این نوشته از منظر انسان‏‌شناسى اقتصادى، نگاهى متفاوت با مردم‏‌شناسان کلاسیک مکتب نوسازى به ده ایرانى به مثابه زادگاه فرهنگ تولیدى و کار دارد و به برخى عوامل موثر در فروهشتگى ده و دگرگونى و تقلیل ساختار تولیدى شهرهاى ایران اشاره می‌کند. در یک صد سال اخیر، ایرانیان با شتابى فزاینده از فضاهاى تولیدى در ده، ایل، فضاهاى کشتکارى، دامدارى، و همزمان از فضاى تولیدات و صنایع شهرى، سازمان‌هاى غیررسمى و نی...

انتقال پایتخت مسئله ‏اى است که همواره مورد توجه حکومت هاى گذشته ایران بوده است تا این که پس از تجربه ‏هاى گوناگون انتقال پایتخت از سوى شاه عباس، نادرشاه، کریم‏خان زند و دیگران به شهرهایى چون اصفهان، مشهد و شیراز، آغا محمدخان قاجار با قراردادن تهران به عنوان پایتخت ابدى، جامه ترافیک سنگین را بر قامت تهران دوخت و سنگ بناى تجارت‏ هاى میلیاردى را در این شهر نهاد تا آن ده و روستاى کوچک به کلان شهرى ...

مناسب سازى بستر کالبدى در جهت رسیدن به فرصت هاى برابر براى همه افراد و اقشار جامعه به منظور تحرک و جابه جایى در سطح شهر و دسترسى هر فرد به تمامى فضاهاى شهرى از ضروریات رشد و توسعه جامعه مى‏ باشد. بیش از 15 سال از تهیه اولین مجموعه ضوابط و مقررات شهرسازى و معمارى براى معلولین در ایران مى ‏گذرد اما وضعیت فعلى معابر نشان دهنده ناکام بودن این ضوابط در مقام اجرا مى‏ باشد. با توجه به مشکل...

از زمان پرتاب اولین ماهواره تعیین موقعیت جهانى، نیاز به درستى بیشتر و کاربرد وسیع ‏تر به طور مستمر در حال افزایش است. بویژه یکى از نگرانى‏ هاى ناوبر نیاز به تعیین موقعیت مستمر به روش «بى سیم» با درصد اطمینان بالاتر در مناطق شهرى است. متأسفانه مناطق کور شهرى قطب مخالف دقت در سیستم تعیین موقعیت هستند به این دلیل که در میدان رؤیت ماهواره قرار نمى‏ گیرند و دقت تعیین موقعیت را کاهش مى ‏دهند. براى غل...

شهرها سیستم ‏هاى بازى هستند که به طور مداوم منشاء تغییرات بوده و خود نیز در حال تغییر و تحول هستند و با توجه به رشد روزافزون جمعیت شهرها در جهان امروز، فضاى فیزیکى شهرها نیز توسعه و گسترش یافته و زمین ‏هاى اطراف را اشغال کرده است. رشد فیزیکى شهرها اراضى مرغوب را بلعیده و از بین برده است. بدین گونه که جوامع انسانى در مراحل اولیه شکل‏ گیرى با هدف استفاده از خاک هاى مرغوب براى زراعت، در کنار...

سیستم‏ هاى اطلاعات جغرافیایى و تکنولوژى‏ هاى اطلاعات کامپیوترى مربوط به آن به طور معمول در برنامه‏ ریزى و مدیریت در عصر حاضر به کار مى‏ رود. بخش مهمى از پشتوانه تئوریک و متودولوژیک سیستم اطلاعات جغرافیایى، ریشه در انقلاب «کمّى و کیفیتى» جغرافیا دارد. از این رو جاى تعجب نیست که اغلب سیستم اطلاعات جغرافیایى را متهم مى‏ کنند که ذاتاً وابسته به «راسیونالیسم» و «پوزیتیویسم» بوده، بنابراین براى استفاده...

علم جغرافیا به عنوان یک دانش میان رشته‏ اى در طى دوران تحول و تکامل خود از علوم اجتماعى و فلسفى بهره فراوان برده است. یکى از نظرات تأثیرگذار در جغرافیا و مخصوصا برنامه‏ ریزى شهرى به عنوان یکى از زیر شاخه‏ هاى این علم، کارکردگرایى را مى‏ توان نام برد. کارکردگرایى را اگر فعالیتى ضرورى جهت حیات اجتماعى بدانیم در این بررسى به موارد کلیدى این نظریه که کمک به حیات و دوام شهر نموده، پرداخته‏ ایم؛ که پ...

آلودگى صوتى یکى از شایع‏ ترین معضلات زیست محیطى شهرهاى بزرگ جهان از جمله کلان شهر تهران است که نسبت به سایر معضلات کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در حالى که این نوع آلودگى یکى از مهمترین آلاینده ‏هاى زیست محیطى در کلان شهر تهران محسوب مى‏ شود. سر و صدا نه تنها بر سیستم شنوایى بلکه بر تمام سیستم ‏هاى فیزیولوژیکى بدن آثار مخربى برجاى مى‏ گذارد. کلان شهر تهران به لحاظ آلودگى صوتى در حد بحرانى است....

تداوم رشد انسان در گرو زندگی و تعاملات اجتماعی است و موجودیت شهر با حضور انسان‌ها در آن معنا پیدا می‌کند. یکى از فضاهاى جمعى که می‌تواند نقش حایز اهمیتى در ارتقاى فعالیت‌هاى اجتماعى‌ـ فرهنگى جامعه ایفا کند، پیاده‌راه است. حرکت عابر پیاده در پیاده‌راه‌ها، به‌واسطه طراحى مناسب و شناخت مبتنى بر جنبه‌هاى منظرین شهر، موجب افزایش ادراک، ارتقاى هویت و احساس تعلق به محیط و زیبایى می شود. در آستانه هزار...

بحران‏ هاى شهرى پس از حوادث غیرمترقبه بالاخص زلزله از مسائل مبتلابه جوامع شهرى بوده و با تمرکز جمعیت در نقاط شهرى و انباشت فعالیت و سکونت در آن‏ها، هر روز از اهمیت بیشترى برخوردار مى‏ گردد. امروزه «برنامه‏ ریزى پیش از بحران» یکى از سه حوزه فعالیتى است که در دستور کار 21 در خصوص توسعه برنامه ‏ریزى و مدیریت اسکان بشر در نواحى مستعد فاجعه (بحران) مدنظر قرار گرفته است. (طراوتى، حمید و س...