ذوقافیتین سرائی، در قرنهای کهن، از فنون هنری محسوب می شد که متأسفانه أکنون بدست فراموشی سپرده شده است. به منظور حفظ این فن ظریف و مشکل، در فرهنگ پارسی، سرودن آنرا از دیرباز آغاز نموده ام تا این هنر شگفت انگیز در فرهنگ زبان و ادب فارسی پایدار ماند. اما برای آموزش و پرورش نوپایان و دانشجویان و مشتاقان به سرآمدی و اثرپردازی در فنون ادبی باید عرض کنم که: طئ این مرحله بی همرهی خضر مکن چه در محضر...

بشر از بدو پیدایش خود همواره با مسئله علیت دست به گریبان بوده است، چرا که این موجود متفکر و اندیشمند در باره هر چیزی به فکر فرو می رفت و در پی یافتن منشأ پیدایش و اصل آن برمی آمد و همین امر سبب شد که او روز به روز در وادی علم و دانش و زندگی در کره خاکی پیشرفت کند. اولین فیلسوف باستانی که به تفصیل به بحث علل می پردازد ارسطوست. وی نظریه علیت و علل اربعه را به صورت یک بحث مشخص و مجزای فلسفی مطرح ک...

باغ ایرانی از منظرهای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته و عناصر و اجزای آن به تفصیل، بررسی و تحلیل گردیده است. این تحلیل‌ها اگرچه مبنای وجودی ساخت باغ را بر ما روشن ساخته است، اما به دلیل ابهام در شناخت نوع ارتباط بین متغیرها و همچنین برخی تفسیرهای معنایی و هستی‌شناسانه، ابهاماتی در خوانش آن ایجاد گردیده است. یکی از روش های تحلیل زیبایی‌شناختی هنر استفاده از علت‌های وجودی است. تحلیل بر اساس علت‌های...

اصولا بحث در علل احکام شرعی از این منظر که مکلف به مقتضای بعندگی بایستی در مقابل خداوندتسلیم محض باشد موضوعیت ندارد، همین طور به لحاظ علم بشر، آگاهی کامل به مصالح و مفاسدی که نزد شارع مقدس منظور است از قلمرو توان علمی انسان خارج است در عین حال ازآنجا که قرآن کریم به تعقل و اندیشه دعوت فرموده و گاه به بعض مصالح و مفاسد در تشریع احکام اشاره نموده همین طور در احادیث معصومین- علیهم السلام- چنین شیو...

پدیدة معجزه در طول تاریخ ادیان، از زوایای گوناگونی، اندیشة دانشوران را به خود مشغول داشته است، در این میان نگاه هستی شناسانة فلاسفه به معجزه درخور اهمیت است. این که هر معلولی علتی مسانخ با خود را می­خواهد، یک قانون عقلی فلسفی است، از طرف دیگر، «خارق­العاده» بودن که جنس و مقوم معجزه است، در ظاهر معلول بدون علت مسانخ را به نمایش می­گذارد. حال پرسش این است که آیا معجزه معلول بدون علت است؟ تا پدی...

رابطه علیّت برداشتی از عالم تکوین و کاربرد آن در عالم تشریع است. به نظر می رسد خاستگاه اصلی آن مباحث فقه سنّی در زمینه قیاس بوده که پرورش مباحث، نخست به بررسی رابطه علل موجود در احکام شرعی و معلول های آنها سرایت کرده و نحوه فراوری حکم شرعی از ادله عقلی را مورد کنکاش قرار داده وسپس دو عنوان علّت و معلول در قیاس اجمالی با سبب و مسبّب قرار گرفته است و فقیهان سنی نیم نگاهی به تمایزات آن دو انداخته اند....

در قرن بیستم، شاهد نگاه به عدالت به مثابه انصاف، هم‌چون یک نظریه­ اخلاقی، با شالوده­های قراردادگرایی هستیم. در این زمینه، نظریه عدالت به مثابه انصاف با روش تحلیل گفتمان از اندیشه­های خواجه­نصیر شناسایی شده است. به نظر وی، جهان هستی و زندگی اجتماعی، بر مبنای عدل الهی (قوانین الهی در نظام تکوین و تشریع) شکل گرفته و پایداری آن به علت محبت است، اما با فقدان محبت فطری، نیاز به ساخت عدالت به مثابه ان...

بی‌گمان، عمل قانونگذاری بدون توجه به غایاتی که حکم به جهت ذاتشان به آنها تعلق می‌گیرد، آشوب‌زا و غیرحکیمانه می‌باشد. در شریعت اسلامی که شریعت مبتنی بر حکمت است، فن مقاصد در جهت تبیین غایات احکام تشریع اسلامی می‌باشد. در این میان برخی مقاصد تشریع را شامل پنج مقصد حفظ دین، جان، عقل، نسل و مال دانسته‌اند و برخی عرض را هم به عنوان مقصدی در کنار این مقاصد یاد می‌کنند. صرف‌نظر از این که برخی این مقاص...