سخن­کاوی و تحلیل گفتمان به تجزیه و تحلیل پیوندهای درونی متن که ساختار آن را تشکیل می­دهد، می­پردازد. در درک این پیوندهای درونی، تحلیل ساختار و هماهنگی معنایی اجزا و عناصر متن ضروری است؛ زیرا منجر به خوانش عمیق اثر ادبی می­شود. برای رسیدن به این هدف نگارندگان به بررسی ساخت متنی مصباح­الهدایه که از جمله متن‌های ادبی گفتمان­مدار برجستة قرن هشتم ه.ق و نثر آن آراسته به گفتمان عرفانی است، در دو مقولة...

  از مشهورترین خطبه­های نهج­البلاغه که علی‎رغم حجم اندک از موضوعات متنوّعی سخن گفته، خطبه شِقشِقیّه یا مُقَمّصه است. این خطبه در حساس­ترین شرایط روحی امام علی† با شش بخش یا موضوع مختلف ارائه گردیده است. نظر به همین تنوع موضوع و حجم اندک، کیفیت انسجام در این خطبه می­تواند مورد سؤال قرار گیرد. در این پژوهش بر اساس نسخه تکا...

نظریة مایکل هلیدی تحت عنوان «زبان­شناسی سیستمی- نقشی» از مهم­ترین نظریات زبان­شناسی است که در چارچوب نقش­گرایی به شکلی سازمان­یافته و منظّم به تحلیل متون مختلف ادبی می­پردازد. او در بخشی از این نظریه از مؤلفه­هایی سخن می­گوید که یک متن منسجم بایستی از آنها برخودار باشد. سپس رقیّه حسن در یک نظریة جداگانه تکمیل کننده نظریه همسرش مایکل هلیدی با عنوان نظریه هماهنگی انسجامی به­شمار می­رود.      برخی م...

Maqālāt Shams as an eminent and significant work in the history of mysticism and Persian literature, which has a close relation with Rumi’s life and work, not only ignord by common readers but also research scholars have not paid attention to it properly. One of the main reasons of this, seems to be scattered sentences and lack of apparent firmness of the text, which have caused it appears a...

عوامل انسجام متن به عنوان یکی از دستاوردهای زبان‌شناسی نقش‌گرا، از ابزارهای کاربردی برای سنجش و تحلیل متن به شمار می‌آید. از جمله متونی که از دیرباز مورد توجة جامعة بین‌المللی واقع شده‌است و در عین حال، به دشواری و دیرفهمی شهره یافته، الکتاب سیبویه است. نظر به اهمیت این اثر در مطالعات زبان‌شناسی و ضرورت فهم دقیق و درست آن از یک سو، و اما و اگرهای موجود برای بازگردان این اثر به زبان فارسی از سوی...

پژوهش حاضر با هدف بررسی رشد گفتمانی در کودکان، به بررسی کاربرد ابزارهای انسجام دستوری (ارجاع، حرف ربط، حذف و جانشینی) درروایت‌های نوشتاری دانش‌آموزان فارسی‌زبانِ پایه‌های چهارم، پنجم و ششم ابتدایی (12-9ساله) در چارچوب دستور نقش‌گرای نظام‌مندِ هلیدی و متیسن (2004) می‌پردازد. گردآوری داده به‌شیوۀ میدانی و تحلیل مبتنی بر روشِ توصیفی- تحلیلی است. نمونۀ آماری45 دانش‌آموز پسر یک مدرسۀ دولتی در تهران در ...

ادبیات همواره نقش مهمی در زندگی بشر ایفا کرده است. برخی به ادبیات به چشم یک هنر می نگرند. البته این دیدگاه، اشتباه نیست؛ اما نباید از تأثیرات اخلاقی ادبیات به عنوان یک هنر غافل ماند. به خصوص در جوامع صنعتی شده سرگردان امروز که به دنبال مرهمی برای زخم های روحی خود هستند. از سوی دیگر همان گونه که خطوط مهم ترین ابزار در خدمت نقاش برای به نمایش گذاشتن هنر خود است، زبان نیز مهم ترین ابزار یک نویسنده...

  هنگامی که شاعر یا نویسنده مفهومی را در قالب واژگان و جملات می ریزد، در پی آن است تا متنی یکپارچه به دست دهد؛ متنی که آغاز آن با پایانش پیوستگی داشته باشد. این امر محقق نمی‌شود، مگر آن که میان عناصر سازنده متن، تناسب و پیوستگی باشد تا متن پیکرمند وتنوار شود. بدین منظور، شاعر یا نویسنده ناچار است با استفاده از عواملی که موجب انسجام( cohesion ) متن می‌شوند، سخن خود را منسجم( cohesive ) کند. از ا...

انسجام و هماهنگی میان اجزای متن از برترین ویژگی های یک اثر ادبی و هنری است. پیرو بررسی های زبان شناسان نقش گرا، این موضوع رونق شتابانی به خود گرفت و در مباحث  نقدی مورد کنکاش قرار گرفت و از پرکاربردترین واژه های حوزه نقد دوران معاصر گردید. قلمرو این گونه پژوهش ها، آثار قرآنی و دینی را نیز در بر گرفت و به بررسی و تحلیل آن پرداخت. داستان موسی(ع) از زیباترین داستان های قرانی است که از مختصّات فنی و...

موضوع این کار تحقیقی تحلیل محتوای دستوری و متنی کتاب های زبان فارسی و علوم زیستی پایه اول دبیرستان می باشد که هدف آن تعیین میزان تبعیت این کتاب ها از قواعد نگارشی به لحاظ متنی و دستوری است و هم چنین نشان دادن این مطلب که هر یک از این کتاب ها از قواعد نگارشی بیشتر تبعیت کرده باشد از متن رساتر و فهم پذیرتری نیز برخوردار خواهد بود. برای این کار از دو دسته داده استفاده گردید، دسته اول داده هایی است...