اتابکان آذربایجان با استفاده ازمنصب اتابکی موجود در  ساختار حکومتی سلجوقیان و اختلافات داخلی شاهزادگان سلجوقی توسط اتابک شمس الدین ایلدنیز شکل گرفت. خاندان ایلدنیز در عصر اتابکی که از سال 540 هـ تا 621 هـ به درازا کشید،به اسم سلاطین سلجوقی، قلمرو سلجوقیان عراق را در این دوره به دست گرفته و حکومت و مقام اتابکی را موروثی کردند. مسألۀ اساسی در این تحقیق شناخت اصول حاکم بر مناسبات اتابکان آذربایجان...

بدیهی است که اطلاعات منابع مکتوب با کاستی هایی همراه است و این آثار در سیر تاریخی خود از متون پیشین وام گرفته اند، چنانکه با مطالعه ی راحه الصدور راوندی یا زبده النصره بنداری اصفهانی و منابع دیگر، مطالب قابل توجهی در مورد تاریخ محلی ایران در عهد سلجوقیان به دست نمی آید و این مطالب در قرون بعدی در آثاری چون روضه الصفای ناصری تکرار و تلخیص شده اند؛ از این رو با مراجعه به منابع غیرمکتوب چون سنگ نب...

سلجوقیان، پیش از رسیدن به حکومت، قومی بیابانگرد بودند که با صحراگردی و شبانی روزگار می گذراندند. این قوم پس از رسیدن به حکومت یکی از بزرگ ترین سلسله های پس از اسلام در ایران را به وجود آوردند.این قوم بیابانگرد در برخورد با فرهنگ و هنر غنی ایرانی تحت تأثیر ایرانیان به ویژه وزیران ایرانی با تدبیر خویش،به خوی و خصلت ایرانیان پرورده شده و توانستند اولین امپراتوری یکپارچه را در ایران پس اسلام به وجو...

چکیده نیشابور با ورود سلجوقیان دارای نوسانات اجتماعی و اقتصادی زیادی شد که این امر از طرفی ناشی از شیو? زندگی سلاجقه و از طرفی ناشی از اعتقادات مذهبی سران سلاجقه بود. از طرفی وجود فرق و مکاتب مختلف در این شهر باعث رونق مناظرات اعتقادی و منازعات زیادی شده بود که برطبقات اجتماعی موجود در نیشابور تأثیر گذاشته بود شد. همچنین ورود سلجوقیان گسترش جریان مدرسه سازی که از قبل شروع شده بود را رونق بخشی...

چکیده دیوانسالاران ایرانی به عنوان نخبگان وابسته به حکومت در طول تاریخ ایران نقش فراوانی در تحولات جامعه ایفا کرده اند. حضور طولانی آنان در تاریخ ایران از دوره باستان آغاز می شود و با ورود اسلام به حوزه ایران، نخبگان دیوانسالار در خدمت تازه واردان قرار گرفتند تا تجربیات خود را درباره ملکداری ایرانی در اختیار آنان قرار دهند. بحث اساسی درباره این نخبگان تفاوت های فرهنگی میان مناطقی بود،که نخبگان...

در اوایل قرن هشتم میلادی گروهی از قبایل ترک که به نام "اوغوز" مشهور شده اند به آسیای مرکزی آمدند. گروهی از آنان که بوسیله "طغرل" رهبری می شدند، توانستند قلمرو امپراطوری غزنوی را در مشرق فتح نمایند و سلسله سلجوقی را تاسیس نمایند. سلجوقیان، سلسله های محلی را از بین برده، آسیای مسلمان را متحد ساختند. آنان بسرعت ایران غربی، الجزیر، بین النهرین، سوریه و آسیای صغیر را فتح نمودند. آلب ارسلان پادشاه دو...

نهاد دیوان سالاری، ساختار حکومتی همواره نقشی بسیار پراهمیت و کلیدی در تحول و پیشرفت یا توسعه نیافتگی جوامع ایفا کرده است. این امر، به ویژه در جوامعی نظیر ایران که دارای پیشینه چند هزار ساله دارد، بسیار آشکار می شود. فقدان قانون و قانون گرایی در تاریخ سیاسی اداری ایران به عنوان روال معمول پذیرفته شده در جامعه تا دوره سلجوقی ضرورت واحساس نیازبه هرگونه تغییروتحول اساسی را درنظام دیوان سالاری کشور ...

مطالعه ی حاضر استفاده از آثار ادبی در تاریخ نگاری است. نویسنده با تکیه بر شعر فرخی سیستانی و معزی و دیگر منابع تاریخی موثق نکات تاریخی باارزشی درباره ی حکومت غزنوی و سلجوقی و تاریخ ایران و ترکان استنتاج کرده است، زیرا این دو شاعر، مدیحه سرایان دو حکومت فوق بودند. اشعار مدحی گذشته از ارزش های هنری تاریخ اجتماعی و سیاسی ما را نشان می دهند. مترجم با تطبیق این مطالب با آثار تاریخی و ادبی این مط...

در پی سیطره یافتن سلجوقیان بر ایران و عراق و به سبب علاقه آنان به حمایت از تسنن، شیعیان دوازده امامی که امامیه خوانده می شدند، با سختگیری فرمانروایان جدید روبرو شدند. سلجوقیان آنان را از مناصب اداری راندند، پیشوای دینی آنان ، شیخ طوسی -مجبور به فرار از بغداد گردید و در پی سرکوب شورش بساسیری ، شیعیان ساکن در محله کرخ، مورد حمله سنیان قرار گرفتند. اما این وضع پایدار نماند و در طی سلطنت سلجوقیان ،...