هرچند در بینش سیاسی اسلام حاکمیت اصلی از آن خداست، اما اعتقاد به برتری حاکمیت الهی و احکام شرعی به هیچ روی به معنای تحدید و یا نقصان نقش و تأثیر مردم در ارتقای کارکرد دولت اسلامی، در مقام مدیریت کلان اجتماعی سیاسی نیست، زیرا برخلاف باور برخی نحله های فکری در حوزة سیاست اسلامی، که با طرح وامداری مستقیم قدرت خلیفه و دولت اسلامی از ذات خداوندی، در عمل نقشی برای مردم در همراهی و کارآمدسازی نهاد قدر...

موضوع این مقاله، حضور زن در جامعه اسلامی است. زن در سه حوزة علمی، اجتماعی و اقتصادی مورد بحث قرار گرفته و رابطة بین نگاه حاکمیت اسلامی بر مبنای عمل به سیرة نبوی و علوی و حضور اجتماعی زن و برعکس فاصلة حاکمان از عمل به سیره مورد توجه این مقاله بوده است. نویسنده سعی داشته که بین آنچه در میراث و تمدّن اسلامی که حاصل عملکرد حاکمان است، با آنچه اصل اسلام و بر مبنای عمل به سیرة نبوی و علوی است، فرق نهد...

اگر اختلاف و تعارض به عنوان واقعیتی غیر قابل انکار در جوامع بشری به درستی مدیریت نشود، می تواند به تنش و حتی بحران در جامعه منجر شود. از این روی، امروزه شاخه ای از دانش مدیریت به بررسی عوامل و زمینه های پیدایش تعارض و راه های مقابله با آن اختصاص یافته است. بررسی سیرة نبوی نشان گر آن است که در جامعة اسلامی عصر نبوی نیز عوامل و زمینه های مختلفی برای بروز تعارض وجود داشته است و پیامبر6 با درایت و ...

همواره زندگانی رسول خدا (ص) مورد علاقة خاص مسلمانان بوده است، چنان‌که کتاب‌های مختلف و متفاوت بسیاری در همین زمینه نوشته شده و می‌شود. آن‌چه موجب این اختلاف شده است، علاوه بر وابستگی‌های دینی و مذهبی، اصول، مبانی، و معیارهایی است که هر کدام از سیره‌نگاران بدان ملتزم بوده‌اند؛ و نیز شیوة تنظیم و تدوین و اصول و سبک نگارش، و اهداف و انگیزه‌های آنان. یکی از این کتاب‌ها الصحیح من سیرة النبی الاعظم (...

چکیده از نظر اسلام، حیات و سعادت فرد مسلمان و امّت اسلامی در گرو شناخت فریضة «تولّی و تبرّی» و التزام به آن است. بدین لحاظ علمای اسلامی آن را در مباحث کلامی بررسی می‌کنند. آیات قرآن کریم و سیرة پیشوایان الهی، اهمیّت و موارد هر یک از اوامر تولّی و تبرّی، از جمله تولّی نسبت به اهل بیت(ع) و دوستان و پیروان آنان و تبرّی نسبت به کفّار، و ناصبیان و نیز تولی و تبرّی نسبت به مصلحان و مفسدان را با تأکید تبیین نمو...

رؤیاشناسی جوانب هستی­شناختی، اخلاقی، روان‌شناختی، معرفت­شناختی و... دارد. در این نوشته تنها به یک پرسش­ معرفت­شناختی پاسخ داده شد: آیا رؤیا می­تواند منبعی برای معرفت به بعضی از وقایع فراتر از بدن و روان ما به شمار آید؟ پاسخ این پرسش از نظر آیات و روایات و ادلة عقلی مثبت است. سیرة همیشگی عالمان دینی و اهل شرع نیز بر اعتماد به بعضی رؤیاها دلالت دارد. دلایل قرآنی، هشت رؤیایی است که قرآن به صورت تأ...

امروزه عصر ارتباطات انسانی است و ریشة بسیاری از مسائل و مشکلات فرهنگی اجتماعی جامعه، بی‌توجهی به ارتباط صحیح با دیگران است. دقت در سیرة زندگی اهل‌بیت (ع) و تأسی به شیوة رفتاری و سبک زندگی آن بزرگواران همواره می‌تواند ما را در رسیدن به الگوی مطلوب و اتخاذ روش صحیح زندگی و ارتباط صحیح با دیگران رهنمون سازد. از میان تاریخ تحولات شیعه، بدون شک سفر امام رضا(ع)به ایران از مه...

برخی از نویسندگان مدّعی هستند که با توجّه به اینکه واژة «تعمّق» در منابع لغوی کهن، بار معنایی نکوهیده‏ای دارد و در بعضی از روایات اهل بیت (ع) از آن با مذمّت یاد شده، این واژه در کلام معصومین(ع) معنای مذمومی دارد. دربارة برداشت گروهی از دانشمندان در ممدوح دانستن معنای «متعمّقون» در روایت امام سجّاد (ع) نیز عدّه ای بحث کرده و آن را تحلیلی ناصواب و ناشی از غفلت آنان در معنای تعمّق و دیگر قرائن حدیث برمی‏ش...

کودکان سرمایه­های انسانی هر جامعه هستند که تربیت و حمایت از آنان ضرورت دارد. از‌این‌رو شارع و به تبع آن قانون‌گذار ایران سازوکارهای حمایتی ویژه­ای به‌منظور حمایت از حیات، حقوق اساسی و نحوة تربیت آنان در قالب ولایت­قهری، حضانت و قیمومت پیش­بینی کرده است. در این مقاله پرسش اصلی این است که تربیت را بر چه اساسی باید تبیین کرد و چه ابعادی را دربر می­گیرد؟ در سازوکارهای شرعی و قانونی برای حمایت ا...

نامه‌نگاریِ امام رضا(ع) در پاسخ به سؤالاتِ محمّد بن سنان زاهری(م.220ق)، پیرامونِ تبیین علل احکام و شرایع، دارای اسناد متعدّدی است که در کتاب‌های عُیون أخبار الرضا(ع) و مَن لایَحضُرُه الفقیه مطرح شده‌اند. این اسناد و طُرُق، در نگرش ابتدایی و محضِ رجالی، به دلیل ضعف راویان، غیر معتبر و ضعیف به نظر می‌آیند؛ علاوه بر ضعف طُرُق، احتمال جعل مکاتبه به‌وسیلۀ خودِ محمّد بن سنان نیز مطرح است. در این پژوهش، به ارزیابیِ انت...