دلالت سیاقی دلالتی است که از سیاق کلام فهمیده می‌شود و لازمه کلام است ولی مستقیماً در کلام گوینده بیان نمی‌شود. اقسام دلالت سیاقی عبارتند از: دلالت اشاره، دلالت ایماء یا تنبیه و دلالت اقتضاء. در خصوص جایگاه این دلالت که مفهوم یا منطوق است و یا خود شق سومی از دلالت است سه دیدگاه در بین اصولیون وجود دارد. عده‌ای این دلالت را مفهوم می‌دانند، گروهی آن را منطوق غیر صریح نامیده‌اند و برخی از اصولیون ن...

سیاق به عنوان مبنای اصلی ساخت کلام نقش عمده ای در فهم مراد متکلم دارد. از همین رو سیاق، مطمئن ترین و مهم ترین ابزار مفسر برای ورود به نصوص، به ویژه آیات قرآنی است. در این میان بررسی جایگاه سیاق در تفاسیر معتبر باعث کاربردی شدن اصل سیاق می شود. از برجسته ترین تفاسیر سده چهاردهم تفسیر المنار اثر محمد عبده و محمد رشید رضا است که با توجه به رویکرد تحول گرایانه مولفان آن به روش های تفسیری دارای اهمی...

التفات از صنعت های علوم بلاغت می باشد که با یادگیری آن به فهم عمیق تر اعجاز بلاغی قرآن و ساختار کلامش و درک صحیح آیات الهی نایل می شویم. هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی صنعت التفات در تفسیر المیزان فی تفسیر القرآن و تفسیر التحریر و التنویر است. پژوهش حاضر از نوع بنیادی و با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده و روش تحلیل داده ها مقایسه ای بوده است. جامعه تحقیق متنی: شامل آیات قرآن و تفسیر المیزان و التحر...

در مباحث معناشناسی قرآن کریم، سیاق به عنوان قرینه اصیل کلامی اهمیت ویژه ای دارد، که در آن، معنا از طریق قرینه های لفظی، حالی و عقلی به دست می آید. شیخ ابوالفتوح رازی در فهم معنای آیات در تفسیر روض الجنان، به پدیده سیاق در انواع مختلفش اهمیت قائل شده است، در نوع لفظی سیاق به انواع متصل آن که شامل قرینه های مقدم، مؤخر و مکتنف بوده و سیاق منفصل(قرآن به قرآن) پرداخته، هم چنین به سیاق حالی و سبب نزو...

  موضوع وجوه قرآن، شناختن معانی مختلف یک کلمه در جای جای قرآن است. دانش وجوه و نظایر به بررسی دلالت‌های متعدد واژگان در بافت کلام وحیانی قرآن می‌پردازد. این در حالی است که هیچ یک از منابع وجوه به چگونگی دلالت این معانی اشاره­ای نداشته است تا درستی و نادرستی کارکرد آن‌ها در بافت و سیاق آیات مختلف روشن گردد. این پژوهش قصد دارد مصیب بودن یا نبودن صاحبان وجوه و مترجمان فارسی قرآن را در ارائه معانی ...

برخی از آیات قرآن کریم افزون بر معنایی که در ضمن فضای سیاقی و بافت زبانی افاده می کنند،  قابلیت دلالت بر معانی دیگر، با چشم پوشی از سیاق متنی را نیز دارا هستند که از این معانی، در این پژوهش به مدلول فراسیاقی یاد می شود. کشف چنین دلالت هایی در کنار پایبندی به اصول و ضوابط تفسیری، در سایه جداسازی و تقطیع گزاره های قرآنی و یا فرانگری از تنگناهای سیاق متنی آیات، امکان پذیر است. شیوه بیانی بی بدیل، ...

 نقش سیاق از زوایاى گوناگون در تفسیر با ذکر مثال مورد بررسى قرار گرفته است. سیاق، همان قرینه مقالیه یا مصداقى از آن یا نشانه درون متنى است که ترکیب صدر و ذیل کلام، شکل دهنده آن خواهد بود. نویسنده، نقش سیاق را، در تفسیر لغت، در توسعه و معناى کلمات، در تعیین معناى جمله، در ترکیب آیات، در ترتیب نزول آیات، در نقد اسباب نزول، در شناخت آیات مکى از مدنى، در نقد احادیث تفسیرى، در تعیین مرجع ضمیر، در فه...

چکیده نظریۀ سبک­شناسی گفتمانی در پی بررسی زیبایی­های منحصر به فرد چینش کلام در متون برجسته و هنری است. سبک­شناسی گفتمانی، نگرشی است در باب رابطۀ محتوای متن با بیرون متن، که مستقیما تحت نفوذ اندیشۀ میشل فوکو به وجود آمد. این برخورد زبان­شناختی، در متن­های ادبی به مقولاتی فراتر از جمله، مانند: پیوستار معنایی، سبک نحوی جمله ها ، کنش گفتاری، بافت، نظم ساختارهای خود متن و بسامد کنش­ها و جمله­ها می­پ...

مقصود ما از بررسی واژه پژوهی در تفسیر گرانقدر المیزان معطوف به بررسی مبانی، قواعد، منابع و در نهایت سبک و روشی است که علامه جهت نیل به مراد خداوند از واژگان قرآن، در پیش گرفته است. اعتقاد به وحیانیت الفاظ، گزینش وچینش الفاظ قرآن، عدم وقوع تسامح وتساهل در الفاظ قران و نیز رعایت سطح مخاطب از جمله مهم ترین پیش فرض ها و مبانی واژه پژوهی علامه طباطبایی در تفسیر المیزان است. از منظر علامه برای فهم کل...

یکی از اسلوب‏های بیانی قرآن کریم، که در این کلام الهی، بسیار استفاده شده، اسلوب اعتراض است. این اسلوب عبارت است از آوردن یک یا چند جمله که محلی از اعراب ندارند، در‏میان یک یا دو کلام که معنایی به‏هم‏پیوسته دارند، با هدفی غیر‏از دفع ایهام. اسلوب اعتراض در قرآن، زاید نیست؛ بلکه در جای خاص خود قرار گرفته‌ و به‏مقتضای حال، کاربرد پیدا کرده است؛ به طوری که با شناسایی موارد کاربرد آن، زمینۀ فهم درست ...