آثار فارسی عبدالرّئوف فطرت بخارایی (1886-1938م) در ماوراءالنّهر از نخستین نمونه های نظم و نثر نوین فارسیِ تاجیکی در این منطقه است. مناظرۀ مدرّس بخارایی با یک نفر فرنگی در هندوستان دربارۀ مکاتب جدیده، معروف به مناظره (استانبول، 1328ق/1910م)، علاوه بر آنکه نخستین اثر منثور و روایی این نویسنده و شاعر ماوراءالنّهری است، اوّلین اثر مستقلِّ نوشته شده به زبان فارسی در ادبیّات نوینِ فارسیِ تاجیکی در این منطقه نیز...

حکایت رابعه، دختر کعب، از الهی­نامه عطار نیشابوری، در بین ده­ها حکایت این شاعر و نویسنده صاحب نام، ازجمله معدود حکایت هایی است که حائز ویژگی­های نمایشی است. این ویژگی­ها که نشأت گرفته از بهره­گیری عطار از تصویر و نمایش به جای نقل و توصیف صرف است، به این متن ارزش نمایشی بخشیده است و وجود عناصری چون کشمکش، گره­افکنی، بحران، گره گشایی، شخصیت­پردازی و صحنه­پردازی در بطن ساختار داستانی منسجم و مناسب...

چکیده تذکر هالاولیاء، تنها اثر عطار نیشابوری است که به نثر نوشته شده است و عطار در آن به شرح احوال و کرامات هفتاد و دوتن از بزرگان دین و مشایخ صوفیه پرداخته است. بازتاب شرایط سیاسی، اجتماعی و ادبی دوران زندگی عطار را در آثار وی م یتوان به خوبی مشاهده کرد. علاوه بر این، تصوف و تأثیر آن بر ادبیات فارسی در نوشته های عطار به زیبایی، ژرف نگری و رسایی انعکاس یافته است. اما برای یافتن جنبه های نما...

تعزیه گونه‌ای نمایش آیینی است که با هدف روایت وقایع تاریخی - مذهبی، به‌ویژه فجایع عاشورا و شهادت امامان اجرا می‌شود. اهمیت حادثة عاشورا در تعزیه تا حدی است که در اغلب تعزیه‌های غیرعاشورایی، شاعر پرده‌هایی فرعی خلق می‌کند تا از طریق آن بخش‌هایی از حوادث کربلا را نیز روایت کند. به این پرده‌های فرعی، گریز (گریز به صحرای کربلا) گفته می‌شود. گریزها همواره با اخلال در روایت خطی داستان (روایت‌گردانی) ...

پژوهش حاضر با روشی تحلیلی-توصیفی و با بهره‌گیری از نشانه‌شناسی مکان، به تحلیل مکان و ارتباط آن با سایر عناصر نمایشی در نمایشنامه‌ی ملودی شهر بارانی نوشته‌ی اکبر رادی می‌پردازد. هدف اصلی این پژوهش یافتن مهم‌ترین مؤلفه‏‌های مکانی در نمایشنامه‌ی منتخب و طبقه‌بندی و مطالعه‌ی آن‏هاست، بررسی چگونگی تأثیر مکان در پیشبرد عناصر درام از دیگر اهداف این پژوهش است. همچنین پژوهش حاضر بر آن است با بررسی و تحل...

در این مقاله به بررسی ریخت شناسانۀ شعر «کتیبه» اخوان ثالث پرداخته ایم. به این منظور، نخست به تعریف ریخت شناسی پرداختیم، سپس روایت اسطوره ای «کتیبه» را از منظر این نظریه، مورد تجزیه و تحلیل قرار دادیم و به خویشکاری­ ها، شخصیت ها و حرکت های روایت تقسیم کردیم. «کتیبه» از شعرهای روایی اخوان است که شکلی نمایشی و دراماتیک دارد. شیوۀ روایت و داستان پردازی در این شعر به گونه ای است که شاعر با توصیف های...

این مقاله با رویکرد نقد تحلیلی، به مطالعه و بررسی کتاب جلوه های نمایشی مثنوی اثر مریم کهنسال می پردازد. در حوزة مطالعات نظری ادبیات نمایشی، تحقیقاتی را در قالب رساله های دانشگاهی و مقالات می توان مشاهده کرد که به بررسی جنبه های نمایشی متون ادب فارسی پرداخته اند. این نوع آثار از حیث مضمون و موضوع پژوهش، بیشتر با تمرکز بر متون کلاسیک صورت گرفته اند و اغلب هم دارای وجوه مشترکی هستند که در نهایت به...

پژوهش حاضر به بررسی نقش عناصر بیان نمایشی در تئاتر کودک و نوجوان ،با رویکرد تئاتر درمانی پرداخته است . در فصل اول پیشینه هنر تئاتر تا دوران معاصر مورد بحث قرار گرفته و بعد از آن به تشریح عناصر بیان نمایشی پرداخته شده است . با توجه به اینکه تئاتر کودک و نوجوان به دلیل نوع مخاطب خاص آن ، از جهات بسیاری می تواند مورد بررسی قرار گیرد ، فصل دوم به شناخت این گروه سنی و ویژگی ها ی آنها اختصاص دارد . ...

پژوهش حاضر با روشی تحلیلی-توصیفی و با بهره گیری از نشانه شناسی مکان، به تحلیل مکان و ارتباط آن با سایر عناصر نمایشی در نمایشنامه ی ملودی شهر بارانی نوشته ی اکبر رادی می پردازد. هدف اصلی این پژوهش یافتن مهم ترین مؤلفه‏ های مکانی در نمایشنامه ی منتخب و طبقه بندی و مطالعه ی آن‏هاست، بررسی چگونگی تأثیر مکان در پیشبرد عناصر درام از دیگر اهداف این پژوهش است. همچنین پژوهش حاضر بر آن است با بررسی و تحل...

هفت پیکر نظامی، یکی از متون جذّاب ادبیّات کلاسیک فارسی است. این اثر، از عناصر داستانی و نمایشی فراوانی بر خوردار است که یکی از آنها شخصیّت پردازی جذّاب آن است. در این متن، شخصیّت پردازی به شیوه ای نمایشی و نزدیک به بسیاری از رمان های امروزی است، چرا که در آن علاوه بر اشارۀ مستقیم به ویژگی های ظاهری شخصیّت ها و گفتار و رفتار شان، ابعاد مختلف شخصیّتی آنها با ارتباطی منطقی و حساب شده، برای مخاطبان به نما...