این تحقیق با عنوان «طنز در عاشقانه های حافظ» به معرّفی برخی ظرافت های هنری و شگرد های حافظانه در آفرینش طنز عاشقانه پرداخته و با نگاهی متفاوت نسبت به طنز، آن را به عنوان یکی از جدّی ترین، تأثیرگذارترین و هنرمندانه ترین عناصر آرایه ی کلام ناب معرّفی کرده و سعی داشته است که با بحث و فحص در متن و بطن شعر حافظ، به واگویی ترفندهای رندانه و حافظانه بپردازد و عوامل دخیل در جریان طنز پردازی و تحلیل گفتمان...

تعاریف و تلقی های مرسوم از طنز و مطایبه در ادبیات فارسی بر تقابلی بنیادین میان «سخن جد» و «سخن غیرجد» بنا شده اند. این پیشفرض، پی آمدهایی را در حوزه طنز پژوهی به دنبال داشته است که از آن جمله به مواردی چون رجحان «سخن جد» بر «غیرجد» و همچنین تقلیل طنز و شوخ طبعی به پیامی اجتماعی، اخلاقی، دینی و ... می توان اشاره کرد. مقاله حاضر با نشان دادن کاستی های این شیوه نگاه، به ویژه در مورد طنزهای عرفانی ...

چکیده طنز، سخنی است؛ اعتراض آمیز، لطیف و نیشخندانگیز که هدفش انتقاد و اصلاح جامعه است و از دیرباز در ادبیّات تمامی ملّت ها وجود داشته است. جاحظ، نخستین طنزپرداز بنام در ادبیّات عربی است؛ چنانکه عبید زاکانی نیز پدر طنز فارسی است. آنچه موجب روی آوردن این دو ادیب به ادبیّات طنز شد، شرایط حاکم بر جامعه ایشان بود؛ از این رو، طنز در ادبیّات این دو، طنزی اجتماعی و گاه سیاسی است و درصدد اصلاح و تربیت است. پ...

چکیده نجف بیگ وزیروف  دومین نمایشنامه نویس مسلمان قفقاز، پس از آخوندزاده  در ایران نویسندة مهجوری است. در این پژوهش، زمینه های اجتماعی ژانر در نمایشنام ههای طنز وزیروف بررسی می شود. به گفتة نظریه پردازانی چون نورتراپ فرای، واژة طنز ) satire ( را می توان در دو معنا به کار برد: طنز همچون وجه ادبی )محاکات فروتر( و طنز همچون ژانر )میتوس زمستان(. در معنای نخست، طنز به احساس حقارت وزیروف به هویت...

آیرونی (irony) اصطلاحی ادبی است که معاصران کوشیده اند آن را به کلماتی نظیر طنز، طعنه، کنایه، کنایۀ طنزآمیز، تهکّم، تجاهل العارف، استهزاء، وارونه گویی، پنهان سازی و ... ترجمه کنند، اما در این مقاله خواهید دید که هرکدام از این واژه ها فقط بخشی از مفهوم آیرونی را در نظر مخاطب می آورد. این مقاله بر آن است تا تفاوت آیرونی را با طنز، طعنه، کنایه و صنایع بدیعی و بلاغی مشابه با آیرونی توضیح دهد. طنز یکی...

طنز و طنزپردازی در چارچوب شعر کودکان، مقوله ای است که می تواند به عنوان مبحث مهمی مورد توجه قرار بگیرد، تا در کنار شیوه های جدی انتقال مفاهیم و یا سرگرمی کودکان، مفید واقع گردد. از آنجایی که در کتابخانه ها، دسته بندی خاصی برمبنای شعر طنز کودک دیده نشد؛ و بررسی های زبان شناسانه نیز در این حیطه محدود به نظر رسید؛ با این رویکرد که سازوکار معناشناختی طنز به گونه ای در شعر کودک عمل می کند که ترکیب ش...

مقالة حاضر چنانکه از عنوان آن برمى آید، تطبیقى است بین طنز و طنزپردازى در ادبیات ایران و عرب. در این تطبیق، طنز عبیدزاکانى به عنوان نمونه اى از طنز ادبیات ایران و طنز شاعران عصر انحطاط به عنوان نمونه اى از طنز ادبیات عرب با هم مقایسه شده است. در این مقاله کوشیده ام تصویر کاملى از عبید ارائه دهم، اما به منظور پرهیز از برخى سوءتفاهمات اجتماعى لازم دیدم از ذکر پاره اى از طنزهاى درخشان او صرف نظر ک...

طنز به خلافِ آنچه در اغلب پژوهش هایِ ادبی جلوه داده شده، محدود به شکلی خاص یعنی نقد و انتقادی اجتماعی یا سیاسی نیست بلکه می توان آن را به مثابه یِ تنه یِ اصلیِ درختِ شوخ طبعی دید و در نظر گرفت که صاحب انواعی چون هجو، نقیضه، هزل، جوک و غیره است. در سرآغاز این کتاب به دقّت به این موضوع پرداخته شده است که واژه یِ طنز از کجا و چگونه تبدیل به اصطلاحی ادبی شده و ترجمه و آشنایی با آثارِ ادبیاتِ غرب تا چه اندازه...

در این تحقیق، ضمن شناخت و تبیین معیار اخلاقی مقوله طنز، ایراداتی از قبیل عدم سازگاری طنز با برخی منهیات اخلاقی بررسی و پاسخ داده می‌شود. به کارگیری ابزارهایی همچون مبالغه که منجر به دروغ‌گویی می‌شود، کنایه و استهزاء، کودن نمایی، تشبیهات توهین آمیز، تخریب شخصیت و سایر سازنده‌هایی که در طنز وجود دارد، مورد اشکال و انتقاد اخلاقی قرار گرفته و بررسی می‌شود. همچنین بیهودگی، خنده مذموم، غلطیدن به ورطه...

  طنز نوعی گفتمان است که جهت انتقاد و یا التذاذ مخاطب به کار گرفته می­شود. ادبیات معاصر ایران از طنز برای بازتاب دیدگاه­های انتقادی استفاده می­کند چنانچه داستان­پرداز جدّی­نویسی چون چوبک، زمانی که قلمِ جدّ احساس عجز می­کند، از طنز یاری می­جوید. واکاوی طنز داستان­های او می­تواند در درک گفتمان­های مسلّط داستان­های وی و دوره­ای از تاریخ ایران، نقش تأثیرگذاری داشته ­باشد. طنزهای چوبک را از لحاظ درون­ما...