شاعران و نویسندگان از یک طرف با عنایت به شکل و حالت و ویژگی حروف الفبای پارسی و از طرف دیگر با تکیه بر ارزش‌های دینی و مذهبی و اجتماعی حروف مقطعه قرآنی که مشترکات فراوانی با هم دارند، دست به مضمون‌آفرینی‌های بکری می‌زنند و با خلق ترکیبات و عبارات و تعابیر و تصاویر نغز، از این علائم ظاهری حروف به نحو مطلوب بهره می‌برند. با توجه به اهمیت و جایگاه حروف، چه حروف مقطعه قرآنی و چه الفبای پارسی، در ای...

حروف اضافه‌ مکانی منبع غنی در فهم و تفسیر قرآن به روش شناختی هستند. در نوشتار حاضر با محوریت حرف «عن»، یکی از پرکاربردترین حروف در قرآن، کوشش شده است که معانی این حرف و نحوه‌ گسترش آنها با تکیه بر اصول و قواعد گسترش‌معنا در رویکرد معناشناسی شناختی، بررسی و تحلیل شود. بدین‌منظور، به روش توصیفی-‌ تحلیلی کاربردهای حرف «عن» در آیات بررسی شده و پس از مروری بر مبانی نظری پژوهش، چون شناسایی مسیرپیما و...

ممکن است درخواندن تفسیر و یا حتی ترجمه ای از قرآن کریم ، متوجه این نکته بشویم که چرا با این فراوانی تکرار در عبارات و الفاظ مواجه هستیم؟ مسأله آنگاه نمود بیشتری پیدا می کند که دو عبارت کاملاً و از هر حیث به یکدیگر شبیه هستند و تنها در حرف و یا حروفی ، با هم تفاوت پیدا می کنند. بر اساس فراوانی حروف به کار رفته در هر دسته عبارات مشابه به فصول مختلف تقسیم بندی شده و هر دسته آیات ، تحت عنوان گفتارها...

میراث دینی از مهم­ترین ساختمایه­های شعری و از پربارترین منابع الهام­گیری شاعران در جهت واگویه­­ی احساسات درونی و اندیشه­های ایشان محسوب می­گردد. در این بین قرآن­کریم به واسطه­ی عمق معانی، غنای واژگانی و ویژگی­های منحصر به­فرد هنری و بلاغی، در مقام ارزشمندترین منبع دینی الهام بخش نزد شاعران و ادیبان مسلمان قرار دارد. به­گونه­ای که ایشان در شعر خویش با کلام وحی رابطه­ی بینامتنی برقرارکرده، از این...

دوفصلنامه‌ی پژوهش‌های قرآنی در ادبیات، دانشگاه لرستان سال دوم، شماره‌ی اول، پیاپی سوم، بهار و تابستان 1394 هـ. ش/2015م صفحات  19- 39 بینامتنیت قرآنی در اسلوب، واژگان و موسیقی کتاب «الایام» طه حسین علی سلیمی[1] پژمان ظفری[2] چکیده طه حسین نویسنده معاصر مصری، در احیای نثر عربی قدیم و پیوند دادن آن با ادب معاصر عربی نقشی برجسته ایفا نموده است. آگاهی گسترده او از میراث قدیم و به ویژه حفظ قرآن کر...

هدف اصلی این مقاله، بررسی ویژگی های زبانی جامی در نفحات الانس است و نویسنده کوشیده است تا با تحقیق در نفحات ، کاربرد لغات ، ترکیبات، افعال ، عبارات عربی ، عبارت های فعلی و اشتراک لفظی را جست و جو کند و میزان تاثیر آیات قرآنی و احادیث و اقوال مشایخ و امثال عربی را دراین کتاب بسنجد و برای شناخت بیشتر، ویژگی های دیگری مانند دوگان سازی ، کاربرد خاص کاف تصغیر و جا به جایی افعال و حروف رامتذکر شود و ...

چکیده واژه «قیامت» از ریشه «قوم» به معنای ایستادن و به پا خاستن است. بر خلاف نظر برخی مستشرقین واژه­ای اصیل است. واژه مذکور هفتاد بار در قرآن کریم استعمال شده است و با برخی از اسامی دیگر رستاخیز مانند «بعث»، «حشر»، «نشور» و... هم معنا و با واژه «قعود» و «جلوس» متضاد است. در معنا شناسی قرآنی، لازم است این واژه در کنار عبارات «یوم یقوم الحساب»، «یوم یقوم الاشهاد»، «یوم یقوم الروح و الملائکه صفاً»...

هدف از تحقیق حاضر، بررسی تأثیر جنسیت به عنوان عاملی اجتماعی بر کاربرد عبارات احتیاط آمیز در گفتار مردان و زنان فارسی زبان است. سوال اصلی در این پژوهش آن است که: "جنسیت چه تأثیری بر کاربرد عبارات احتیاط آمیز در گفتار مردان و زنان فارسی زبان دارد؟ "جامعه آماری پژوهش شامل 48 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند (24 مرد و 24 زن) در سال تحصیلی90 – 89 بوده است. اطلاعات بدست آمده در طول تحقیق، با انجا...

در این پژوهش انواع استعاره های مفهومی/شناختی در سه قصیده از اشعار پروین اعتصامی مورد بررسی قرار می گیرد. هدف از این تحقیق این است که نشان دهد استعاره تنها یک صنعت ادبی یا زینت زبانی نیست، بلکه ابزاری شناختی یا پدیده ای از فرآیندهای تفکر بشری است که در زبان روزمره بکار می رود ونیز نقش مهمی در القای معنای مورد نظر شاعر دارد. این تحقیق می تواند به مترجمان متون ادبی در انتخاب راهبردهای ترجمه کمک کن...

چکیده معنا داری و یا بی معنایی گزاره های دینی یکی از اصول و مبانی مهم  در تفسیر متون مقدس به حساب می آید؛ زیرا اگر چنین گزاره هایی بی­معنا بوده و فقط در سطح گزاره هایی برای بیان احساسات دینداران و مانند آن باشد، نمی توان با تکیه بر آنها به فهم دقیق و کاملتر آیات الهی دست یافت  ولی در صورت معنادار دانستن متون دینی می توان به این هدف رسید. این موضوع که عمدتاً درباره عهد قدیم وجدید مطرح بوده است؛ ت...