تحویل گرای اخلاقی می گوید واقعیت وجودی کیفیت‎های اخلاقی، همان کیفیت‎‎هایی است که با کلمات نااخلاقی قابل بیان هستند. چنین دیدگاه هستی شناسانه ای، ضلع شناخت شناسانه نیز دارد مبنی بر اینکه شناخت ما به امور واقع اخلاقی یا چیزی جز شناخت ما به امور واقع نااخلاقی نیست یا استنتاج از شناخت‎های نااخلاقی است. در نظر تحویل گرایان اخلاقی و به ویژه طبیعی انگاران که بخش اعظم تحویل گرایان را تشکیل می دهند، توا...

انقلاب فرانسه، زمینه ی پیدایش دیدگاه ها و مفهومهایی چون لائیسیته و سکولاریسم بود. اگر چه بسیاری در ایران و جهان عرب، این دو پدیده را یکی می انگارند، اما با توجه به بنیادها، هدفها و ریشه ی واژگانی لائیسیته و سکولاریسم می باید میان این دو مفهوم تمایز افکند. استفاده ی ابزاری حزبهای مارکسیستی، سوسیالستی، لیبرال و جز اینها، باعث کژفهمی و همسان شماری این دو پدیده شده است. لائیسیته، جدایی دین از دول...

یکی از مفاهیم اساسی در اسلام و قرآن نظریه امت است. این مفهوم بر آمده از اندیشه سیاسی اسلام در بر گیرنده مفاهیمی چون قوم، قبیله، عشیره، گروه های نژادی و نیز ملت با عناصر قوام بخش ارزش های آسمانی مذهب تحت رهبری پیامبر و سپس جانشینان آن اطلاق می شود. نظریه امت در اندیشه جغرافیای سیاسی اسلام ابتدا منحصر به جامعه مسلمانان نبود و غیر مسلمانان را نیز شامل می شده و بر خاسته از ایدئولوژی اسلامی با ملی گ...

ایدئولوژیک مؤثر در تعاملات فراملی ایران طی قرن اخیر چه بوده اند؟ در پاسخ، مقاله دربارة دو مفهوم ناسیونالیسم و اسلام گرایی تمرکز دارد. ناسیونالیسم باستان گرا در دوران پهلوی اول و دوم، ناسیونالیسم لیبرال در دوران نهضت ملی، و ناسیونالیسم مذهبی در دوران جمهوری اسلامی سه چهرة مهم ناسیونالیسم ایرانی اند که هر یک به نحوی در تنظیم مناسبات فراملی ایران نقش داشته اند. ناسیونالیسم، با وجود جهت گیری های مخ...

سکولاریسم یکی از رویکردهایی است که انسان برای مواجهه با دین به مرحله ی اجرا در آورده است. منشا پیدایش آن، از عصر روشنگری آغاز شده و تاکنون ادامه دارد. در قرون وسطی همه چیز رنگ و بوی دینی داشت، اما در عصر روشنگری با تکیه بر ایده ی خردگرایی و انسان گرایی ، علم، اخلاق، سیاست، و حتی تفسیر دین از کلیسا مستقل شد. این رویکرد، به تدریج بر همه ی ابعاد زندگی انسان به خصوص تعلیم و تربیت و ابعاد مختلف ...

در هشتاد سال گذشته در ترکیه، قرائت رسمی دولتی، بر مبنای اصول و آموزه­های سکولاریسم بوده است. پیروزی حزب عدالت و توسعه ترکیه در انتخابات نوامبر 2002 به عنوان حزبی با ریشه­های اسلامی، پرسش­های مهمی را درباره آینده سکولاریسم و نیز اسلام­گرایی در این کشور به میان آورد. ویژگی­های اصلی سکولاریسم ترکیه با گونه فرانسوی یا آمریکایی آن متفاوت است و قرائتی که از این مفهوم در ترکیه می­شود، متفاوت از جداساز...

این مقاله به بررسی تأثیر مدرنیته بر جایگاه علم و دین در زندگی اجتماعی بشر می پردازد. در چهارچوب تحول پارادایمی که با ظهور تفکر و زندگی مدرن اتفاق افتاد، عقل انسان به معتبرترین منبع شناخت و امنیت و رفاه انسان به مهم ترین آرمان شناخت تبدیل شد. در معرفت شناسی مدرنیته، تجربه و تبیین منطقی ارتباط میان متغیرها در رسیدن به یک شناخت معتبر نقش اساسی دارند. به علاوه، علم گرایی مدرنیته، اساساً، در خدمت نیا...

چکیده از اوایل قرن بیستم، پژوهش در خصوص نظریه های یادگیری، ادراک، رشد شناختی، هوش، انگیزش و... آغاز شد. پژوهشگران غربی اثبات گرایی را مبنای معرفت شناختی و روش شناختی پژوهش های خود، در حوزه ی روان شناسی و علوم تربیتی قرار دادند. پیش فرض های جدید این پژوهشگران درباره ی ماهیت انسان، به ارایه ی تصویری نارسا از رفتار و منش انسان انجامید. مقاله ی حاضر ضمن تشریح مشکل یاد شده در چند نظریه ی مطرح در ح...

پیتر برگر (1929) جامعه شناسی است که سالیان بسیار از چشم انداز جامعه شناختی و الهیاتی به بررسی دین پرداخته و منشأ تأثیرات بسیاری در جامعه شناسی دین بوده است. برگر از پیشگامان گسترش نظریۀ عرفی شدن و موثرترین آن‏هاست و اندیشه هایش در این باب همچنان مورد استفادۀ بسیار طرفداران این ایده است؛ گرچه تعدیل و تغییر موضعش دربارۀ عرفی شدن نیز - به دلیل اهمیت جایگاهش- تأثیر بسزایی در افول این جریان گذاشته ا...

چارلز تیلور، فیلسوف مسیحی و استاد جوادی آملی، اندیشمند مسلمان، منتقد سکولاریسم و در پی تقویت دین در جهان مدرن هستند. به اعتقاد آنها، انسان‌محوری از مهم‌ترین مؤلفه‌های سکولاریسم و رقیب دین است. اندیشمندان مذکور با دغدغه‌های مشترک به بررسی ابعاد مختلف سکولاریسم و انسان‌محوری می‌پردازند و امکان‌های دین در جهان معاصر را رصد می‌کنند. استاد جوادی آملی بر سکولاریسم سیاسی تمرکز می‌کند و در نهایت، دین و...