نقد جامعه شناختی شاخۀ جوانی است که به تازگی بر تنۀ نقد ادبی روییده است و راه رشد و تکامل را می پیماید. این رویکرد چگونگی تعامل میان ادبیات و جامعه را بررسی می کند. این مقاله، با روش تحلیلی و توصیفی، رمان عمارت یعقوبیان، اثر نویسندۀ مشهور مصری، علاء اسوانی، را از منظر جامعه شناختی نقد می کند. این رمان مهم ترین اثر علاء اسوانی است که در آن به کودتای افسران آزاد در سال 1952 م. و پیامدهای آن در جام...

هدف از این تحقیق، جستجوی ماهیت عرفانی و علل اجتماعی در این قضیه است که شیخ علاءالدوله سمنانی، در کنار حجم غالبی از مضامین عرفان عملی و معرفت الهی، تفاسیر نظری خود را به صورت اشارات پراکنده در مورد مسائل مختلف جامعه ایران در دوره حکومت ایلخانی (7و8ق) مطرح می سازد، چنان که نقش عواملی محیطی و خارجی را در تحولات اسلام و تصوف، مهم ارزیابی کرده و به امکان تأثیر بخشی گسترده مشایخ بر تعلیم و تربیت انسا...

بی‌بی منجّمه سمنانی، بانوی نامدار و ستاره شناس ایرانی در قرن ششم از اهالی نیشابور، دختر کمال‌  الدّین سمنانی رئیس فرقة شافعیّة نیشابور و منجّم‌باشی سلطان محمّد خوارزمشاه بود. او به دلیل مهارت در علم نجوم، در دربار سلطان جلال الدّین خوارزمشاه و علاءالدّین کیقباد از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شد. بیجة منجّمه، از زنان شاعر، منجّم و ادیب اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم هجرى است. وی به ماه کرمان شهرت داشت. معاص...

توصیف منازل سلوک و اطوار قلب و مکاشفات خلوت، از طریق انوار و الوان در تصوف و عرفان اسلامی، به‌خصوص در طریقۀ کبرویه، و نقش شیخ در این زمینه دارای اهمیت خاصی است. علاءالدوله سمنانی (659- 736) و سیدمحمد نوربخش (795- 869) دو تن از عارفان مشهور این طریقه به‌شمار می‌روند که در آثار خود به این مهم پرداخته‌اند. سمنانی آنچه را که کبرویه، اطوار سبعۀ قلب می‌خواند، به لطایف تعبیر کرده و در تقریر خود هریک ا...

حکیم عمر خیام با وجود آن که مشایی است، به دفاع از اصالت ماهیت و اعتباریت وجود پرداخته است .او اتصاف ماهیت به وصف وجود را به‌واسطه‌ی تعلق جعل به ماهیت می‌داند. این رأی شائبه‌ی نادیده‌گرفتن بخشی از تاریخ فلسفه را توسط تدوین‌کنندگان آن ایجاد می‌کند. سمنانی به دنبال نقد آرای ملاصدرا، سبزواری و آقا علی مدرس (دربرابر قرائت صدرایی) ضمن این که آغاز بحث اصالت وجود یا ماهیت را عصر خیام می­داند، آرای او ر...

نخستین اقدام صنیع الدوله در زمینه ی صنعت در ایران استخراج معدن و « سرب پس قلعه ی شمیران » است. هدف وی از این کار جدا کردن نقره از سرب بود که او وسایل لازم را نداشت و موفق به تهیه ی آن نشد – صنیع الدوله پس از ناکامی در کار جداسازی نقره از سرب به فکر احداث کارخانه ی « بافندگی و ریسمان ریسی » افتاد که توسعه آن می توانست گامی مهم در جهت پیشرفت اقتصادی صنعتی ایران باشد، لیکن مسلم بود که ضرر عمده ای ...

این پژوهش، ترجمه بخش سوم کتاب مع المتنبی است که زندگی علمی، هنری و ادبی وی را در دوران حضورش در دربار سیف الدوله مورد مطالعه قرار می دهد. مولف، دوره زمانی 9 ساله زندگی متنبی را به 10 بخش تقسیم کرده است؛ بخش اول، شرح مختصری از اشعاری است که برای سیف الدوله سروده و جنگ ها و هنر نمایی های وی و همچنین ویژگی هایی که اشعارش را متمایز کرده، بیان می کند. در فصل دوم خصوصیات محیطی سیف الدوله و اوضاع و اح...

چکیده یافته های پژوهش نشان می دهد که منصب مستوفی گری آذربایجان، نقطه ی عطف زندگی سیاسی وثوق الدوله و آغاز ورود وی به صحنه ی سیاست ایران قرن 19 است. انعقاد قرارداد 1919، میان ایران و انگلیس وثوق الدوله را به عنوان شخصیت شناخته شده در افواه عمومی مطرح کرد. در دوره ی مشروطه مسئله ی اقتصاد و امنیت که مهم ترین مسئله در اجتماع آن روز ایران بود با برنامه ریزی و اقدام وثوق الدوله چهره ای دگر به خود گر...

خواهش دست یابی به نور وجودی و بررسی تجربه معنوی سالک در مراحل سیر و سلوک عارفانه او همواره موضوع مورد بحث اندیشمندان و حکمای ایرانی بوده است. در جهان صنعتی امروز، که جهان بحران معنویت و اخلاق است، معنویت و عرفان اسلامی با شریعتی روشن، زمینه ای جهت وصول انسان به کمال حقیقی و شکوفایی معرفت فطری او می شود. در این میان ضرورت تدوین و پژوهش در باب لطیفه های نور که در طی سیر مینوی سالک توسط وی رویت می...

در این تحقیق روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و نوع تحقیق، تطبیقی است که با مراجعه به کتب شیخ علاءالدوله و کاستاندا نظر آنان در مورد رویا بیان شده و سپس به مقایسه دیدگاهشان در این مورد پرداخته شده است. در ضمن مباحث، نظرات روانشناسان نیز مطرح شده است. به عقیده این دو شخصیت رویا به شرط انجام ریاضت و رها شدن از محدودیت های دنیایی و جسمانی، راهی برای ورود به عوالم دیگر و اطلاع یافتن از امور غیبی...