فلسفه در طول علوم قرار دارد و اصول موضوعه آنها را اثبات میکند. این دانش به اشکال گوناگون با علم طب تعامل دارد و بر آن تاثیر میگذارد. فلسفه از یک طرف مبادی علم طب را اثبات میکند، از طرف دیگر موضوع علم طب بدن است و فلسفه نیز از رابطه نفس با بدن بحث میکند و دستاورد فیلسوفان درباره نفس، میتواند مبنای مطالعات تجربی قرار گیرد. طب ابنسینا متاثر از مبانی فلسفی وی است. تاثیر مبانی فلسفی ابنسینا بر طب سن...

چکیده در سده­ی گذشته، فیلسوفان در مفهومِ علیت بازنگری ژرفی کرده­اند. نخست بدان سبب که مفاهیم سنتی پاسخ­گوی درکِ نوین از علیت نبوده است و دیگر اینکه مفاهیم تازه­ای در علمِ نوین تعریف شده­اند که می­توانند آغاز و بنیاد خوبی برای ساختنِ نظریه­هایی پیشروتر باشند. در این پژوهش، در پی معرفی این گونه از نظریه­ها هستیم که نظریه­ی فرایندیِ علیت و نظریه­ی کمیت پایستار دو نمونه­ی برجسته و کامیاب از آن‌هاست. آغ...

مسأله علیت یکی از مهم ترین مسائل فلسفی است که بدون فهم آن درک جهان هستی ممکن نیست. اساسا هر نوع بحث، سخن و تجربه ای مبتنی بر فهم علیت و پذیرش آن است. مسأله علیت از جهات مختلف مورد توجه قرار گرفته است. فیلسوفان جدید غرب مانند هیوم و کانت این موضوع را از نظرگاه معرفت شناسی و فیلسوفان مسلمان از حیث وجود شناسی مورد بررسی قرار داده اند. ملاصدرا ، فیلسوف بزرگ جهان اسلام، در آثار مختلف خویش به ویژه مه...

دیدگاه فلسفی هیوم در باب علیت را می‌توان با چهار نگرشِ متمایز از هم تحلیل و بررسی کرد: طبیعت‌گرایانه، شناخت‌شناسانه، معناشناختی، و هستی‌شناختی. نگرش طبیعت‌گرایانه به بررسی مبدأ یا منبع چیزهایی که ذهن را اشغال کرده‌اند و فرایند‌های مربوط به آن می‌پردازد. این نگرش با این پرسش‌ها متمایز می‌شود: فرایند ذهنی‌ای که با آن معلول‌ها را از علت‌ها استنباط می‌کنیم چیست؟ منشأ تصور رابطة ضروری چیست؟ نگرش شناخ...

بشر از بدو پیدایش خود همواره با مسئله علیت دست به گریبان بوده است، چرا که این موجود متفکر و اندیشمند در باره هر چیزی به فکر فرو می رفت و در پی یافتن منشأ پیدایش و اصل آن برمی آمد و همین امر سبب شد که او روز به روز در وادی علم و دانش و زندگی در کره خاکی پیشرفت کند. اولین فیلسوف باستانی که به تفصیل به بحث علل می پردازد ارسطوست. وی نظریه علیت و علل اربعه را به صورت یک بحث مشخص و مجزای فلسفی مطرح ک...

اتین ژیلسون (1884 ـ 1978) قرون وسطا شناسی که به فیلسوفان این دوره به خصوص توماس آکویناس علاقة فراوانی دارد، در اثر معروف خود، هستی در اندیشة فیلسوفان دیدگاه های ابن سینا را به عنوان فیلسوفی که اندیشه های او در قرون وسطا بسیار تأثیرگذار بوده است، در چندین مسأله از جمله ماهیت لابشرط، زیادت وجود بر ماهیت، امکان ذاتی و قاعدة علیت گزارش و نقادی کرده است. از نظر ژیلسون، ماهیت لابشرط قابل تصور نیست؛ ز...

چکیده ندارد.

نتایج فلسفی حاصل از تعبیر کپنهاگی مکانیک کوانتوم، از جمله طرد رئالیسم، نفی علیت، فقدان تعیّن در حوادث اتمی و ... نوعی شکاف و دوپارگی را بین فیزیک کلاسیک و فیزیک کوانتوم، موجب می شود. در مقاله ی حاضر، ضمن نمایان ساختن این شکاف، با تکیه بر ابطال گرایی پوپر و لوازم و لواحق آن، علاوه بر پاسخ به برخی از دعاوی عمده ی مکتب کپنهاگی، نشان داده شده که می توان با یک تعبیر فلسفی مناسب، شکاف فوق الذکر را ترم...

چکیده نظر به اینکه دعا از جمله عالی ترین مضامین دینی است که در میان پیروان ادیان از مقبولیتی خاص برخوردار است و در مقابل آموزه های فلسفی در نگاه ظاهری در چالش با آن قرار دارند پژوهش حاضر در نظر دارد با رهیافتی فلسفی- عقلانی بر مسأله دعا، ابهامات موجود در این بحث را که عمدتاً مربوط به نحوه تأثیرگذاری آن در نظام هستی است، را مورد مدّاقه قرار دهد. به همین منظورنخست به تبیین جایگاه دعا در آموزه های ...

سمن ادعا می کند که تبیین یک امر عینی، چیزی بیش از یک معرفت توصیفی است که در مورد دنیا کسب می شود. شاخصی که سمن برای تبیین علّی به عنوان تبیین علمی به دست می دهد بر دو اصل بنیادین استوار است: 1. نسبت آماری؛ 2. روابط علّی. چیزی که خود سمن مدعی است اگر به خوبی تکمیل شود کلید فهم ما از دنیا خواهد بود. در این نوشته نخست استدلال می کنیم که تبیین از نظر ذهنی و عینی امری ذومراتب است و دانشمندان در فعالیت...