در این مقاله با بهره گیری از نظریة شرق شناسی ادوارد سعید و غیریت سازی نظریة گفتمان، به رویارویی ادبای مسیحی عرب با فرهنگ اسلامی پرداخته و نشان داده شده است که نقش مسیحیان عرب در اسلام ستیزی و گسترش نفوذ فرهنگی غرب به دنیای عرب به خصوص مدیترانة عربی از جمله کشورهای مصر، سوریه و تونس قابل توجه و بسیار گسترده بوده است و بر غیریت سازی از فرهنگ اسلامی تأکید داشته اند. مهم ترین مصادیق برساختن هویت «غ...

موسیقی: قرآن یکی از جنبه های اعجاز بیانی است که می توان از جنبه های مختلفی بررسی کرد. در این جستار به بررسی تاثیر موسیقی و صوت یک کلمه در معنا می پردازیم. با این توضیج که از آن جا که کلمه از حروف تشکیل شده است و حروف صفات اصلی و فرعی متفاوتی دارد و نیز حرکات گوناگونی بر آنها بار می شود، لذا هر کلمه، بسته به نوع حرکات و مد، نوع حروف و صفات و مخارج آن، زیادت و به تبع آن ابدال و ادغام و هم چنین حذ...

یکی از مسائل چالشی در مباحث خداشناسی، مبحث وجودشناسیِ صفات الهی است. در بحث وجودشناسی صفات الهی از کیفیت رابطه ذات الهی با صفات سخن گفته می‌شود. اشاعره در این بحث، به زیادت صفات بر ذات الهی قائل‌اند. یکی از ادله مهم اشاعره در این زمینه، قیاس غایب بر شاهد است. در این قیاس، حکم صفات در شاهد، یعنی انسان، به غایب، یعنی خدای متعال نسبت داده می‌شود. این قیاس با وجود اینکه نوعی قیاس فقهی یا تمثیل است، ...

عارفان به­ گونه­ ای به علیت معتقدند. به­ رغم نبودِ تمایز در وجود حقیقی، اگر آن را با غیر (ظهورات) بسنجیم، می­توان نوعی ثانویت و توقف در بهره ­مندی از آن یک وجود را به ممکنات نسبت داد؛ اما آیا این، علیت در وجود است؟ در عرفان، پس از استناد موجودیتِ حق به ممکنات، به نحوِ بالعرض و بالمجاز، نوعی تقرر و نفس ­الامر برای آنها در نظر گرفته می­شود که نوعی غیریت نفس ­الامری میان نِسَب و اضافات نسبت به وجود حق ...

تعریف «دیگری» برای بازشناسی «خود»، ضرورتی انکارناپذیر جهت بازسازی و باز‌شناسی هر «هویتی» است؛ در این میان اندیشه‌های امام خمینی(ره) به‌مثابه یک چارچوب هویت‌ساز برای هر فرد مسلمان، توجهی ویژه به فرایند ساخت دیگری یا «غیریت‌سازی» داشته است. تحقیق پیش‌رو درصدد بازشناسی این فرایند در گفتمان سیاسی امام خمینی(ره) برآمده و غیریت‌های تعریف‌شده در اندیشه ایشان را که مبتنی بر اصل اسلامی توحید بود...

مقاله حاضر پس از ارزیابی نقدها و خرده گیری های ابن رشد به ابن سینا و مقایسه و تطبیق مکاتب مورد نظر در بارۀ چهار مسئله «زیادت وجود بر ماهیت»، «امکان و وجوب»، «فیض یا صدور» و «قاعده الواحد» به این نتیجه رسیده است که ابن رشد به آن اندازه که در فهم مکتب ارسطو تلاش کرده و به تأمل و تدقیق پرداخته، در فهم مکتب ابن سینا کوشش چندانی به عمل نیاورده است و در برخی مباحث از اصل با سوء فهم و تعبیری ناروا مرا...

مسئلۀ تقریب (در بین نخبگان شیعه و سنی) و وحدت (در بین پیروان دو مذهب) از دیدگاه‏های مختلف قابل بررسی به نظر می‏رسد؛ ولی ظاهراً تا کنون، از نظرگاه تحلیل گفتمانی به آن پرداخته نشده است. مدعای مقاله این است که اگر این موضوع با بصیرت گفتمانی تحلیل شود، نتایجی جدید و عمیق به همراه خواهد داشت. غرض از «بصیرت گفتمانی» به جای «روش گفتمانی»، رهایی از برخی استلزامات روش‏های پسا‏مدرن و گفتمانی است. ذات دین ...

این مقاله فرض‌های بنیادین در بازنمایی نقش زن در سینمای فرهادی را در چهارچوب غیریتِ امر زنانه در آرای امانوئل لویناس واکاوی می کند. آرای لویناس از این حیث مهم است که همواره از سوی برخی از متفکرین متهم شده که دیدگاهی سنتی دربارۀ زنان داشته است. با بازخوانی آثار فرهادی می‌توان نگاه مشابهی را جستجو کرد. با این که اغلب سینمای فرهادی با ایده‌هایی دربارۀ بازنمایی متفاوت از زن ایرانی در ارتباط دانسته شد...

پژوهش حاضر بر آن است تا در چارچوب نظریه گفتمان لاکلا و موفه که نظریه ای نشانه شناختی برای تحلیل گفتمان های سیاسی است، تأثیرات گفتمان انقلاب اسلامی ایران را بر دو گفتمان مارکسیسم و لیبرالیسم در دوره ی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بررسی کند. فرضیه پایان نامه این است که انقلاب اسلامی ایران موجب توجه رابطه دین و سیاست و در آمیختگی تفکر دینی با اصول فکری مارکسیسم گردید و تفکر مارکسیستی و لیبرالیستی ...

مسئلۀ «امکان اخلاق» در قرائت وحدت­گرایانه عرفانی یکی از چالش­های پیش روی متفکران حوزۀ نسبت اخلاق و عرفان است. یکی از نظریه­های مهم در این حوزه، «ناسازگاری اخلاق با وحدت‌گرایی عرفانی» است، بدین معنا که این نگرش عرفانی اخلاق را ناممکن و بی‌معنا می­سازد. در این نوشتار با رویکردی توصیفی - تحلیلی و با ابتنای بر نگرش منطقی، ضمن تقریر مدعای قائلان به این نظریه، پیش‌فرض‌های آن‌ها دربارۀ اخلاق و علت‌های...