داشته باشند. در طول حیات ادبی در ایران شاعران بسیاری چهره نموده‏اند و از حیث نوع‏آوری زبانی در شعر بر غنای زبان فارسی افزوده‏اند. از نظر ساخت‏گرایان هنجارگریزی یکی از موثرترین روش‏های برجستگی‏سازی و آشنایی‏زدایی در شعر است که بسیاری از شاعران کلاسیک و معاصر از آن بهره برده‏اند. در این ر...