آیت الله میرزا محمدعلی شاه آبادی، از بنیان­گذاران نظریة فطرت در قرن اخیر به شمار می­رود. رهیافت شاه­آبادی به نظریۀ فطرت، درون­ دینی و احیاناً آمیخته با رویکرد ذوقی و عرفانی است. در عین حال، برخی از نظریه­پردازی­های وی از پشتوانۀ فلسفی و عقلانی برخوردار است. شاه­آبادی، با تمسّک به مقتضیّات فطرت انسانی، از طرق متعدّدی به اثبات خداوند و صفات کمالی او پرداخته است. تمسّک به فطرت عشق به کمال مطلق، فطرت اف...

: آنچه در این نوشته به آن اشاره شده است مسألۀ شناخت از منظر حضرت امام خمینی است. آن حضرت شناخت حقیقت را ممکن می‌داند و معتقد است حقیقت علم وجودی مجرد از ماده و احکام مادی دارد. همچنین، ایشان سرچشمه‌ای وحیانی و تاریخی قدسی از آن به دست می‌دهد. حضرت امام تمامی علوم را حضوری می‌داند و برهان را نیز معیار، محک و ترازوی سنجش صحیح از سقیم تلقی می‌کند. ایشان حس، عقل، وجدان، فطرت، وحی، قرآن و معارف ...

چکیده مـیـزان ارزش هـر شـنـاخـتـی، بـه قدر ارزش موضوع آن است. اخداشناسی با ارزش­ترین­ گونه شناخت است.  برای شناخت خدای متعال راههای متعددی وجود دارد. از مهمترین این راهها  راه فطرت، راه عقلی-حسی و راه عقلی- فلسفی است. کلام حضرت علی علیه السلام به این راهها اشاره شده است. شرایط فکری و مباحث علمی در هر زمان می­تواند تأثیر فراوانی در نوع کلام حضرت داشته باشد، به گونه­ای که مشاهده می­شود، برای اث...

ذکر و یاد خداوند پاسخگوی ندای فطرت است. چراکه فطرت انسان با عشق به خداوند سرشته شده است. همه تلاش های آدمی برای یافتن حقیقت وجود خویش و شناخت منبع هستی است، تا هم شکر او را به جای آورده باشد و هم منعم واقعی را بشناسد و هم با ذکر و یاد او خود را در جریان فیض او قرار دهد و خویشتن را از نقایص برهاند. یکی از آیاتی که در آن واژه ذکر به کار رفته است آیه 4 سوره انشراح است. تفاسیر مختلفی در مورد ذکر در...

هدف: بازپژوهی چیستی و نشان دادن برایندهای فطرت در علوم انسانی، به عنوان یکی از پیش‌فرضهای انسان‌شناختی مهم در اندیشۀ اسلامی، از اهداف نوشتار حاضر بوده است. روش: پژوهش پیش رو در گردآوری اطلاعات، از روش کتابخانه‌ای و در استنتاج دیدگاه، از روش توصیفی تحلیلی و در کارکردها و برایندها، از روش اجتهادی بهره برده است. یافته‌ها: نوشتار حاضر ضمن تبیین جامع‌ فطرت و امور فطری از نگاه علامه طباطبائی، برایند ...

 گزارشى از دیدگاه‌هاى قرآنى انسان شناختى امام خمینى است. نویسنده با طرح این نکته که انسان‌شناسى امام خمینى برایند روشهاى عرفانى، فلسفى و دینى در شناخت انسان است، نخست به ضرورت بحث انسان‌شناسى پرداخته دلایلى را براى آن اقامه مى‌کند. سپس دیدگاه‌هاى انسان شناختى امام خمینى را در فصل‌هاى دهگانه زیر توضیح مى‌دهد:  1- سیماى انسان در قصه آدم. در این بخش از تقدیر ازلى خروج آدم از بهشت، حقیقت شجره ممنو...

زمینه و هدف: نقش دین و راهکارهای آن، به عنوان یک عامل مؤثر بر سلامت روانی افراد بسیار حائز اهمیت است، نتایج مطالعات انجام شده بیانگر آن است که می توان در گرو اعتقادات و اعمال صالح و اخلاقی پسندیده، به یک آرامش روانی دست یافت. می توان گفت، ثمره این اعتقادات در انسان، اهدا ء زندگی شاداب و باطراوت است. این چنین فردی سعی می نماید در تمامی زمینه های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، با توجه به توانا...

شناخت خداوند و چگونگی حصول آن از اموری است که در نهج‌البلاغه به شکل ویژه مورد عنایت حضرت علی (ع) قرار گرفته است. از نظر ایشان دسترسی به کنه ذات و صفات حق تعالی غیر ممکن است، اما از طریق علم حضوری و نیز علم حصولی به صفات او، می‌توان به شناخت خداوند نایل شد؛ هرچند این شناخت نیز بر حسب توانایی و استعداد افراد متغیر است. اسباب علم حضوری را فطرت و اسباب علم حصولی را براهینی چون حرکت، حدوث، ...

فطرت، یکی از مباحث دیرین و مهم انسان‌شناختی است که معانی گوناگونی در علوم منطق، فلسفه، کلام، عرفان و هم‌چنین معارف وحیانی دارد و از منظر هر یک از این علوم، ابعاد متفاوتی را شامل می‌گردد. مقاله پیش ‌رو، مسأله ابعاد فطرت را از منظر معارف وحیانی به‌ ویژه نهج‌البلاغه برمی‌رسد. بر همین اساس، فطرت به ابعاد هشت‌گانه تقسیم می‌شود: فطرت اولیه، ثانویه، بالفعل، بالقوه، ادراکی، گرایشی، مشترک و اختصاصی. از ...

بنده به حسب توان علمی خود، بحث «خداشناسی در صحیفه سجادیه» را به ترتیب ذیل پرداختم: بحث ما مشتمل بر شش فصل می باشد، فصل اوّل مشتمل بر کلیات است که در آنها، مختصر زندگی امام سجاد(ع)، معرفی اجمالی صحیفه سجادیه، انواع شناخت، اهمیت شناخت خدا، ضرورت بحث، طرح مسأله، سوالات فرعی، فرضیه ها، هدف، پیشینه بحث، پرداخته ام. در فصل دوم: بحث را به دو قسم تقسیم کرده ام: 1. امکان شناخت خدا، 2. ابزار شناخت، امکا...