یکی از تحولات تاریخی ایران عصر سلجوقی برتری یافتن موقعیت قشر اجتماعی موسوم به فقها و اهل شریعت اهل سنت در عرصه­های آموزشی  و  اجتماعی و فرهنگی بود. با این که در مورد این پدیده در شکل گزاره­های تاریخی کیفی تحقیقات قابل توجهی صورت گرفته و دیدگاه­های مختلفی مطرح شده است، اما ابعاد و مصادیق تاریخی چنین امری به صورت دقیق مورد پژوهش قرار نگرفته است. در این نوشته تلاش شده است که بر اساس یافته­ها و روش...

در این پژوهش به بررسی جایگاه نهاد وقف و کارکردهای فرهنگی و اجتماعی آن در ایران دوره سلجوقی پرداخته شده است. با شکل گیری حکومت سلجوقیان در اوایل قرن پنجم وضعیت اقتصادی- سیاسی و فرهنگی در قلمرو این حکومت به تدریج بهبود نسبی یافت که یکی از نشانه های این شکوفایی را می توان در املاک و ابنیه ی متعدد که توسط گروههای مختلف جامعه در قالب وقف اختصاص می دادند، مشاهده نمود. در این پژوهش تلاش گردیده تا تأثی...

دوره حکومت سلاجقه یکی از ادوار درخشان در تاریخ جهان اسلام و ایران می باشد. سلاجقه دامنه متصرفات خود را تا سواحل مدیترانه، آناتولی، عراق، ایران و تا بخشهایی از سوریه گسترش دادند. در دوره سلاجقه انواع هنرها همچون معماری، سفالگری و فلزگری پیشرفتهای چشمگیری یافت. در سایه توجه سلاطین سلجوقی در این دوره کاروانسراهای بسیاری ساخته شد و تلاش بسیاری در جهت برقراری امنیت در راهها صورت گرفت. در دوره سلاجقه...

مقام و منصب وزارت در ایران پیشینه طولانی دارد.عربها و ترکان که دو قوم بدوی و بدون پیشینه دیوان سالاری و مقام وزارت بودند به تقلید از ایران عهد ساسانی برای اداره بهتر حکومت خود از مقام وزیر استفاده کردند و ایرانیان در جایگاه وزارت در استقرار این دو حکومت نقش ویژه ای داشتند. در این پژوهش سعی بر این است که با استفاده از روش تحقیق تاریخی از نوع توصیفی مقایسه ای جایگاه و موقعیت مقام وزیر در حکومتهای...

سابقه تشیع در خراسان به قرون نخست هجری بر می گردد. ورود امام رضا (ع) به خراسان، از مهم ترین عوامل گسترش تشیع در این خطه محسوب می شود. بعد از شهادت امام، عالمان بسیاری از مناطق مختلف جهان اسلام به مشهد طوس مهاجرت کرده و در جوار مرقد حضرت، به بحث و فحص پیرامون مباحث شیعی پرداختند که از جمله نتایج آن، ظهور عالمان و دانشمندان برجسته ای نظیر طبرسی و طوسی بود که تاکنون تألیفات ثمربخش آن ها راهگشای مط...

دوره حکومت سلاجقه یکی از ادوار درخشان در تاریخ جهان اسلام و ایران می باشد. سلاجقه دامنه متصرفات خود را تا سواحل مدیترانه، آناتولی، عراق، ایران و تا بخشهایی از سوریه گسترش دادند. در دوره سلاجقه انواع هنرها همچون معماری، سفالگری و فلزگری پیشرفتهای چشمگیری یافت. در سایه توجه سلاطین سلجوقی در این دوره کاروانسراهای بسیاری ساخته شد و تلاش بسیاری در جهت برقراری امنیت در راهها صورت گرفت. در دوره سلاجقه...

برخلاف دیدگاه رایج که عصر سلجوقی را دوره انحطاط تفکر و اندیشه در ایران می‌دانند، حوزه عمومی اندیشه و تفکر در ایران عصر سلجوقی دچار رکود و انحطاط نشد، بلکه در مسیر و شرایطی متفاوت از جریان غالب تفکر در دورههای پیشین جریان یافت که آن را میتوان نوعی تغییر نگرش در عرصههای گفتمانی و بنیانهای فکری دانست. در این دوره متفکران و اندیشمندانی چون امام محمد و احمد غزالی، خیام، عین‌القضات همدانی، شیخ اشراق ...

بررسی الگوهای بصری شکار بهرام گور و آزاده در سفالینه‌های مصور سلجوقی نشان می‌دهد که برخی از آنها، علاوه بر ترسیم چنگ‌نوازی و همراهی آزاده در شکار، به هلاکت رسیدن او به زیر پاهای شتر با جامه‌ای متفاوت را نیز مورد توجه قرار داده‌اند. تحقیق حاضر با هدف شناخت الگوهای بصری و مفهومی دو رویداد چنگ‌نوازی و مرگ آزاده با دو جامه متفاوت که در سفالینه‌های سلجوقی به تصویر کشیده‌شده‌اند، شکل گرفته و تلاش ‌شد...

شناخت رویدادها و تحوّلات تاریخی ایران عصر سلجوقی، در قیاس با دیگر ادوار تاریخی ایران دوره اسلامی، به جهت ویژگی‌های خاص حاکم بر تاریخ‌نگاری و منابع تاریخی این دوره، دچار برخی محدودیت‌ها و کاستی‌های اساسی است. فقدان سیاست رسمی دولت سلجوقی در حمایت از تاریخ‌نگاری و دوری غالب مورّخین این دوره از مراکز سیاسی و تصمیم‌گیری‌های حکومتی و به تبع آن، عدم دسترسی آنان به اسناد، اخبار و رویدادهای مرتبط با سیاس...

پیش ازآغاز به کار درزمینه تدوین رساله، به صورت متفرق وگذرا برخی ازآثار علامه صلاح الدین سلجوقی را مطالعه کرده بوده بودم. سابقه ی این مطالعه وعلاقه مندی به دوره های تحصیلی ام در دوره متوسطه برمی گردد و درآن زمان کتاب تجلی خدا در آفاق و انفس، اولین اثری بودکه ذهن مرا با نام وآثارعلامه سلجوقی آشناساخت. مدت مدیدی این ارتباط قطع شد تاآن که دردومین سال تحصیل در مقطع فوق لیسانس دررشته ی فلسفه با م...