متناقض نمایی در علم بلاغت، بیانی ظاهراً متناقض با خود یا مهمل است که میان دو امر متضاد را جمع کرده باشد؛ اما در اصل دارای حقیقتی باشد که از راه تأویل بتوان به آن دست یافت. یکی از ویژگی های ادبی شعر شاملو «پارادوکس» است که شاعر به وسیله ی آن توانسته تأثیر کلام خود را دو چندان کند. این ویژگی سبکی شاملو، در دفاتر مختلف شعری وی جلوه های متفاوتی دارد. با توجه به اهمیت متناقض نمایی و تضاد در آثار احمد...

جناس همانندی دو کلمه در لفظ با اختلاف آن‌ها در معناست. جناس از مهم‌‌ترین عناصر علم بدیع است و به‌وضوح در نهج‌البلاغه‌‌ دیده می‌‌شود. هدف از به‌کارگیری جناس تألیف کلام به‌گونه‌‌ای‌‌ است که بر زیبایی فنی آن افزوده شود، و باعث می‌شود که متکلم در تعبیر سخن خود به اوج کمال فنی نایل آید. این صنعت در ادبیات عرب و به‌ویژه در شعر بسیار کاربرد دارد و فنی برای زیبایی لفظی محسوب می‌‌شود. جناس باعث ملکه‌شدن...

زیبایی و زیباشناسی در شعر از زمان های بسیار دور مورد توجّه ادیبان و شاعران بوده است. از آن جایی که هر اثر ادبی در بنیان خود زیباست، می توان آن را از دیدگاه زیبایی شناسی بررسی کرد. زیبایی شناسی حوزه ی بسیار وسیعی را در برمی گیرد؛ صاحب نظران عواملی چون عاطفه، احساس، صور خیال و موسیقی مناسب و هماهنگ شعر را موجب زیباتر شدن آن می دانند اما در این میان نقشی چشمگیر برای صنایع بدیعی قائلند. اعراب از زما...

هنر معماری اسلامی جهات مختلفی برای بحث دارد که یکی از آنها می تواند مبحث زیبایی شناسی این هنر اصیل و قدیمی جهان اسلام باشد. آنچه تاکنون کار زیادی راجع به آن نشده و جا دارد که با معیارهای ویژه زیبایی شناسی اسلامی بدان پرداخته شود. آنچه گذشت مقدمه ای بود برای معرفی کتاب ارزشمندی در زیبایی شناسی هنر اسلامی که اخیرا توسط محقق عربی به زبان عربی تحت عنوان مدخل الی علم الجمال اسلامی از عبدالفتاح رواس ...

ادبیات حضرت علی (ع) مدرسه زیبایی شناسی و هنر بیان است. تشبیه یکی از پرکاربردترین مباحث زیبایی شناسی در راستای دستیابی به درک معنی شناخته می شود و از این طریق است که توان تصویرپردازی، گسترش می یابد و از عناصر برجسته در کلام آن حضرت از ویژگی ها و امتیازات منحصر به فرد است. سخنان امام علی (ع) چند بعدی است و از بند زمان و مکان خارج است؛ از این روست که همیشه زنده و ماندگار و پویاست و هر نسلی در هر د...

قرآن کریم، پس از نزول، تأثیر فراوانی بر ادبیات و فرهنگ ادبی عرب داشته است و میزان این تأثیر، معیاری برای ارزیابی متون محسوب می شود. این تأثیر از دو جنبه قابل بررسی است: 1. مفاهیم که موجب غنای معنا می شود 2. شکل و ساختار که موجب زیبایی متون می شود؛ و بی گمان به دلیل همراهی مداوم علی (ع) با پیامبر (ص)، اثر حقیقی قرآن در کلام عربی بر زبان و کلام علی (ع) بوده وآنچه از مجموع کلام ایشان در نهج البلاغ...

ابن‌سینا در بسیاری از آثار خود پس از اثبات واجب تعالی و توضیح معنای وجوب ذاتی وجود حقّ، سخن را به صفات ذاتِ واجب می‌کشاند. او اوصاف کمالی خداوند از قبیل خیریّت، تمامیت، بساطت، حقیّت و تجرد محض را برخاسته از وجوبِ وجود وی می‌داند. از سوی دیگر ابن‌سینا زیبایی را به بودن یک شیء آن‌گونه که باید باشد تعریف می‌کند. با این تعریف اوصاف کمالی خداوند برای او زیبایی وصف‌ناشدنی به‌حساب می‌آیند. خداوند ازآنجاکه ...

مولانا حیوانات و حکایت‌های آن‌ها را برای بیان و تعلیم آموزه‌های اخلاقی، فلسفی و عرفانی هنرمندانه از دل شعر، تمثیل و رمز تصاویر زیبا و نغز می‌آفریند و کلام خود را در کمال زیبایی به نمایش می‌گذارد، و از کنایات، ضرب المثل‌ها و باورهای عامیانه مربوط به هر حیوان در بیان این آموزه‌ها استفاده می‌کند. بر همین اساس مقاله حاضر با عنوان بررسی تطبیقی دو حیوان عنکبوت و زنبور عسل در قرآن و «مثنوی» ر...

پژوهش حاضر، با تکیه بر خُطَب 84 تا 90 نهج البلاغه، به بررسی اعرابی و بلاغیِ عبارات آن پرداخته است تا میزان تأثیر این دو مقوله را در فهم معانی و مقاصد والای کلام امام علی 7، روشن سازد. در بخش اعراب خُطَب، نقش نحوی واژگان و جملات، مورد بررسی قرار گرفته و تا حدّ توان، با توجه به نظرات برخی از شارحان، به وجوه مختلف اعرابی آن ها نیز اشاره شده است؛ سپس در حوز? بلاغت، ـ علی رغم اشارات اندکِ شروح نهج البلاغه...