با نگاهی به دوره های مختلف تاریخی در ایران می توان به اهمیت و نقش اساسی مالیات در حیات اقتصادی و اجتماعی جامعه ی ایران پی برد. با تشکیل سلسله ی قاجار و ورود ایران به دایره ی نظام بین الملل و تشکیل وزارتخانه های مختلف به پیروی از غرب، وزارت مالیه نقش مهمی یافت. با بروز تغییرات که در نتیجه ی فرایند اصلاحات در دوره ی قاجار به وجود آمد، باید انتظار داشت که آثار این تغییرات در کارکردهای اقتصادی و به...

چکیده اولین گام های اندیشه ایجاد صنایع از دوران قاجاریه به ویژه در جریان حرکت ایران به سوی تجدد برداشته شد. اما عصر پهلوی اول از این جهت از اهمیت خاصی برخوردار بوده است و صنعت حمل و نقل درعصرپهلوی اول مورد توجه ویژه ای قرارگرفت. بررسی منابع تاریخی اطلاعاتی را در زمینه صنعت حمل و نقل در اختیار محققان قرار می دهد. نگارنده به دنبال آن است تا با بررسی مطبوعات اقتصادی عصر پهلوی اول و اخبار منعکس ش...

رویارویی جامعه ایرانی با جهان جدید، واکنش های فکری و سیاسی مختلفی را در سده اخیر تاریخ ایران برانگیخته و زمینه ساز دو انقلاب بزرگ مشروطیت و انقلاب اسلامی بوده است. این واکنش ها را به مثابه یک زمینه کلی به سه دسته واکنش های حکومت، روشنفکران غیردینی و علمای دینی می توان تقسیم بندی کرد که نظریه سیاسی جدید علمای شیعه در انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی در تقابل یا تعامل با آنها شکل می گیرد. بر این اسا...

جانشینی پیامبر، از مهم‌ترین مسائل چالشی میان شیعه و اهل سنّت بوده‌است. این موضوع در اندک مکتوبات سیره‌نگاران شیعی ایرانی عصر پهلوی اول نیز بازتاب‌های متفاوتی داشته است. در کنار تأکید بر دیدگاه امامیه مبنی بر حقانیت امام علی7 در جانشینی پیامبر، در برخی از مکتوبات شیعیان این دوره، تبیینی همگرایانه با اهل سنّت از مسئله جانشینی پیامبر ارائه شده است. مسئله پژوهش حاضر، علل همگرایی برخی از سیره‌نگاران ش...

این مقاله درصدد بررسی مسئله تریاک در جامعه ایران عصر پهلوی است. اعتیاد به تریاک که در این دوره خود به معضلی بزرگ تبدیل شد، میراثی از دوران صفویه و قاجار بود. از اواخر دوره صفویه تولید و مصرف تریاک در جامعه افزایش یافت و در دوره قاجار و پهلوی، تجارت آن  نقشی مهم در اقتصاد کشور ایفا کرد. افزایش تولید و تجارت تریاک به منظور عرضه به بازارهای جهانی در عصر قاجار و انتقال فزاینده این روند به دوره پهلو...

وقوع انقلاب اسلامی نظریات مسلط جامعه شناسی سیاسی در حوزه مطالعات انقلاب و رابطه دولت و جامعه را به طور نسبی تحت تاثیر خود قرار داد. مهم ترین سوال ها پیرامون این حادثه سیاسی در تاریخ معاصر ایران مربوط به «چرایی و چگونگی» وقوع آن است. هدف اصلی در این مقاله پاسخ به «چرایی» ساختاری فروپاشی رژیم پهلوی دوم است. در پاسخ به این «چرایی» به سه علت/ فرضیه ساختاری و مکانیسم‏های علّی آن اشاره خواهد شد که نشا...

مطالعه تاریخ ادبیات عصر مشروطه و نقد و بررسی اثار شاعران و نویسندگان آن عصر در روشن شدن آن بخش از تاریخ که دچار پراکندگی و تشتت است ، حائز اهمیت است . تبیین و تحلیل بازتاب افکار و رخداد های سیاسی و تحولات مهم سده ی 14 خورشیدی در ماندگار ترین نمود های ادبیات یعنی سروده ها, تصانیف ،تالیفات و انواع دیگر محصولات ادبی ،خلا نسبتا بزرگی از تاریخ را پر خواهد کرد. پژوهش حاظربر اساس جریان شناسی و سیر تا...

چکیده: سیاست‌ها و مصوبات اقتصادی مجالس دورة پهلوی اول برآیند بحران‌های اقتصادی ایران در عصر قاجار بود که فعالیت اصناف و تجار را به شدت تحت تأثیر قرار داده و این طیف را به سوی  تقابل با حکومت مذکور سوق داده بود. اگر چه مصوبات مزبور در راستای حل معضلات حاکم بر فعالیت‌های اقتصادی عصر، مطرح و اجرا می‌گردید اما به نسبت دامنة تأثیرات و فرآیند اجرا، می‌توانست به اعتراض و موضع گیری گروه‌هایی از اصناف و...

هدف: پژوهش حاضر، به تبیین تجارت خارجی خراسان در دورۀ پهلوی اول پرداخته است. بررسی وضعیت صادرات و واردات خراسان و تحلیل شکوائیه­های ارسالی تجار به مجلس شورای ملی و نیز واکاوی عوامل مؤثر در تجارت خارجی خراسان هدف این پژوهش است. روش/ رویکرد پژوهش: این مقاله با تکیه بر اسناد مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران و آرشیو مرکز اسناد مجلس شورای ملی و با روش توصیفی– تحلیلی نگاشته شده است. یافته­های پژوهش: نو...

تأسیس و رشد صنعت نساجی در عصر پهلوی، مازندران را به عنوان یکی از قطب‎های این صنعت در ایران مطرح‎ کرد. نساجی مازندران نقش قابل ملاحظه‎ای در خودکفایی صنایع نساجی ایران در دهۀ40 خورشیدی داشته‎ است. با وجود این، صنایع نساجی مازندران در دوران تأسیس و شکوفایی با چالش‎های متعددی از جمله کمبود نیروی انسانی متخصص و تأثیرپذیری از تنش‎های سیاسی مواجه‎ بوده ‎است. با سقوط سلطنت پهلوی، کارخانجات نساجی مازند...