امیرحسن سجزی(1272-1360م) و امیر خسرو دهلوی(1253-1325م)، دو تن از شاگردان مشهور شیخ نظام الدین اولیاء(1238-1325م) بودند، هر دو از مریدان خاص وی و هر دو وابسته به دربار دهلی بوده، در دربار شاهزاده محمد ملقب به خان شهید به عنوان ندیم خاص اوحضور داشتند. هر دو در محضر شیخ نظام الدین اولیاء درس گرفتند و دل به عشق او بستند، تا آنجا که در وصف مراد خود یکی افضل الفوائد و دیگری  فوائد الفواد را نوشت. ه...

موضوع علم بیان،بررسی زیبایی شناسی متون ادبی اززاویه «تصویرگری به وسیله کلمات»است.تشبیه که یکی ازمهمترین شاخه های علم بیان است؛درادعای همانندی بین دوچیزشامل چهار رکن-اصلی(مشبه)(مشبه به)(وجه شبه)(ادات تشبیه)می باشد. فرهنگ تشبیه نیزیک فرهنگ کاربردی است که به کمک آن می توان تشبیه های موجوددرمنبع اصلی رامشاهده نموده وبه وسیله فهرست الفبایی،به آسانی به مشبه ومشبه به موردنظر دسترسی یافت. دراین تحقیق...

کنایه یکی از مهمترین و زیباترین مباحث علم بیان است که در میان مردم و از زندگی آنان پدید می آید و با زندگی پیوندی ناگسستنی دارد.کنایات میراثی گرانبها از بیان غیر مستقیم اندیشه است که از آغاز تا کنون سینه به سینه منتقل گشته است .از این روی کنایه،در افواه و نوشته های ادبی ملت ها،کاربردی فراوان دارد.شاعران نیز از دیرباز بدان توجه داشته و از آن استفاده کرده اند .به جرات می توان گفت شاعری نیست که در ...

امیر عجم الدین حسن علاء سجزی، که از اصل و ریشة سیستان است ،در شهر بدیوان(هند) در سال651 هجری قمری متولد گردید. پس از تحصیلات ابتدایی به دهلی مهاجرت نمود و در سلکِ خدمتکارانِ شهزاده محمد بن بلبن(والی ملتان)درآمد. در حلقة احباب حسن سجزی نابغة آن عصر امیر خسرو دهلوی و مورخ با استعداد آن زمان ضیاء الدین برنی قرارگرفت. به برکت معیّت و مصاحبت و دلالت امیر خسرو، حسن سجزی نیز در زمرة مریدان یکی از خدمت گز...

امیرخسرو دهلوی از شاعران فارسی سرای هندوستان است. عده ای او را طوطی هندوستان و برخی سعدی هندوستان می دانند. وی از بزرگترین مقلدان نظامی در زمینه ی آثار بزمی و داستان سرایی است. دهلوی در سرودن داستان های شیرین و خسرو و مجنون و لیلی از هر چیزی بهره می برد، تا لایه های مختلف شادی را در فرهنگ کهن ایران مورد بررسی قرار دهد. از این رو مرقعی رنگارنگ از موضوعات مختلف را به قصد و انگیزه ی تنوع بخشی و رف...

امیر عجم الدین حسن علاء سجزی، که از اصل و ریشة سیستان است ،در شهر بدیوان(هند) در سال651 هجری قمری متولد گردید. پس از تحصیلات ابتدایی به دهلی مهاجرت نمود و در سلکِ خدمتکارانِ شهزاده محمد بن بلبن(والی ملتان)درآمد. در حلقة احباب حسن سجزی نابغة آن عصر امیر خسرو دهلوی و مورخ با استعدادِ آن زمان ضیاء الدین برنی قرارگرفت. به برکت معیّت و مصاحبت و دلالت امیر خسرو، حسن سجزی نیز در زمرة مریدان یکی از خدمت گز...

میرجمله، میرزا محمدامین شهرستانی اصفهانی، متخلص به روح الامین که سالیان متمادی مقام میرجملگی (سومین مقام رسمی) دربار سلاطین شیعی مذهب و ایرانی نژاد هندوستان را بر عهده داشته، خمسه سرایی موفق بوده و با سرایش منظومه « خسرو و شیرین» که طی سال 1018ق در 7800 بیت به رشته نظم کشیده شده، نخستین گنج از پنج گنج خود را مبتنی بر همان دستمایه امیر خسرو دهلوی فراهم آورده و منظومه خسرو و شیرین حکیم نظامی گنجو...

بیدل دهلوی یکی از شاعران معروف عصر صفوی در سده یازدهم و دوازدهم هجری و شاعری برجسته در تاریخ ادب فارسی است؛ به‌گونه‌ای که بعد از جامی و امیر خسرو بزرگ‌ترین شاعر تلقی می‌شود. بیدل را از نظر نازک‌اندیشی و پرکاری باید نماینده تمام‌عیار سبک هندی به‌شمار آوریم؛ زیرا تمام خصایص شعری گویندگان عهد صفوی را به‌گونه‌ای روشن‌تر و مشخص‌تر می‌توان در آثار او جست‌وجو کرد. هنجارگریزی یکی از مؤثرترین شیوه‌های ب...

پس از شکل‌گیری حکومت سلاطین دهلی، تحولات گوناگون در جنبه­های مختلف حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هند شکل گرفت. از جمله این تحولات، رسمیت یافتن زبان فارسی در دربار سلاطین دهلی و نگارش آثار ادبی و تاریخی متعدد به زبان فارسی بود. تاریخنگاری رسمی مسلمانان در هند به زبان فارسی با نگارش تاج المآثر در اوایل سده هفتم هجری آغاز شد و با نگارش آثاری چون طبقات ناصری، تاریخ و فیروزشاهی برنی رونق یافت. در این...

در این مقاله ابتدا با اشاره به نظیره‌گویی و تفاوت آن با تقلید و تتبع و اقتباس و سرقت ادبی به اجمال نظیره‌سازان ادب فارسی معرفی می‌شوند. سپس به هفت‌پیکر نظامی و ارزش‌های داستانی آن اشاره‌ای می‌شود و پس از معرفی نظیره‌ها و ترجمه‌های هفت‌پیکر و معرفی داستان‌های آن‏، 21 اثر معرفی می‌شود که مستقیم یا غیرمستقیم از شیوه داستان‌پردازی نظامی تقلید کرده‌اند. در این بررسی درمی‌یابیم که نظامی علاوه بر افسا...