منظومۀ ویس و رامین که در حدود سال 446 هجری توسط فخرالدین اسعد گرگانی، در عهد طغرل اول سلجوقی(455-429 هجری)، به نظم درآمده، براساس یک متن پهلوی منظوم شده است. اشاره به رامین و ویس در یکی از فارسیات ابونواس (198-146 هجری) شاعر ایرانی‌الاصل عربی‌گوی، در قرن دوم هجری، حاکی از اشتهار داستان پیش از عهد گرگانی می‌باشد.      صورت کنونی داستان، همانند عموم داستان­های بازمانده از عهد باستان، شامل اشارات...

ازدواج با محارم یکی از مباحثی است که در میان آداب و رسوم اجتماعی ایران باستان، و به‌ویژه آیین زردشتی، مورد بررسی بسیاری از پژوهشگران این حوزه قرار گرفته است. بحث بر سر رواج این آیین در میان ایرانیان و عدم روایی آن، تحقیقات و بررسی‏های چشمگیری را در پی داشته است. آنچه در این میان مغفول مانده و به نظر می‏رسد کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد، باورها و آداب و رسوم دینی و مناسک مذهبی ایرانیان باستان و...

دشتان (حیض) به عنوان نوعی وضعیت جسمی و روحی مختص زنان همواره با باورها و قوانین اجتماعی و دینی خاص مواجه بوده است. یکی از نیازهای پژوهشی میان‌رشته‌ای در حوزه مطالعات زنان و ادیان، بررسی و مقایسه دیدگاه‌ها و مقررات مربوط به دشتان در ادیان و مذاهب است. مثلاً در دین زردشتی و اسلام (شیعه امامیه) احکام و موازین متعدد و الزام‌آوری درباره دشتان برای زنان وضع شده است. پرسش اینجا است که: این قوانین بر اس...

کشف و شهود در لغت به معنی رفع حجاب و در یک معنای عام به معنی دسترسی یافتن به اسرار غیبی و الهامات الهی است که در بیداری، خواب و بین خواب و بیداری رخ می¬دهد. انسان از طریق آن با عوالم دیگر ارتباط برقرار می¬کند و کیفیت بهشت و دوزخ و احوال گذشته و آینده بر او مکشوف می¬شود. برخی از متون زردشتی نیز متضمن کشف و شهود است. در این پژوهش، پس از معرفی و بررسی متون مکاشفه¬ای و دیگر متون زردشتی¬ای که بخش¬ها...

بی شک شعر حافظ چونان منشوری است که از هر زاویه ای به شعر او نگاه شود، جلوه ای از شعر او نمایان می شود. این تجلّی های گوناگون در تمام ابعاد شعر حافظ قابل مشاهده است. در این مقاله با بررسی پیشینه ی معانی پیشنهادی شارحان و حافظ پژوهان، کوشش شده است که به این پرسش، پاسخ داده شود که آیا خرابات مغان در شعر حافظ طبق گفته ی دیگران، به معنی مطلق میکده است و یا معنی دیگر آن، یعنی آتشکده ی زردشتی، ارجح تر ...

موضوع این مقاله تحلیل بخشی از رساله ای به زبان عبری در بارۀ تقویم یهودی است که به تقویم زردشتی ایرانی اختصاص دارد. مؤلف این، که سفر ها عبّور نام دارد، مؤلف این رساله دانشمند جامع الاطراف عبری زبان آبراهام بارهیا است و این رساله را در قرن دوازدهم میلادی، احتمالاً در شمال فرانسه تألیف کرده است. بارهیا ساختار تقویم زردشتی ایرانی و ماه ها و برخی از اعیاد آن را شرح می دهد و سپس به بیان الگوریتم هایی ب...

این کتاب از امهات کتب ایران شناسی و تحقیقات ایران پیش از اسلام است که توسط ویلیام جکسون استاد زبانهای هند و ایرانی دانشگاه کلمبیا در سال 1928 نوشته شده است . با وجود اینکه مدت درازی از تاریخ نگارش آن می گذرد ولی همچنان ارزش و اعتبار خود را حفظ کرده و برای دانشجویان و محققان زبانهای کهن ایران و فرهنگ باستانی این سرزمین دارای ارزش ویژه است . جکسون در این کتاب به تمام موضوعات دینی و اعتقادات ایران...

ادبیات مکاشفه ای 4 یکی از مهم ترین بخش های ادبیات دینی است. در این متون معمولاً سخن از کشف وشهودها و رویاهایی است که فردی برگز یده آنها را تجربه کرده است. کمتر قوم یا دینی را م یتوان یافت که ازرا جدای « دنیای خدایان » نمونه های از این نوع ادبی بی بهره باشد . چنین پدید اری نتیج ۀ اندیشه ای است کهدر موقعیتی فراتر می پندارد. جدایی و تقابل این دو دنیا، انسان را به این تفکر وا داش ته « دنیای آفریدگان...

چکیده ندارد.

دوره بندی تاریخ ساسانی (224 تا 651 م) از نکات مهم، در بررسی سیر تحول و دگردیسی این سلسلۀ مهم تاریخ ایران است. در این دوره بندی، به مبانی مشروعیت دولت ساسانی و جهان بینی مسلط در هر دوره از تاریخ آن توجه شده است. گفتار حاضر بر آن است تا با بررسی مبانی مشروعیت در پادشاهی ساسانی، به این پرسش پاسخ دهد که تاریخ سلسلۀ ساسانی به چه دوره هایی تقسیم می شود و این دوره بندی بر چه اساسی صورت گرفته است. در ا...