چکیده نقوش چلیپایی در ادوار پیش از اسلام برای تزیین هنرهای مختلف بکار رفته است و این نقوش در تزیینات معماری دوره اسلامی نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این مقاله به بررسی مفاهیم، زیبایی شناسی و سیر تحول این نقوش در تزیینات معماری دوره اسلامی ایران از آغاز تا پایان دوره زند و قاجار پرداخته شده است. هنرمندان متفکر دوران اسلامی از همان ابتدا به اهمیت نمادگرایی و زیبایی شناسی این نقوش پی برد...

قرآن، معتبرترین منبع اندیشة اسلامی با تزیینات خاص خود دربردارندة عناصر کلیدی هنر اسلامی چون نور، فرم و رنگ است؛ سهروردی بنیانگذار حکمت نوریه با تاویل آیاتی از قرآن که در آن­ها به نور اشاره شده، نور را نماد اصیلی چون نماد عالم خیال می­داند که اصل نقوش، رنگ­ها و صور تجریدی هنر اسلامی در آنجاست؛ هنر اسلامی، خصوصاَ تذهیب، هویدای حضور باطنی نماد نور است؛ لذا تبیین نور از دیدگاه «شهاب الدین سهروردی» خ...

مطالعه بر روی نسخه‌های خطی نشان می­دهد یکی از عواملی که باعث گردیده تا شیو­ه­ی تازه‌ای از نگارش و به دنبال آن چینش‌های مختلف و متنوعی از خطوط و تزیینات در صفحات یک نسخه شکل بگیرد، مورب­نویسی است. اما مطالعاتی که سیر تحول و تکامل این شیوۀ نگارش را نشان دهد، تا کنون انجام نشده است. نگارندگان در این پژوهش برای یافتن پاسخی به این پرسش­ها که: مورب­نویسی از چه زمانی و درکدام نسخه‌ها آغاز شد؟ چگونه به...

نقوش به‌کار رفته در تزیینات معماری ایرانی از جمله مباحث مطالعاتی مورد توجه هنرمندان آثار تاریخی در ایران بوده است. نقوش به کار­رفته در قره­کلیسا، کلیسای سنت‌استپانوس، با الهام و تأثیر از نقوش معماری آیین­ مهری ایران باستان می‌باشد. در این پژوهش، به تجزیه و تحلیل نقش‌مایه‌های خورشید، چلیپا، نیلوفر و درخت سرو در تزیینات معماری کلیسای ارامنه و هنر ایران پرداخته شده است. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحل...

از اواخر عصر صفویه تا اوایل دورۀ پهلوی شهر مهاباد رشد و توسعۀ بسیاری یافت و به مرکز بخشی از کُردستان ایران بنام مُکریان تبدیل گشت. در حال حاضر بیشترین آثار تاریخی باقی‌مانده از دورۀ قاجاریه و پهلوی مهاباد را بناهای مسکونی اشخاص متنفذ شهر تشکیل می‌دهد. در بسیاری از این ابنیه که متعلق به طبقات مرفه شهر بوده‌اند، تزیینات بسیار متنوعی به کار رفته، از این روی هدف اصلی مقاله حاضر پرداختن به ویژگی‌ها و ...

نقش‌مایه‌های تزیینی سنگ قبور، دریچه‌ای به دنیای افکار دینی و فرهنگی هر منطقه است. این پژوهش به واکاوی و تحلیل نقش‌مایه‌های سنگ قبور شهرستان دره‌شهر (قبرستان‌های مهدی صالح ماژین، ورکمره، کله‌جوب، قورقمربگ، شیخ‌مکان و قبرستان باباسیف‌الدین أرمو) پرداخته است. هدف اصلی این پژوهش، مطالعۀ نقوش تزیینی سنگ قبور قبرستان‌های شهرستان دره‌شهر است. این پژوهش، ضمن دسته‌بندی نقش‌مایه‌های تزیینی، به دنبال پاسخ...

چکیده موضوع تحقیق پیش رو، بررسی نحوة انعکاس طرح تزیینی سیمرغ در سفالینه ها و کاشی های دوران اسلامی ایران است. نگارنده برآنست نخست با تکیه بر برخی منابع تاریخی و ادبی، در کنار شناسایی مشخصات طراحی و مفاهیم نمادین نگارة سیمرغ، علت تفاوت­های سیمرغ دوران اسلامی با سیمرغ ساسانی و همچنین فرضیة احتمال کاربرد این نقش در دوران اسلامی قبل از ورود مغولان به ایران را ردیابی نموده و سپس بطور اختصاصی انواع ا...

چکیده: در این پژوهش با بررسی و طبقه بندی و تحلیل گرافیک نقوش به کاررفته در پارچه های دوران صفوی تا پایان قاجارو همچنین تطبیق نمونه ها با سنت تصویری گذشته ایرانی ،انواع گوناگون این نقوش از میان مدارک تصویری موجود بازشناسی شده است که نشان می دهد اوج هنر بافندگی ایران را می توان در این دو دوره دید، دسته بندی کلی این نقوش گواه این است که نقوش این دوران به طور وضوح به دو گروه نقوش تجریدی و نقوش واق...

بهره گیری از تابش بند در معماری ایران تاریخی کهن دارد و ضرورت پیدایش آن قرارگیری بسیاری از نقاط ایران در پهنه اقلیمی گرم و خشک و نیاز به کنترل ورود نور به ساختمان و محافظت از افزایش دمای ناشی از گرمای خورشید در فصول گرم سال بوده است. در دوران قاجار با نمونه ای از تابش بندهای پارچه ای روبرو هستیم که در قالب منسوجاتی تزیینی بر روی نمای ساختمان های گوناگون این دوره نصب شده اند و هدف مقاله حاضر برر...