چکیده سکونتگاههای غیررسمی یکی از مهمترین وجوه شهرنشینی ایران است؛ بطوریکه نه تنها در شهرهای بزرگ، بلکه در شهرهای متوسط و کوچک نیز چنین پدیده ای وجود دارد. یکی از مهمترین شهرهای درگیر کشوردراین زمینه، شهرسبزوار است؛ که با حدود 30 هزار نفر جمعیت حاشیه نشین، شدیدا نیازمند بکارگیری رویکردی جامع برای حل مسئله است. از این رو، تحقیق حاضر به دنبال پاسخ به این سئوال است که آیا با توانمندسازی اجتماعات م...

حاشیه نشینی و یا به تعبیر امروزی اسکان غیررسمی، پیامد شهرنشینی سریع و انتقال به پارادایم اقتصادی اجتماعی صنعتی شدن است که شهرنشینی، شکل فضایی غالب و موازی انتقال اجتماعی اقتصادی این پارادایم است. این پدیده در دهه‌های اخیر با پیدایش جامعه اطلاعاتی همچنان گسترش یافته و گویی تعهدی برای بقا و باز تولید آن وجود دارد. از دهه 1980 راهبردهای توانمندسازی و بهسازی با ابتکار عمل بانک جهانی به منظور ساماند...

ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی و رفع معضلات آن‌ها همواره موردتوجه دولت و مدیریت شهری بوده است. در حال حاضر مناسبترین رویکرد مدیریت شهری، ساماندهی و توانمندسازی اجتماع محلی با تأکید بر مشارکت همه شهروندان بوده که با برنامه-ریزی، سازمان‌دهی، هدایت و رهبری، نظارت و کنترل و تأمین و تخصیص منابع مناسب می‌توان آن‌ها را برای توانمندتر شدن هدایت کرد. ازاین‌رو این پژوهش با محور قرار دادن نقش مدیریت شهری د...

اسکان غیررسمی یکی از مشکلات شهری است که مهمترین مشخصه آن ناامنی حق تصرف، شرایط ساختاری نابهنجار مسکن، دسترسی ضعیف به خدمات شهری و تغذیه سالم  و تراکم بیش از حدّ می‌باشد. این شرایط بالاخص در کشورهای توسعه نیافته بارزتر است. بیش از نیم تا دو سوم جمعیت شهرهای اینگونه کشورها، در حیطه اسکان غیررسمی قرار دارند. در کشور ایران نیز مشکل اسکان غیررسمی بطور مشهودی از دهه 1340 به بعد که رشد شهرنشینی در اوج ...

اسکان غیررسمی از جمله چالش های اساسی مدیریت شهری در سطح جهان، به ویژه در جوامع در حال توسعه است. خصوصیات و علل تکوین و گسترش این پدیده از یک کشور به کشور دیگر و حتی در درون یک کشور از یک مکان جغرافیایی به مکان دیگر متفاوت است. رویکردهای مواجهه با این پدیده از نادیده گرفتن تا ریشه کن کردن و نهایتاً ارتقا و توانمندسازی متفاوت است. تقریباً از دهه 1320 ش کشور و مدیریت شهری در ایران، با این پدیده به ش...

باگسترش روزافزون شهرنشینی و برخلاف توسعه تکنولوژی و تدابیر مدیریتی روزبه­روز معضلات شهری افزایش می­یابد. یکی از زمینه­های ناپایداری شهری به­ویژه درکشورهای درحال ‌توسعه، گونه­ای از سکونت با مشکلات فراوان و موسوم به­ اسکان­ غیررسمی است. فشارها و تهدیدهای این نوع سکونت برمحیط و کالبد شهری را اگر باخطرات ناشی از ناپایداری کالبدی، که تهدیدی جدی برای ساکنان و سایر شهروندان می­باشند را در نظر بگیریم ل...

یکی از مراحل اولیه و در عین حال اصلی مطالعات ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه‌‌‌های غیررسمی، تعیین درجه توسعه یافتگی و محرومیت مناطق، محلات، حوزه ها و بلوک‌‌‌های آماری (واحد‌‌های همسایگی) در مقیاس شهر با هدف شناسایی محلات فرودست شهری و سپس تعیین و گزینش «محلات در اولویت برنامه» جهت انجام مطالعات مرحله سوم، چهارم و پنجم شرح خدمات تیپ در محدوده این محلات می باشد. بررسی‌‌‌های بعمل آمده نشان می دهد ...

در واپسین دهه‌های قرن بیستم فرآیندهای گوناگونی موجب شکل‌گیری پدیده‌ای به‌نام «شهری‌شدن فقر» یا «فقر شهری» شد که یکی از بازتابهای کالبدی آن در ساختیابی سکونتگاههای غیررسمی تبلور یافته است. فرجا م ناگریز توسعه شهری به دلیل سرریز نیروی کار مناطق روستائی و ناکارامدی سیاستهای تعدیل اقتصادی در دهه هشتاد میلادی و تأثیر آن بر کا هش آهنگ توسعه اقتصادی بر شمار گروههای آسیب‌پذیرتر به‌ویژه درکشورهای در حال...

در سالهای اخیر، رویکرد مثبتی برای چاره جویی سکونتگاه های نابسامان در بافت های فرسوده و سکونتگاه های غیررسمی اتخاذ شده است ولی برای حرکت از تفکر پروژه- محوری به سمت اجتماع- محوری نیازمند رویکردی است که با اصول محله های این بافت ها و برنامه ریزی محله مبنا برای آنها تطابق داشته باشد. از این رو رویکرد ارزشگرایی در برخورد با این محلات می تواند راهگشا برای تضمین مسیر برنامه ریزی شده برای ساماندهی و ت...

سکونتگاههای غیررسمی غالباً به دلیل رشد بی رویه و بدون برنامه ریزی از وضعیت کالبدی مناسبی برخوردار نمی باشند. شبیه سازی رشد سکونتگاه های غیررسمی می تواند منجر به درک بهتر پیچیدگی فرایند و نحوه شکل گیری مکانی آن شود. مدلهای عامل مبنا دارای توانایی ذاتی مدلسازی رفتار و اثرات متقابل عاملها بر یکدیگر می­باشند و یک چارچوب ایده آل را برای مطالعه فرایند رشد سکونتگاههای غیررسمی فراهم می­سازند. فشردگی قطع...