هستی‌شناسی قوه خیال و اثبات کارکردهای ادراکی آن، یکی از اساسی‌ترین معضلات علمی در علم‌النفس فلسفی است و هر یک از مکاتب مشاء و اشراق و حکمت متعالیه، رویکردهای متفاوتی درباره تجرد یا مادی‌انگاری خیال، مدرک‌بودن و ماهیت صور خیالی برگزیده‌اند. در مقاله حاضر، هستی‌شناسی خیال از دیدگاه حسن‌زاده آملی بررسی شده است. خیال در دیدگاه وی، صرفاً در قوه‌ای باطنی که حا...

گلستان شیخ اجل سعدی شیرازی، شعری است منثور که سعدی در آن از صور خیال به خوبی استفاده نموده­ و با نمایش جلوه­های هنری­ خود در این ­اثر، مونس ذهن و خیال خوانندگان و مخاطبانش شده است. گلستان سعدی از آن زمان که در افق ادب فارسی جلوه­گر شد، محبوب و درخور تقلید گردید و هر کسی که ذوقی داشته­، خواسته­ است به شیوة شیخ شیراز سخن­پردازی کند و در این ­راه، این تقلید و احتذاء را مایة مباهات خود می­دانستند. ...

بخش زیادی از بحث‌های کشفی، علمی و فلسفی را با محوریت خیال می‌توان تبیین کرد. کاربرد خیال در مباحث هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی عرفان، همواره مورد توجه اهل نظر در علوم فلسفی و شهودی بوده است؛ در این میان، خیال نقشی اساسی را در تحقق و تبیین بخش عظیمی از مکاشفات پیش روی عارف ایفا می‌کند. از نظر ابن‌سینا، خیال به دو روش در شهودات عرفانی تأثیر گذار است: اول) خیال سالک با ادراک صور کمالی و حقیقی و لذت از...

اسطوره، یا از طریق صور خیال یا از طریق تصاویر کهن الگویی در اثر ادبی بروز می یابد. ابتدا، تعاریفی از اسطوره و تصویر کهن الگویی و رابطه میان آن دو ارایه می شود. سپس، در پرتو بررسی نمونه هایی از اشعار کهن و نو، نقش و جایگاه اسطوره در ساختار کلی شعر و در محور افقی و عمودی خیال تبیین می شود. آن گاه در بخش اصلی مقاله، تجلی اسطوره به واسطه تصاویر کهن الگویی بررسی و به این نیز پرداخته می شود که اسطوره...

این مقاله نشان می دهد که اسطورة مهر به عنوان یکی از عناصر مهم خیال شاعرانه می تواند زمینه های ساخت تصاویر بلاغی، استعاری و تشبیهی را برای شاعر فراهم نماید. نویسنده کوشیده است روایت های اساطیری مهر را با مصادیق هنری آن در شاهنامه تطبیق دهد. مهر در شاهنامه صورت خیال شاعرانه و رنگ ادبی و اعتلای هنری و زیباشناختی یافته است. سایه روشن های سنّت پرستش و ستایش مهر و آیین میتراییسم و آراسته شدن مهر به او...

با توّجه به اهمیّت افکار، اندیشه ها و آثار مرحوم دهخدا در بین طبقات مختلف اجتماعی از جمله آزادی خواهان، سیاسیون، ادیبان، فرهنگ نویسان، طنز پردازان، مصححین و ... در این اثر ظرایف و دقایق اندیشه های این مرد بزرگ در قالب صور خیال به کار رفته در اشعارش مورد بررسی قرار گرفته است. در مورد هر یک از صور خیال مقدمه ای نسبتاً جامع از آراء و افکار اندیشمندان به همراه شاهد مثالهای گوناگون از دیوان مرحوم دهخدا...

سنایی شاعر بزرگ و جریان ساز قرن ششم، در آثار گران بهای خود، به مسائل فراوانی از جمله دنیا و نحوه ی برخورد با آن پرداخته است. در این پژوهش، پس از ایراد تعاریف دنیا از دیدگاه های گوناگون و پرداختن به مسئله ی نظام احسن، با بررسی آثار سنایی و به کمک پژوهش هایی که در مورد دوران زندگی او به رشته ی تحریر درآمده است، سیمای جامعه ی عصر او به تصویر کشیده شده است. همچنین به ذکر دلایلی پرداخته شده است که ش...

چکیده موضوع این پایان نامه فرهنگ تحلیلی عناصر تصویرساز در دیوان واعظ قزوینی(1027-1089ه ق است . در این پژوهش به رابط? بین عناصر تصویرساز چون تشبیه ، استعاره ، کنایه ، اسطوره و. . . با عناصر طبیعی و غیرطبیعی در دیوان واعظ قزوینی پرداخته ایم . روش کار در این پایان نامه کتابخانه ای و بررسی متن می باشد . ابتدا عناصری را که شاعر در تصویرسازی از آن ها استفاده کرده است ، شناسایی نموده ، این عناصررا ...

شاهنامه از نظر تنوّع حوزه ی تصویر یکی از شاهکارهای خیال شاعرانه ی سرایندگان زبان پارسی است؛ مجموعه ی بی شماری از زیباترین تصویرها در شاهنامه وجود دارد که به علت پراکندگی در سراسر کتاب تجلّی جداگانه ای نمی یابد.پایان نامه ی حاضر با عنوان (نقد و تحلیل تصاویر شعری بخش تاریخی شاهنامه و مقایسه آماری آن با بخش اساطیری و پهلوانی) به نقد و تحلیل صور خیال بخش تاریخی شاهنامه می پردازد. این پژوهش شامل یک مق...

در فایل اصل مقاله موجود است.