چکیده علی بن موسی الرّضا (ع) یکی از چهره‏های مورد ستایش شاعران عربی و فارسی است که بعد از پیامبر اکرم (ص)، امام علی (ع) و امام حسین (ع) بیشترین اشعار را به خود اختصاص داده است، به صورتی که شعر رضوی یکی از موضوعات مستقل در ادبیّات فارسی و عربی محسوب می‏شود. در مقاله حاضر، مدایح رضوی در شعر عربی و فارسی، از ابتدا تا پایان قرن دهم، مورد مقایسه و بررسی قرار گرفته است. مهم‏ترین موضوعاتی که شاعران در م...

فردگرایان چنین نظر داشتند که انسان پای بند به قراردادهای خویش است: در حقوق عمومی‘ قرارداد اجتماعی پایه و مبنای اقتدار عمومی است‘ و در حقوق خصوصی‘ قرارداد در حکم قانون دو طرف عقد است. این اعتقاد بدین گونه توجیه می شود که قرارداد زادة اراده است و اراده تنها نیرویی است که می تواند برای انسان حق و تکلیف به وجود آورد و به منزلة قانونی است که دو طرف برای تنظیم روابط خود وضع کرده اند. این قیاس نشان اح...

یکی از مثنوی های کوتاه سنایی غزنوی، که کمتر مورد توجّه قرار گرفته و صحّت انتساب آن به وی نیز مسلّم است، «تحریمه القلم» است که شاعر در آن به ستایش قلم می پردازد. قلم در ادبیّات فارسی همواره از جایگاه والایی برخوردار بوده است و شاعران و نویسندگان به ستایش آن پرداخته اند. در ادبیّات عرفانی ما از قلم با تعابیر گوناگونی چون نخستین آفریده، جوهر، عقل، ملک، نور و... یاد شده است. به نظر عرفا نخستین آفریده هم...

حکمت در سراسر جهان و در میان همه ی اقوام و نژادها همواره مورد ستایش بوده است. در کتاب مقدس که بازتاب حدود 1500 سال (از زمان حضرت موسی تا پایان سده ی نخست میلادی) دگرگونی فرهنگی یهودیان است، حکمت در معانی و مصادیق گوناگون به کار رفته است. این نوشته به بررسی حکمت در66 کتاب و رساله مندرج در عهدین و تبیین تحولات حکمت، به خصوص تناقض معنایی آن در نامه های پولس می پردازد. تعامل این حکمت با دین در کت...

کتاب تاریخ جهانگشای جوینی اثر خامۀ توانای علاءالدین عطاملک جوینی یکی از ارزشمندترین کتاب هایی است که در حوزۀ تاریخ و زبان و ادبیات فارسی در دست داریم. کتاب وی علاوه بر این که از نظر تاریخی حائز اهمیّت فراوان و در بردارندۀ مطالب دقیق، و روشن کنندۀ گوشه های تاریکِ وحشتناک ترین برهۀ تاریخ ایران است، از دید ادبی نیز درخور توجه و دارای ارج و ارزش فراوان است. در این مقاله کوشش شده است که نگاهی بر جنبه ...

یکی از ذخایر مهم فرهنگی هر ملت، ادبیات آن است که از ابعاد گوناگون شایستۀ تأمل است و یکی از این ابعاد «محتوای اخلاقی» است که«عدالت»یکی از مصادیق آن می باشد و از آنجا که ستایش سروده ها در عصر غزنوی رایج بودند و در آنها ممدوحان به فضایل اخلاقی از جمله«عدالت»ستوده می‏شدند، شایسته دیدیم که مبانی عدالتخواهی شاعران را در این اشعار بررسی کنیم. با بررسی و تحلیل ستایش سروده‏های عصرغزنوی در دیوان‏های شاع...

مدح و ستایش از اغراض اصلی شعر فارسی است. این نوع ادبی در مسیر تکامل خود از گذشته‌های دور تا امروز تاثیری پر رنگ بر صفحة شعر شاعران داشته است. مسعود سعد سلمان، شاعر بزرگ قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری، اگرچه عمده شهرتش به سبب سرودن حبسیه است امّا قسمت اعظم دیوانش به قصاید مدحی اختصاص دارد. او در اشعار مدحی خود به ستایش صاحبان قدرت و شاعران معاصر خویش پرداخته و با معیارهای خاص خود آن‌ها را یا به دل...

مدیح نبوی یکی از زمینه‌های شعری است که محور اصلی آن شخصیت حضرت محمد(ص) است. در این هنرِ شعری، شاعر به توصیف ابعاد مختلف شخصیت پیا‌مبر می‌پردازد، او را به لحاظ شکل ظاهری و منش اخلاقی می‌ستاید و زبان به ذکر معجزات آن حضرت و هر  آن‌چه که در ارتباط با رسالت اوست می‌گشاید. سخن شاعران در این باب از قلبی برآمده که سرشار از اخلاص و صداقت است و بر عاطفه‌ای متکی است که  ایمان به رسالت پیا‌مبر و عشق به ‌اخ...

از دیدگاه قرآن کریم، انسان برترین آفریدة الهی است و به همین دلیل، دربارة او فراوان در این کتاب سخن گفته شده است و قضاوت‌هایی دربارة او و کارهایش صورت گرفته است. با توجّه به اهمیّت انسان‌شناسی ارزشی و تأثیر آن در رفتار آدمی، در این مقاله قضاوت‌های قرآن دربارة انسان را در دو گروه، ویژگی‌های ستایش‌آمیز و ویژگی‌های نکوهش‌آمیز، جمع‌آوری و طبقه‌بندی و به‌اختصار با توجّه به بعضی از تفاسیر شیعه و سنّی، معا...

وطن دوستی مضمون اصلی اشعار بهار است0 از میان مضامین اشعار بهار، دغدغه وطن بالاترین بسامد را دارد0 عشق به وطن در شعر بهار تنها محدود به وطنیه ها و قصایدی که درون مایه اصلی و مسلط آنها وطن است،نمی شود علاقه و میهن دوستی بهار با مضامین زیر همراه می باشد.ستیز با استبداد و خودکامگی، ستایش قهرمانان و مردان مبارز راه آزادی، خودآزادی، مبارزه با فقر و عقب ماندگی، عوام گرایی، خرافه پرستی ، ستیز با بیگانگ...