عرفی شیرازی شاعر توانا و خیال پرداز قرن دهم هجری (963-999ق.) است که توانست زمینه ساز رواج سبکی تازه در شعر فارسی شود. این شاعر که نگاه تیزبین و ذهنی سرشار دارد، هم در خلق مضامین تازه و هم در ابداع ترکیبات و تصاویر بدیع، موفق عمل کرده و مضمون آفرینی تازه خود را با مهارتی بسیار و خلاقانه با استفاده منحصر به فرد از صور خیال و صنایع ادبی شکل می دهد. در این مقاله سعی شده با بررسی اشعار این شاعر، برخ...

موضوع پایان نامه حاضر " بررسی سبک و ویژگیهای اجتماعی در دیوان همام است". سبک شناسی علمی است که توسط آن می توان آثار ادبی یک دوره را از سایر دوره ها بازشناخت همچنین می توان اثر یک شاعر یا نویسنده را از سایرین بازشناخت. از نظر دوره سبک شعر در ایران به 8 دوره تقسیم می شود : 1- سبک خراسانی : (از نیمه دوم قرن سوم تا قرن ششم) 2- سبک حدوسط یا دوره سلجوقی (قرن ششم)3- سبک عراقی (قرن هفتم تا دهم) 4- س...

تحقیق حاضر بحثی در شرایط شاعری، خواسته های متقابل شاعر و ممدوح و رابطه ی آن دو در قرن پنجم وششم و تلقی قشرهای مختلف جامعه ی آن روزگار نسبت به شاعران است. می دانیم که در گستره ی ادبیات، بحث ها و تحقیقات مختلفی در زمینه های گوناگون شعر فارسی انجام شده است؛ اما به طور مستقل - دست کم از دید نگارنده- هیچ جا جستجویی در باب چگونگی شاعری و تلقی شاعران و قشرهای مختلف جامعه از شعر و شاعری انجام نگرفته اس...

دیوان به نسبت پرحجم کمال الدّین مسعود خنجدی، به جز چهار قصیده و ابیاتی با عنوان های: قطعات، دوبیتی، رباعی، مثنوی و یک نمونه مستنزاد که همۀ آنها به اندازۀ یک دهم دیوان نمی شود، بقیه از 982 غزل عرفانی فراهم آمده است. محتوا و بار هنری همۀ این غزلها در قیاس با غزلهای سعدی، مولانا و حافظ که کمال در جای جای اشعار خود از این شاعر نامدار و غزلهایشان یاد کرده است؛ چندان نغز و گرانبار نمی نماید. گرچه کم ن...

تاسیس دولت صفوی از مهمترین رویدادهای تاریخی دهه اول قرن دهم ه. ق محسوب می شود که دستاورد مهم آن ایجاد دولتی مقتدر و متمرکز با مرزهای مشخص جغرافیایی بود. سیاست گزاران دولت جدید در راستای تحقق اهداف سلطه طلبانه شان در صدد حذف استقلال سیاسی حکومت های محلی برآمدند. اوضاع سیاسی و اجتماعی مازندران نیز در همین جهت، تحت الشعاع سیاستهای دولت مردان صفوی قرار گرفت و در طی این دوره فراز و نشیب های فراوانی ...

هجو که در تاریخ ادبیات فارسی میان اکثر شاعران رواج داشته، گاه متوجه شعر آن‌ها می‌شده است. از معروف‌ترین رساله‌های اعتراضیه یا هجو شعرها، رسالۀ سهواللسان شریف تبریزی (شاعر قرن دهم هجری) در خرده گیری از شعر استادش لسانی شیرازی است. حیدری تبریزی نیز در پاسخ و ردّ آن، در رسالۀ لسان‌الغیب، به شریف اعتراض کرد؛ اما صادقی‌بیک افشار، نقاش و شاعر عصر صفوی (940ـ 1018 یا 1022ق) در رساله‌ای...

این پژوهش بر اساس ابیات پراکنده باقی مانده از شعرای قرن سوم هجری و دیوان های چاپ شده از قرن چهارم تا دوران معاصر انجام شده است؛ به صورتی که بیت یا ابیات مربوط به شاعران و اطلاعات مختصری از آنها از کتابهای تاریخ ادبیات، تذکره ها و دیوان ها فیش برداری شده است سپس فیش ها طبقه بندی شده؛ بر اساس عناوین این پژوهش تجزیه و تحلیل شده است و ساختار کلی پژوهش نوشته شده است. با توجه به اینکه اکثر شعرای زب...

نیمه دوّم قرن دهم هجری، در شبه قارّه­ی هند، مقارن است با دوران حکومت اکبرشاه گورکانی که به اذعان قریب به اتّفاقِ محققّان، دوران اوجِ رواج زبان و ادب فارسی در آن سرزمین بوده است. محققان عوامل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بسیاری را در این اوج‌گیری موثر دانسته‌اند. مقاله حاضر با هدف بررسی هر چه دقیق‌تر سرگذشت زبان و ادب فارسی در شبه قاره هند، با روش توصیفی‌تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای، به بررسی رویکرد ...

جُنگ های بازمانده از سده های پیشین، به مانند گنجینه هایی مستحکم، در حفظ آثار شاعران و نویسندگان و نیز، مأخذی ارزشمند، در تصحیح انتقادی متون، محسوب می شوند. در کتابخانه ی مجلس شورای اسلامی، نیز، نسخه ای نفیس از جُنگی شعری، به شماره ی «534 - سنا»، وجود دارد. پس از بررسی های دقیق آن از جهت ساختار و محتوا، بدین نتیجه رسیدیم که این جُنگ، که با توجه به خط و مرکّب آن در قرن دهم هجری، کتابت شده است، بنا بر...

در کنار دیوان‌های شعری و تذکره‌های شاعران، فرهنگ‌های لُغت، کتاب‌های امثال و حکم، آثار غیرادبی و جُنگ‌ها و سفینه‌های شعری از مهم‌ترین مآخذ زبان و ادبیات فارسی هستند که در آن‌ها می‌توان به نمونه‌های بسیاری از اشعار شاعران بازخورد. ارزش نوع اخیر، یعنی جُنگ‌ها و سفینه‌های شعری، اگرچه به اندازۀ دیوان‌های شعری و تذکره‌های شاعران نیست، با این حال در میان آن‌ها، می‌توان اشعار و آثاری یافت که گاه در پاره‌ا...