چکیده در این مقاله، رویکرد ساخت گرایی اجتماعی در حوزه ی فلسفه و جامعه شناسی علم معرفی و بررسی می شود. از دید فلسفی، ساخت گرایی اجتماعی با شکست فلسفه های علم استاندارد، چه اثبات گرا و چه ابطال گرا و مطرح شدن تزهایی مانند نظریه بار بودن مشاهدات، تعین ناقص نظریات و قیاس ناپذیری پارادایم ها، رقیب فلسفه های استاندارد علم است. از لحاظ تاریخی، ساخت گرایی اجتماعی، در دو جریان جامعه شناسی معرفت و جامع...

مقاله به بررسی این سؤال می پردازد که جامعه شناسی تاریخی چگونه توانسته است تقابل تاریخ (تفرید) و جامعه شناسی (تعمیم) را حل کرده، آنها را در یک قالب واحد جمع کند؟ برای پاسخ به این پرسش، مقاله با اتکا به روش توصیفی- تحلیلی، ابتدا بر جدال تعمیم و تفرید تمرکز پیدا کرد و سپس با بررسی ویژگی ها و اختصاصات هر یک از دو رشتۀ جامعه شناسی و تاریخ، تمایزات آنها را برجسته ساخت. در بخش بعد، به طور مشخص جامعه ش...

رویکرد فرایند استرس، هم سو با مطالعه تأثیر عوامل اجتماعی بر ایجاد و توزیع اختلالات روانی ناشی از استرس، در دهه 1980 شکل گرفت و از همان زمان تاکنون سیطره خود را در مطالعات جامعه شناسی سلامت روان حفظ کرده است. الگوی فرایند استرس شامل سه مولفه اصلی است: منابع اجتماعی تولید استرس، عوامل روانی- اجتماعی تعدیل کننده یا میانجی استرس و واکنش به استرس. این رویکرد دارای این پیش فرض اساسی است که تمام رویدا...

ظهور جهت گیری ها و رویکردهای بارز انتقادی از نیمه دوم دهه 1980 به بعد در عرصه زبان شناسی کاربردی با واکنش های موافق و مخالف متعددی روبرو بوده است؛ جهت گیری ها و رویکردهایی که هریک به فراخور قوت و اهمیت خود، شماری از ادعاها، مبانی و مفروضات رویکردهای غالب در این عرصه را به چالش کشیده است. ازجمله این رویکردهای نوظهور می توان به «زبان شناسی کاربردی انتقادی» اشاره کرد. مبدع این رویکرد، آلستر پنی کو...

همه جامعه‌شناسان به نوعی با دو مفهوم اصالت فرد و جامعه یا ساختار اجتماعی و کنش انسانی درگیرند. بر این اساس هریک با برقراری ارتباط میان این دو مفهوم، به برتری یکی بر دیگری توجه می‌کنند یا رابطه ای را میان این دو مفهوم برقرار می‌سازند. شریعتی به عنوان متفکری مسلمان، متأثر از تعلیمات اسلامی بوده و فضای فرهنگ اسلامی و مذهب شیعه تأثیرات عمیقی بر شیوه تفکر او به جا گذاشته است. او در هیچ‌یک از موضوعات...

غیردینی سازی یا «سکولاریزاسیون» به معنای جدا کردن حوزه ی دین از تمام حوزه ها می باشد. این رویکرد به دین ادعا دارد که دین فاقد تأثیر بر امور دنیوی است و باید از حوزه هایی نظیر جامعه، سیاست، اقتصاد، روانشناسی، اخلاق و...، جدا گردد. به عبارتی به طور طبیعی با رشد و توسعه ی جامعه و مدرنیته و روشنفکری، دین اعتبار خود را برای حضور در همه ی صحنه ها از دست خواهد داد. این نظریه از زمان قدیم و مخصوصاً در ج...