دیر زمانی نیست که دستاوردهای میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، پا گرفته امّا رهاورد آن درخشان بوده است؛ زیرا کارکرد رشته­­ های علوم انسانی را بیش از پیش گسترده است. جستار پیش‌رو با بهره­ گیری از نظریۀ همرنگی از الیوت آرونسون، روان‌شناس اجتماعی معاصر، به کندوکاو در شخصیت­های داستانی سیمین دانشور پرداخته است. نگاه دوباره به شخصیت ­های رمان ­ها، این گزارش را به آن رسانده است که شخصیت­ ها برای دستیابی به...

هویت ­یکی از مؤلفه­های حیات و محصول تلاش انسان برای معنی بخشی به زندگی است. شناخت هویت اجتماعی یک جامعه با مطالعة آثار هنری آن میسر می­شود. رمان، به منزلة یک فرم هنری مدرن بر اساس نظریة بازتاب، برگردانی از زندگی اجتماعی است که در دوران معاصر، زنان در آن سهم انکارناپذیری داشته­اند. به همین سبب با استفاده از رویکردهای مدرن جامعه­شناسی می­توان به بررسی متون ادبی پرداخت و به این ترتیب به شناخت هویت...

دیر زمانی نیست که دستاوردهای میان رشته ای در علوم انسانی، پا گرفته امّا رهاورد آن درخشان بوده است؛ زیرا کارکرد رشته­­ های علوم انسانی را بیش از پیش گسترده است. جستار پیش رو با بهره­ گیری از نظریۀ همرنگی از الیوت آرونسون، روان شناس اجتماعی معاصر، به کندوکاو در شخصیت­های داستانی سیمین دانشور پرداخته است. نگاه دوباره به شخصیت ­های رمان ­ها، این گزارش را به آن رسانده است که شخصیت­ ها برای دستیابی به...

این پژوهش خط سیر موقعیت های سیمین دانشور، اولین رمان نویس زن در ادبیات ایران، را با تکیه بر جامعه شناسی تولیدکنندگان آثار ادبی پیر بوردیو ترسیم می نماید. در طرح بوردیو اثر هنری با ویژگی های تولیدکننده تبیین می شود. او در این راستا روش ساختارگرایی تکوینی را پیشنهاد می دهد. در ساختارگرایی تکوینی ساختار به لحاظ تاریخی مورد مطالعه قرار می گیرد. این روش تکوین ساخت اجتماعی میدان ادبی و شکل گیری منش ک...

آفرینش متن بدون ارتباط با میراث ادبی و متون قبل از آن صورت نمی گیرد. رُمان و داستان کوتاه معاصر فارسی ژانری (نوع ادبی) نسبتاً نوپاست. ارتباط این ژانر نوپدید با میراث فرهنگی پُردیرینه ایران موضوعی درخور تأمّل است. در نقد ادبی به منظور بررسی ارتباط بین متون، رویکردی نو به نام بینامتنیّت مطرح است. این پژوهش بر پایه دیدگاه یکی از مؤثّرترین نظریّه پردازان حوزه بینامتنیّت یعنی ژِرار ژنِت، منتقد فرانسوی، شکل گر...

به رغم جایگاه رفیعی که سیمین دانشور در ادبیات مدرن فارسی کسب کرده است، آثار او کمتر مورد بررسیهای نقادانۀ نظام مند قرار گرفته اند. مقالۀ حاضر کوششی است در اثبات این برنهاد که دو رمان اخیر دانشمند (جزیرۀ سرگردانی و ساربان سرگردان) مبیّن پویایی این نویسنده و توان چشمگیر او برای داستان نویسی به سبک و سیاق پسامد رنیستی است. از آنجا که "پسامد رنیسم" اصطلاحی چند معناست و نظریه های گوناگونی دربارۀ آن م...

شیزوفرنیا به معنای گسیختگی روحی و چندشخصیته بودن از مؤلفه­های شخصیت­های پسامدرنیستی است که در آثار پسامدرن، تفاوت آنها با شخصیت­های طبیعی نشان داده می­شود. شخصیت­های شیزوفرنیا چنان‌که دلوز و گتاری می­گویند، میل خود را برخلاف شخصیت­های ادیپی در ابژه خاصی محدود نمی­کنند و به ابژه­های متفاوتی می­اندیشند و از همین راه دچار پراکندگی و گسیختگی می­شوند. شخصیت­های اگزیستانسیال، پوچ‌گرا و آواره به این پ...

محیط جغرافیایی و اقلیم هر منطقه از عوامل مهم در شکل‌دهی باورها و افسانه‌های بومی آن منطقه است. در بینش اسطوره‌ای و عرفانی، همۀ موجودات جاندار بوده و قوۀ ادراک دارند. در آثار داستان‌نویسان جنوب، عناصر طبیعت به‌عنوان شخصیت‌های بازمانده از اساطیر کهن، در فضاسازی و پیشبرد جریان داستان نقش دارند. نخل یکی از این عناصر طبیعی است که نقش عمده‌ای در برخی از این داستان‌ها دارد. پژوهش حاضربا رویکردی توصیفی...

رئالیسم از مکاتب برجسته ی ادبی و هنری در سراسر جهان به شمار می رود. در آثار اولین نسل از داستان-نویسان ایرانی از جمله سیمین دانشور نیز بسیاری از ویژگی های این مکتب آشکار است. دانشور به عنوان نخستین بانوی داستان نویس در ایران، چهار مجموعه داستان با نام های «آتش خاموش»، «شهری چون بهشت»، «به کی سلام کنم؟» و «انتخاب» در کارنامه ی ادبی خود دارد. هم-چنین سه رمان با نام های «سووشون»، «جزیره ی سرگردا...

شعر جاهلی یکی از نمونه های عالی شعر غنایی در ادب عربی به شمار می آید. این شعر، نه تنها مورد عنایت و توجّه شاعران اموی و عباسی بوده، بلکه زیبایی های محتوایی و ساختاری شعر جاهلی از دیرباز مورد توجّه برخی پارسی سرایان بوده است. این اقتباس از مضمون و محتوای شعر جاهلی، محدود به قرن پنجم و ششم نمی شود، بلکه شاعران قرن های هفتم و هشتم نیز همین روند را پیموده اند. به گونه ای که برخی از این شاعران با تغیی...